Prota Jovan Magarašević neumorno je služio zajednici, branio veru i obrazovanje, i kroz svoje mučeništvo postao večni simbol svetosti i hrabrosti.
U malom daljskom selu, gde reke i polja šaptaju stare priče o veri i predanju, rođen je čovek čiji život i danas svetli kao primer predanosti Crkvi i narodu. Bio je to Jovan Magarašević, danas poznat kao Sveti sveštenomučenik Jovan Tuzlanski, čija je duhovna snaga i nepokolebljivost oblikovala ne samo njegovu porodicu već i zajednicu u kojoj je služio. Njegovo detinjstvo, protkano molitvom, učenjem i ljubavlju prema bližnjima, postavilo je temelje za život u službi Boga i Crkve.
Njegov otac Dušan, paroh u Dalju, i majka Angelina pažljivo su ga učili molitvi i liturgijskim obredima, a porodična atmosfera ljubavi i duhovnog predanja usmerila je mladog Jovana ka svešteničkoj službi. Nakon osnovne škole u Dalju, gimnaziju je završio u Sremskim Karlovcima, tadašnjem središtu obrazovanja kod Srba, a potom je upisao i završio Bogosloviju 1914. godine. Već u tim godinama Jovan je pokazivao duboku posvećenost i zrelost, koje će ga pratiti tokom celog života.
Posvećenost prosveti i kulturnom radu
Nakon rukopoloženja za đakona 1. novembra i sveštenika 2. novembra 1914. godine od strane episkopa Ilariona Zeremskog, Jovan je započeo svoju prvu parohijsku službu u Budimcima. Tu je stvorio svoju porodicu sa suprugom i dobio troje dece: Angelinu, Duška i Smiljana. Već tada je pokazao izuzetnu posvećenost prosvetnom i kulturnom radu: pisao je i izdavao katehetske časopise, organizovao prosvetne aktivnosti sveštenika i veroučitelja, neprestano brinući o duhovnom obrazovanju naroda.
Eparhija zvorničko-tuzlanska
Ikona Svetog Jovana Tuzlanskog
Od 30. oktobra 1923. godine postao je član klira Eparhije zvorničko-tuzlanske i preuzeo dužnost sekretara Crkvenog suda u Tuzli. Aktivno je učestvovao u izradi zakonskog uređenja Srpske pravoslavne crkve, formiranju episkopija i kroz tekstove u časopisu Zastava zastupao prava pravoslavnog naroda u Bosni i Hercegovini, jasno opovrgavajući neistine koje su se širile beogradskom štampom. Njegovo zalaganje pokazivalo je duboku veru u svetost zajedničkog crkvenog života i važnost uloge naroda u odlučivanju kroz odbore i savete.
Duhovni pastir i narodni tribun
Kao tuzlanski paroh i arhijerejski namjesnik, Jovan Magarašević zalagao se za unapređenje životnih uslova u zabačenim selima, borio se za pismenost i aktivno učestvovao u radu svih srpskih prosvetnih društava. Njegovo besedništvo, naročito tokom velikih praznika, privlačilo je verni narod koji je tražio duhovni oslonac i ohrabrenje.
Njegova posvećenost bila je prepoznata i na saborima, poput Sabora bratstava Pravoslavne hrišćanske zajednice u manastiru Žiči 1936. godine, gde je izabran za predsednika. Episkop žički Nikolaj Velimirović istakao je tada:
- Danas se lako mogu pribaviti tehnička sredstva, ali kvalitetnih ljudi poput prote Jovana ima veoma malo.
Mučenički put verničkog sluge
Nakon okupacije 1941. godine i formiranja Nezavisne Države Hrvatske, počeo je progon viđenijih Srba u Tuzli i okolini. Jovan Magarašević je uhapšen 16. maja 1941. godine i zatvoren u zloglasnom zatvoru Okružnog suda u Tuzli, gde je, prema svedočanstvima savremenika, svake večeri služio bogosluženje za ostale zatvorenike. Kasnije je transportovan u logor Danica u Koprivnici, a potom u Gospić i Jadovno, gde je 2. jula 1941. godine mučenički stradan. Njegovo stradanje predstavlja simbol nepokolebljivosti pravoslavne vere pred nasiljem i nepravdom.
Foto: SPC
Sveštenik Jovan Magarašević kanonizovan je na Svetom arhijerejskom saboru Srpske pravoslavne crkve, na predlog mitropolita zvorničko-tuzlanskog Fotija
Svetost koja nadilazi vreme
Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve, na predlog mitropolita zvorničko-tuzlanskog Fotija, uvrstio ga je u red sveštenomučenika. Saborni dan proslave svih mučenika zvorničko-tuzlanskih je 8/26. jun.
Osim što je bio omiljeni sveštenik, Sveti Jovan Tuzlanski bio je i prosvetitelj, stub vere, glas naroda i simbol hrabrosti u službi zajednice. Njegov život i delo nas podsećaju da vera nije samo liturgijsko služenje, već i aktivno zalaganje za dobrobit zajednice, očuvanje kulture i nepokolebljiva odanost Bogu i Crkvi. Njegova mučenička smrt ostaje večni znak vere koja ne klone pred nasiljem i nepravdom.
