U mirnom Banstolu, nedaleko od Sremskih Karlovaca, podignut je jedinstveni pravoslavni hram koji spaja duboku molitvenu tradiciju sa teškom istorijskom uspomenom.
U mirnom naselju Banstol, nedaleko od istorijski bogatih Sremskih Karlovaca, podignut je novi hram koji je već postao mesto duhovnog značaja ne samo za lokalnu zajednicu, već i za čitav srpski narod. Reč je o Crkvi Blage Marije, jedinstvenom pravoslavnom hramu koji u sebi spaja duboku duhovnu poruku i tešku istorijsku uspomenu. Ovaj hram, prvi u Srbiji posvećen žrtvama hrvatske vojne Operacije Oluja, kao i prvi građen u ruskom pravoslavnom arhitektonskom stilu na ovim prostorima, nosi snažnu poruku zajedništva, sećanja i vere.
Wikimedia/Milica Buha
Crkva Blage Marije u Banstolu, nadomak Sremskih Karlovaca
Sećanje utkano u kamen i molitvu
Operacija Oluja, vojna akcija iz avgusta 1995. godine, ostavila je duboke tragove bola i tuge u srcima srpskog naroda. Hiljade nevinih žrtava, proteranih i raseljenih, i danas podsećaju na nemerljive ljudske patnje i stradanja. U Crkvi Blage Marije, podignutoj u čast i sećanje na te žrtve, prisutna je molitva kao ključna snaga koja leči rane i podseća na nepravdu koju istorija ne sme zaboraviti.
Wikimedia/Milica Buha
Spomenik žrtvama "Oluje" u porti crkve Blage Marije
Planirano podizanje Zida plača
U sklopu crkvenog kompleksa planira se izgradnja srpskog Zida plača, na kojem će biti upisana imena svih nevino stradalih žrtava. Ovaj zid služiće kao trajni spomenik i mesto molitve za sve koji su izgubili živote tokom Operacije Oluja i u njenim posledicama. Ideja za podizanje Zida plača nastala je kao prirodan nastavak misije crkve — da bude mesto sećanja, ali i nade za pomirenje i duhovno izlečenje.
Ruski arhitektonski trag na tlu Srbije
Jedan od najupečatljivijih aspekata ove crkve jeste njen arhitektonski izraz – ruski pravoslavni stil. Dok su u našim krajevima tradicionalno prisutni srpsko-vizantijski i moravsko-vizantijski stilovi, Crkva Blage Marije donosi duh ruske crkvene arhitekture sa karakterističnim šiljastim kupolama, raskošnim ikonostasom i detaljima bogate ikonografije.
Ovaj arhitektonski izbor nije slučajan. On simbolizuje duboku duhovnu povezanost Srpske i Ruske pravoslavne crkve, koja se ne ogleda samo kroz zajedničku veru i liturgiju, već i kroz istorijske veze i uzajamnu podršku u teškim vremenima. Ruski stil u Banstolu, stoga, nije samo estetski elemenat, već i znak bratstva i jedinstva dva pravoslavna naroda.
Početak gradnje pratili izazovi
Wikimedia/Sadko/Wikipedia
Izgradnja crkve Blage Marije započeta je 2017. godine
Izgradnja Crkve Blage Marije u Banstolu započela je 2017. godine. Inicijativa za podizanje ovog hrama proizašla je iz Udruženja „Klub svih generacija“ iz Sremskih Karlovaca, sa ciljem da se stvori duhovno središte za srpsku zajednicu u ovom naselju, koje je uglavnom nastanjeno izbeglicama iz Hrvatske. Crkva je posvećena žrtvama hrvatske vojne akcije „Oluja“ iz 1995. godine i predstavlja prvi pravoslavni hram u Srbiji izgrađen u ruskom arhitektonskom stilu.
Iako je izgradnja crkve započela 2017. godine, tokom procesa su se pojavili izazovi, uključujući nedostatak potrebnih građevinskih dozvola. Ipak, radovi su nastavili, a kupole crkve su postavljene 2018. godine. Crkva ima površinu od 240 m² i izgrađena je uz podršku brojnih srpskih dobrotvora iz dijaspore .
Poruka za budućnost i poziv na pomirenje
Izgradnjom Crkve Blage Marije Srpska pravoslavna crkva šalje jasnu poruku da se stradanja i patnje ne smeju zaboraviti, ali da kroz molitvu i ljubav treba težiti ka pomirenju i obnovi zajedništva. Crkva postaje mesto susreta prošlosti i budućnosti, bola i nade, tuge i vere.
