Čudo u Vlahernskom hramu postalo je temelj jedne od najmoćnijih ikona — simbola zastupništva Majke Božje, anđela i svetih, koji i danas uliva veru i nadu hrišćanima širom sveta.
Srpska pravoslavna crkva 14. oktobra slavi veliki praznik — Pokrov Presvete Bogorodice. Ovom događaju posvećeno je više ikona na kojima, osim same Bogorodice, vidimo i mnoštvo likova. Ko su ti ljudi? U nastavku sledi podrobno objašnjenje.
Događaj koji je u osnovi ove ikone odigrao se u X veku u Carigradu, u Vlahernski hram Presvete Bogorodice, gde su se čuvale velike svetinje — Njena riza i pojas. Grad su tada opsedali neprijatelji. Tokom svenoćnog bdenja, blaženi Andrej Hrista radi jurodivi i njegov učenik Epifanije videli su u vazduhu Presvetu Bogorodicu okruženu anđelima i svetima. Ona je sa svoje glave skinula pokrivalo (omofor, pokrov) i rasprostrla ga nad onima koji su se molili u hramu, štiteći ih od neprijatelja. Narod je, ugledavši ovo znamenje, dobio nadu, a neprijatelji su ubrzo bili odbijeni od grada.
Ikonografija praznika Pokrova razvila se u dva klasična oblika: suzdaljski i novgorodski tip.
U novgorodskom tipu Bogorodica je prikazana na oblaku, a pokrov drže anđeli, što naglašava učešće nebeskih sila u zaštiti čovečanstva. Kompozicija je simetrična i statična, sa jasnim naglaskom na mističkom prisustvu Bogorodice.
U suzdaljskom tipu Bogorodica sama drži pokrov, pokazujući tako Svoju ličnu ulogu u delu spasenja i zastupništva. Likovi na ikoni prikazani su u pokretu, što stvara utisak živog zbivanja. U ovom tumačenju zasnivamo se upravo na suzdaljskom ikonografskom tipu.
Ikona Pokrova predstavlja složenu i mnogofiguralnu kompoziciju. Uobičajeno je da se posmatra kroz tri nivoa:
Centralna figura Bogorodice okružena anđelima i svetima — gornji nivo. Ključni element koji povezuje sve nivoe jeste omofor (pokrov) u rukama Bogorodice, koji Ona rasprostire nad svetom, simbolično ga štiteći.
U središtu kompozicije nalazi se sama Bogorodica, prikazana u liku Orante — Ona koja uzdiže ruke u molitvi. U rukama drži veliki crveni omofor, koji predstavlja znak Njenog pokrova i zaštite nad moliteljima. Crvena boja simbolizuje snagu Božanske zaštite i očišćujuću blagodat.
Pored Nje nalaze se likovi anđela i svetih, a posebno su označeni: sa leve strane Bogorodice stoje Jovan Krstitelj, Jovan Bogoslov i anđeli koji prate Presvetu.
Ispod Bogorodice, na amvonu, stoji mladić u đakonskoj odeždi — to je Roman Slatkopojac. Prema predanju, ovaj crkveni pesnik iz V–VI veka dobio je dar pojanja nakon čudesnog viđenja u kojem mu je Bogorodica predala svitak i zapovedila da ga pojede. Probudivši se, on je ispevao svoje prvo slavno delo: „Djeva danas Prisustvenoga rađa...”.
U desnom donjem uglu prikazani su glavni svedoci čuda — blaženi Andrej jurodivi i njegov učenik Epifanije. Epifanije je naklonjen ka svom učitelju, slušajući ga, dok Andrej pokazuje na nebesko viđenje.
Sa leve strane amvona prikazani su Patrijarh Evtimije I Carigradski i Lav VI Mudri, car Vizantijsko carstvo, koji su takođe bili svedoci čudesnog javljanja. Pored cara se ponekad prikazuje i njegova supruga Feofano, koja je u to vreme već bila upokojena.
Na pozadini klasične suzdaljske ikone prikazan je hram sa dvoslivnim krovom. Takav izgled nije tipičan za ruske hramove, ali verno prenosi izgled hrama u Vlahernama, gde se čudo zaista dogodilo.
Na novgorodskoj ikoni, međutim, prikazuje se petokupolni hram koji podseća na Sveta Sofija u Novgorodu. Hram u pozadini ne služi samo kao geografski podsetnik, već i kao simbol jedinstva Presvete Bogorodice, svetih i vernika u jednoj Crkvi.
Na taj način, svaki lik i element ove ikone nosi bogato bogoslovsko i liturgijsko značenje. Pokrov Presvete Bogorodice svedoči o snažnoj zastupničkoj molitvi Majke Božje i Njenom neprestanom pokrovu nad hrišćanskim narodom.
