U ovoj drevnoj afričkoj zemlji, istočno hrišćanstvo predstavlja živu riznicu vere, tradicije i kulture, koja uprkos svim izazovima ostaje čvrsto ukorenjena u svojoj bogatoj istoriji i duhovnosti, koja je preživela vekove i koja će, bez sumnje, nastaviti da blista i u budućnosti.
Koreni pravoslavlja u Etiopiji potiču još iz perioda ranog hrišćanstva, iz 4. veka, kada je Sveti Frumentije, misionar i prvi episkop Etiopije, doveo svetlost hrišćanstva u ovu drevnu zemlju. Prema predanju, Sveti Frumentije je stigao u Etiopiju nakon brodoloma i ubrzo je postao učitelj i savetnik cara Ezane, koji je prihvatio hrišćanstvo i proglasio ga zvaničnom religijom carstva. Od tada, pravoslavna vera se širi i ukorenjuje duboko u etiopskoj kulturi i tradiciji.
Amanuel Sileshi / AFP / Profimedia
Vernici Etiopiske pravoslavne crkve na vaskršnjoj liturgiji 2024.
Duhovni stubovi i svetinje
Etiopska pravoslavna crkva pripada orijentalno-pravoslavnim crkvama, zajedno sa Eritrejskom orijentalno-pravoslavnom crkvom, Jermenskom orijentalno-pravoslavnom crkvom, Koptskom orijentalno-pravoslavnom crkvom sa sedištem u Aleksandriji, Malankarskom orijentalno-pravoslavnom crkvom u južnoj Indiji i Sirijskom orijentalno-pravoslavnom crkvom sa nominalnim sedištem u Antiohiji i stvarnim sedištem u Damasku. Etiopska pravoslavna crkva poznata je po svojim jedinstvenim liturgijskim praksama, koje uključuju bogatu ikonografiju, prelepe crkvene pesme i specifične obrede. Crkve poput one u Lalibeli, izgrađene u steni, predstavljaju čuda arhitekture i simbol vere koja je preživela vekove. Lalibela, sa svojim monolitnim crkvama, je samo jedno od mnogih svetih mesta koje privlače hodočasnike iz celog sveta.
Amanuel Sileshi / AFP / Profimedia
Vernici Etiopiske pravoslavne crkve na vaskršnjoj liturgiji 2024.
Osmo svetsko čudo
Crkva Svetog Đorđa u Lalibeli, u Etiopiji, često se naziva osmim svetskim čudom. Ova monolitna crkva, isklesana iz jednog komada stene, predstavlja svetište neizmerne duhovne vrednosti i mesto hodočašća za vernike Etiopske pravoslavne crkve. Smeštena u regiji Amhara, Crkva Svetog Đorđa je pod zaštitom UNESCO-a kao mesto svetske baštine. Njeni kameni zidovi odišu svetlošću i nadom, pružajući utočište i inspiraciju svim posetiocima koji dolaze da se poklone i duhovno uzdignu u ovom svetom mestu.
Michele Spatari / AFP / Profimedia
Crkva Svetog Đorđa u Lalibeli
Pravoslavna zajednica danas
Danas, pravoslavna zajednica u Etiopiji broji preko 40 miliona vernika, što je čini jednom od najvećih pravoslavnih zajednica na svetu. Ova zajednica je zadržala svoje duhovne tradicije i običaje, dok se istovremeno suočava sa savremenim izazovima i promenama.
Etiopska pravoslavna crkva igra ključnu ulogu u društvenom i kulturnom životu zemlje. Crkva pruža obrazovanje, zdravstvenu zaštitu i humanitarnu pomoć mnogima kojima je potrebna. Posebno su značajne crkvene škole, gde se pored osnovnog obrazovanja, deca uče i duhovnim vrednostima i tradicijama.