Crkva Blage Marije u Banstolu nije samo arhitektonski biser, već duboko duhovno mesto koje povezuje istoriju, sećanje i veru. Kao prvi hram u Srbiji posvećen žrtvama Operacije Oluja i kao prvi u ruskom stilu, ona stoji kao večni znak sećanja i molitve, ali i poziv na duhovno jedinstvo i pomirenje. Njena vrata su otvorena za sve one koji traže utehu, snagu i zajedništvo u veri pravoslavnoj.
Tokom liturgije u istorijskom hramu Svetih apostola Petra i Pavla u Topčideru, patrijarh srpski Porfirije govorio je o dubljem smislu evharistije, o pogrešnim očekivanjima od Boga i o pozivu na slobodno, svesno i ljubavlju ispunjeno sjedinjenje sa Hristom.
U trenucima kada je narod ćutao pred svećama za stradale, patrijarh srpski poslao je poruku koja ne ostavlja ravnodušnim – o ljubavi jačoj od osvete, o Hristovom putu kao jedinom odgovoru na iskušenja današnjice i o potrebi da krst ne postane kamen spoticanja, već znak vaskrsenja.
Sećajući se nevino postradalih u zločinačkoj akciji „Oluja“, episkop osečkopoljski i baranjski pozvao na praštanje, nadu i oslonac u Hristu, poručujući da se stradanje pretvara u put ka Carstvu Božjem.
U prisustvu velikog broja vernika i sveštenstva, mitropolit kruševački služio je čin velikog osvećenja novog hrama posvećenog Svetoj velikomučenici Nedelji, podignutog trudom i ljubavlju vernog naroda.
U besedi za 22. četvrtak po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički podseća nas da tišina Božja nije odsustvo, već poslednja prilika da se pripremimo za dan kada više neće biti zabluda ni skrivanja.
Ajeti iz sure Al Jāthiyah 45:2-6 pozivaju vernike da kroz smenu dana i noći, životinje, kišu i vetrove prepoznaju očigledne dokaze Božje prisutnosti i mudrosti, nudeći put ka dubljem razumevanju.
Dugogodišnji čuvar kivota Svetog Vasilija Ostroškog govorio je bez zadrške o gordosti - o grehu koji čoveka sprečava da se spusti do istine o sebi i da u pokajanju pronađe mir duše.
U Sabornom hramu Svete Trojice služena je svečana liturgija, prikazan film o istoriji Eparhije, predstavljeno kapitalno izdanje „Šematizam“, a ceo grad disao je u znaku molitve i zahvalnosti.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Prostor koji je decenijama čuvao duhovni život vernika Srpske pravoslavne crkve prodat je za 90.000 evra, dok porodica Miščević osporava transakciju i čeka reakciju crkve – šta će biti sa sakralnim blagom?
Na praznik Svete Marije Magdaline, Eparhija budimljansko-nikšićka proslavila je svoju slavu uz liturgiju, pomen stradalima u akciji „Oluja“ i snažne reči utehe.
U prisustvu velikog broja vernika i sveštenstva, mitropolit kruševački služio je čin velikog osvećenja novog hrama posvećenog Svetoj velikomučenici Nedelji, podignutog trudom i ljubavlju vernog naroda.
U Sabornom hramu Svete Trojice služena je svečana liturgija, prikazan film o istoriji Eparhije, predstavljeno kapitalno izdanje „Šematizam“, a ceo grad disao je u znaku molitve i zahvalnosti.
Izražavajući saučešće, starešina Hrama Uspenja Presvete Bogorodice, protojerej stavrofor Miloš Trišić, poziva na zajedništvo i molitvu za preminule, povređene i sve pogođene ovom strašnom tragedijom.
Sabrani verni narod zajedno sa državnim zvaničnicima u tišini i molitvi odali poštovanje stradalima dok su patrijarhove reči o miru i jedinstvu dirnule srca svih prisutnih.
Uz nekoliko sastojaka i malo strpljenja, svaka domaćica može da oblikuje ruže, listiće i cvetove od testa koji će slavski kolač pretvoriti u istinski simbol vere, lepote i porodičnog blagoslova.
Na blagoslovenom mestu gde se spajaju Dunav i Sava, patrijarh srpski služio je liturgiju i predvodio litiju do kapele Svete Petke, pozvavši vernike da se saberu u veri i Hristovu reč postave kao temelj života.
Od molitava za zdravlje i porodičnu sreću do isceljenja koja se prepričavaju generacijama — žene širom Srbije svedoče kako im je Sveta Petka vratila snagu, veru i mir u srcu.
Dolazak zamenika državnog sekretara SAD Mihaila Rigasa na sveto tlo Atosa tumači se kao poruka da se dijalog Istoka i Zapada sve češće vodi i kroz tišinu manastira.