Foto: SPC
Potomci Svetog sveštenomučenika Jovana Tuzlanskog nose njegovu ikonu
Primer koji nadahnjuje sve generacije
Sveti Jovan Tuzlanski ostaje svetionik pravoslavlja u Bosni i Hercegovini, čije delo i danas nadahnjuje sve koji tragaju za verom, pravdom i hrabrošću. Njegov život nas podseća da svetost nije samo dar Božji, već plod predanosti, ljubavi i hrabrosti u svakodnevnom životu.
Duhovna snažnost i nepokolebljivost
Njegova nepokolebljivost, besedništvo i posvećenost prosveti i zajednici čine Svetog Jovana Tuzlanskog večnim simbolom kako vere, tako i aktivnog služenja narodu, pokazujući da istinska svetost nadilazi vreme i prostor.
U duhu sabornosti i odgovornosti, mitropolit zvorničko-tuzlanski i savetnik predsednika Srbije razmenili su mišljenja o pomoći verskim objektima i zaštiti srpskog naroda, oštro osudivši pravno neutemeljene odluke protiv predsednika Republike Srpske Milorada Dodika.
Posle svečanog dočeka ikone Svetog sveštenomučenika Jovana Tuzlanskog uslediće Sveta Arhijerejska Liturgija, litija sa moštima svetih i trpeza ljubavi, a obezbeđen je i besplatan prevoz iz Bijeljine i Lopara.
U svom autorskom tekstu koji prenosimo u celosti, mitropolit zvorničko-tuzlanski podseća – dok su stariji govorili o vremenu kada je vera oblikovala karakter i poštovanje, mladi bez veronauke su odrasli u svetu bandi, zakona jačeg i duhovne praznine.
Liturgiju je služio Mitropolit Fotije, dok su hilandarski pojci, litija i molitve stvorili nezaboravnu duhovnu atmosferu, a vernici svih generacija proslavljali 143. krsnu slavu hrama Uspenja Presvete Bogorodice.
Nakon teksta objavljenog u „Vijestima”, Mitropolija je javno demantovala navode i ukazala na pogrešno tumačenje izjava sveštenika i — kako ističu — „sračunate neistine” koje se o Crkvi plasiraju.
Rimokatolička crkva beleži porast vernika u Africi i Aziji, ali istovremeno suočava se sa smanjenjem broja sveštenika i monaha, što predstavlja veliki izazov za budućnost.
Predsednik Patrijaršijske komisije Ruske pravoslavne crkve za pitanja porodice, zaštite materinstva i dece ističe da krst nije samo ukras – on je znak pobede Hrista nad smrću, predanja Bogu i put ka duhovnom oslobađanju.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Mitropolit zvorničko–tuzlanski pozvao nadležne da odmah reaguju, upozoravajući da pretnje postaju obrazac pritiska na pravoslavnu zajednicu u Federaciji BiH.
Dvojica muškaraca ušla su u Sabornu crkvu Uspenja Presvete Bogorodice u Tuzli, pod izgovorom molitve, a iza sebe ostavili su sliku oskrnavljenih svetinja i dubokog bola među vernim narodom.
U duhovnom skupu u tuzlanskom Sabornom hramu, mitropolit zvorničko-tuzlanski je na jedinstven način osvetlio dublje značenje Rođenja Hristovog, pozivajući verne na duhovni preokret u borbi sa zlom i težnji za spasenjem.
Čudo u Vlahernskom hramu postalo je temelj jedne od najmoćnijih ikona — simbola zastupništva Majke Božje, anđela i svetih, koji i danas uliva veru i nadu hrišćanima širom sveta.
Na današnji dan, 911. godine, za vreme cara Lava Mudrog, Bogorodica se tokom službe javila okupljenom narodu na molitvi u Bogorodičinoj crkvi u Carigradu.
Na današnji dan sećamo se osvećenja Jerusalimskog hrama Vaskrsenja – svetinje nad svetinjama. Mesto Hristovog raspeća i Vaskrsenja postalo je srce hrišćanskog sveta.
U vremenima tuge, klevete i unutrašnjih borbi, ne traži snagu u sebi, već u Gospodu. Jer kako reče otac Mihailo – „trpi i istrpi, ali najviše se čuvaj očajanja.“
Nedavni primer iz Amerike pokreće pitanje koje mnogi vernici smatraju nemogućim: kako ostati veran Hristovom učenju i Svetim kanonima u vremenu duhovne dekadencije i relativizacije vere?
Beseda Svetog Nikolaja Ohridskog I Žičkog za 19. Sredu po duhovima otkriva kako volja usklađena sa Božijom voljom oblikuje život ispunjen dobrotom, pravdom i unutrašnjim mirom, čak i usred svakodnevne žurbe i iskušenja.
Iako se svakodnevno susreću sa njim u hramovima i manastirima, mnogi ne znaju da je antimis više od platna – na njemu se osvećuje hleb i vino, simbolizuje Hristovu žrtvu i povezuje vernike sa srcem pravoslavne tradicije.