Jacques Witt / Sipa Press / Profimedia
Crkva Svetog Đorđa u Lalibeli
Pravoslavlje u odnosu na druge religije u Etiopiji
Etiopija je zemlja religijskog pluralizma, sa pravoslavljem koje čini oko 43,5% populacije. Osim pravoslavlja, značajne religijske zajednice uključuju islam, koji čini oko 33,9% stanovništva, i protestantizam sa oko 18,6% vernika. Preostali deo stanovništva prati druge religije ili su nereligiozni. Ova raznovrsnost religija doprinosi bogatstvu etiopske kulture i predstavlja izazov, ali i priliku za međureligijski dijalog i zajednički rad na društvenim pitanjima.
Liturgijski život i praznici
Liturgijski život Etiopske pravoslavne crkve bogat je i raznovrstan. Praznici poput Božića (Gena) i Vaskrsa (Fasika) slave se s velikom radošću i svečanošću. Posebno je značajan praznik Timkat, koji obeležava krštenje Isusa Hrista, kada se vrši svečano obnavljanje zaveta i krštenja, uz svečane povorke i bogosluženja.
Amanuel Sileshi / AFP / Profimedia
Liturgija u Etiopiskoj pravoslavnoj crkvi
Izazovi i nade za budućnost
Iako se Etiopska pravoslavna crkva suočava sa brojnim izazovima, uključujući ekonomske teškoće i političku nestabilnost, vera i duh zajednice ostaju nepoljuljani. Crkva se trudi da očuva svoj identitet i da odgovori na potrebe vernika u savremenom društvu.
Jedan od ključnih izazova je očuvanje mladih u crkvi i njihovo uključivanje u duhovni život. Crkva ulaže napore u edukaciju i stvaranje programa koji će privući mlađe generacije, kako bi se osiguralo da plamen vere nastavi da gori kroz naredne vekove.
Na liturgiji treće nedelje po Duhovima, đakon Milutin Lekić primio je čin prezvitera pred vernicima koji su sa oduševljenjem dočekali ovog mladog pastira i reči utehe mitropolita Justina o Božijoj brizi za sve ljude.
U hramu Uspenja Presvete Bogorodice patrijarh sa arhijerejima u subotu 5. jula služi liturgiju i pomen za hiljade nevino postradalih Srba iz Birča i Srednjeg Podrinja.
U vreme mrsnih dana, kada se mirisi mlečnih jela i toplog hleba šire konacima, monahinje pripremaju salatu od sremuša — lekovitog zelenog dara prirode, koji u ovom receptu postaje hranljiv i lagan obrok, pogodan za doručak ili večeru.
Uvođenje obaveznog ličnog broja u Grčkoj izazvalo je burnu reakciju monaške zajednice sa Atosa, koja upozorava da bi digitalno povezivanje podataka svakog građanina moglo ugroziti versku slobodu i privatnost.
Dok su se vernici na Veliki petak molili pred plaštanicom u manastiru Tumane, dogodilo se čudo koje je svedočio i sam iguman Dimitrije. Po zastupništvu svetitelja Zosima i Jakova, Mića Grbić ostavio je štaku i prvi put posle tri meseca — stao na svoje noge.
U besedi za petak 4. sedmice po Duhovima, vladika Nikolaj Velimirović objašnjava kako naši skriveni izbori, ma koliko delovali bezopasno, neumitno rađaju plodove koji menjaju život – i poziva nas da sejemo poslušnost, a ne bezakonje.
U Ukrajini od 2018. godine postoji i delimično priznata Pravoslavna crkva Ukrajine, čiju autokefalnost priznaju Vaseljenska patrijaršija Carigrada, Aleksandrijska patrijaršija, Kiparska crkva i Grčka crkva.
Jedni od onih koji su svoje čudo pronašli u porti manastira, dok su molili svece - da umole Boga da im podari porod, su Slobodan i Jelena Gemaljević - supružnici iz Kragujevca.
Otkrijte kako pivo pretvara ovo jednostavno jelo u ukusnu salatu sa istorijom dugom vekovima, zapisanu još 1855. u "Srbskom kuvaru" jeromonaha Jerotija iz Krušedola.
U besedi za petak 4. sedmice po Duhovima, vladika Nikolaj Velimirović objašnjava kako naši skriveni izbori, ma koliko delovali bezopasno, neumitno rađaju plodove koji menjaju život – i poziva nas da sejemo poslušnost, a ne bezakonje.