Wikipedia
Opšta kompozicija ikone
Likovi svetih i naroda — donji nivo.
Simbolično prikazan hram u pozadini.
Centralna figura i gornji nivo
Donji nivo ikone
Hram
Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.
Verni narod i sveštenstvo započinju novo poglavlje duhovnog života u bratunačkom kraju.
Ulazak u Advent za katolike nije samo liturgijski početak, već poziv na usporavanje i povratak unutrašnjem životu u danima pred praznik Hristovog Rođenja.
Sveti Nikolaj Ohridski i Žički u besedi za 25. nedelju po Duhovima govori o tome kako Hristos useljava mir i razumevanje u svakodnevni život svakog čoveka.
Pravoslavni vernici danas obeležavaju različite svetitelje po starom i novom kalendaru, katolici započinju Došašće i slave Svetog apostola Andrija, dok je u judaizmu i islamu današnji dan posvećen redovnoj molitvi i svakodnevnim verskim obavezama.
Četiri ajeta o moći, skrivenom i vidljivom, i granici ljudske izdržljivosti koje se danas posebno čitaju.
Jednostavan i brz recept za kolač koji u dom donosi miris domaće kuhinje i radost zajedništva u posne dane.
Skromne namirnice, otmen ukus – manastirski zapis iz 1855. godine vraća na trpezu zalogaj koji je nekada krasilo srpsko dvorsko posluženje.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Nekada nezaobilazna na prazničnim trpezama, ova poslastica se pravila sa strpljenjem i ljubavlju — donosimo autentičan recept koji će vaš dom ispuniti toplinom i mirisom svečanosti.
Otkrijte kako su naši preci pravili majonez bez aditiva i pojačivača ukusa, prema receptu monaha iz Manastira Krušedol.
Na liturgiji i svepravoslavnom molebanu, vernici iz cele zemlje i Balkana sabrali su se da mole za mir, zaštitu napaćenog naroda i blagoslov svojih porodica, stvarajući prizor koji očarava i duhovno i vizuelno.
Ikona se postavlja u najsvečanijoj prostoriji, trpezariji ili dnevnoj sobi i to uvek na istočnom zidu ili na zapadnom zidu.
Rođena je od Bogom izabranih roditelja, Joakima i Ane.
Levon Vartanov je preko noći postao vernik, počeo da se bavi ikonopisom i spasao bližnje verom, a tokom devedesetih godina, dok je prolazio kroz težak period, njegovo umetničko stvaralaštvo postalo je izvor preživljavanja.
Pravoslavni vernici danas obeležavaju različite svetitelje po starom i novom kalendaru, katolici započinju Došašće i slave Svetog apostola Andrija, dok je u judaizmu i islamu današnji dan posvećen redovnoj molitvi i svakodnevnim verskim obavezama.
Kada je došao za episkopa u Kesariju, zatekao je sav grad neznabožački, bilo je svega 17 hrišćana u njemu, a kada je odlazio iz ovog života, ostavio je sav grad hrišćanski, samo sa 17 neznabožaca.
Sveti apostol i jevanđelist Matej bio je jedan od dvanaestorice Isusovih apostola, nekadašnji carinik iz Kapernauma koji je ostavio sve da bi ga sledio.
Sva trojica su bila ugledni građani Edeski koji su postradali zbog vere u Hrista.
U manastiru Mrkonjići, samo nekoliko metara od ulaza u hram, stoji košćela stara više od četiri veka - mesto gde se susreću vera, predanje i čudo prirode.
Od prenosa posmrtnih ostataka pesnika iz Amerike do današnje uloge hrama na Crkvini kao duhovnog i kulturnog središta – priča o svetinji koja je postala znak prepoznavanja Trebinja.
U najvećoj medicinskoj ustanovi u zemlji proslavljena je krsna slava, a priča o hramu koji je preživeo rat, zaborav i preobražaj u mrtvačnicu otkriva koliko je ovo mesto važno za bolesnike, lekare i grad.
Kad su mu rekli da je jedina šansa transplantacija srca, brat Goran nije odustao. Iz bolničke sobe krenuo je na put duhovnog isceljenja ka Hilandaru, gde je pronašao snagu za novi život.
U oproštajnom obraćanju, episkop švajcarski deli lične trenutke poslednjih dana svoje majke, zahvalnost za molitve i poruku o duhovnoj svetlosti koja prati odlazak iz ovog života u večnost.
Sveće se po pravilu pale za žive i za upokojene.
Prof. dr Borivoj Anđelković radio je za Srpsku pravoslavnu crkvu kao za svoj drugi dom, ostavljajući velika dela koja će nadživeti svaku biografiju.
