Poštanska marka na kojoj je ikona Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji, kao most između istorije, umetnosti i savremenog života.
Dok decenije odmiču, JP Pošta Srbije ne koristi poštanske marke samo kao sredstvo plaćanja poštarine - one su postale i putokazi kolektivne memorije, označavajući važne datume, praznike i kulturne teme koje nadilaze svakodnevnu komunikaciju. Jedna od takvih tema je i pravoslavna tradicija, koja se kroz izdanje markica sa verskim motivima javlja u više navrata.
Ta tradicija je nastavljena i na izmaku 2025. godine. Naime, u Patrijaršijskom dvoru u Beogradu održan je prijem na kojem je patrijarh srpski Porfirije primio Zorana Anđelkovića, direktora JP Pošta Srbije. Tema razgovora bila je dugogodišnja saradnja Muzeja Srpske pravoslavne crkve i Pošta Srbije, posebno u vezi sa pripremom i izdanjem poštanske markice povodom 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji.
Pošte Srbije
Poštanska marka povodom 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji
Tom prilikom, direktor Anđelković je Patrijarhu uručio kolekcionarski primerak jubilarne markice. Prijemu je prisustvovao i protojerej Đorđe Stojisavljević, šef Kabineta patrijarha srpskog.
JP Pošta Srbije već decenijama koristi poštanske marke ne samo kao sredstvo plaćanja poštarine, već i kao način očuvanja kulturne i duhovne baštine. Posebno su interesantna izdanja sa pravoslavnim motivima koja ističu značajne događaje, praznike i umetnost Crkve.
Poštanske marke koje čuvaju pravoslavnu tradiciju
Pošta Srbije je 2002. godine izdala prigodne marke povodom Vaskrsa. Prva emisija imala je četiri marke sa ikonografskim motivima iz crkvenih zbirki, dok su narednih godina uglavnom objavljivane dve marke godišnje koje prate prazničnu tematiku. Ove markice povezuju verski sadržaj sa umetničkim prikazima iz crkvene tradicije, poput fresaka, prestona krsta i liturgijskih predmeta.
Pored toga, 2016. godine Pošta Srbije izdala je seriju markica pod nazivom „Srpski manastiri na UNESCO listi kulturne baštine”, na kojima su predstavljeni manastiri Visoki Dečani, Gračanica, Pećka patrijaršija i Ljeviška. Iako prvenstveno kulturno-istorijska, ova izdanja snažno reflektuju pravoslavnu tradiciju i umetnost.
Izdavanje markice na kojoj je ikona Prvog vaseljenskog sabora predstavlja značajan doprinos očuvanju kulturnog i duhovnog nasleđa, povezivanje istorijskih događaja sa savremenim načinima komunikacije i podsećanje javnosti na važnost Prvog vaseljenskog sabora u istoriji hrišćanstva.
Ova praksa pokazuje da Pošta Srbije kroz filateliju kontinuirano ističe crkvenu i kulturnu baštinu, povezujući istorijske i duhovne teme sa savremenim medijem komunikacije, baš kao što to čini i jubilejno izdanje markice povodom 1700 godina Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji.
Dvodnevni skup posvećen Prvom vaseljenskom saboru – 1.700 godina trajnog nasleđa na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu okupio je teologe, istoričare i crkvene velikodostojnike, uz izložbu umetničkih dela i bogat program predavanja.
Otac desetoro dece poslao je patrijarhu carigradskom poruku koja se munjevito proširila među vernicima i pokrenula lavinu reakcija u teološkim i crkvenim krugovima.
Proterivanje otvara neprijatno pitanje dvostrukih aršina, selektivne tolerancije i toga kome je dozvoljeno da peva, a kome ne — čak i na praznik koji bi trebalo da nosi poruku mira i praštanja.
U mladosti je bio vojnik, a pošto je bio veoma obrazovan i hrabar, veoma se dopao caru Dioklecijanu, koji ga je postavio za načalnika svoje dvorske garde.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Selsko meso, staro jelo iz ruralnih krajeva, vraća se na trpeze kao simbol zajedništva, topline doma i prazničnih okupljanja — a tajna njegovog bogatog ukusa krije se u jednostavnim sastojcima i sporom, strpljivom krčkanju.
Pripremite ove nežne kolačiće po receptu koji se čuva generacijama i otkrijte kako svaki zalogaj može da probudi sećanja, poveže porodicu i upotpuni praznično slavlje.
Iako su zajedno slavili jubilej Nikejskog sabora i istakli jedinstvo, odsustvo drugih pravoslavnih poglavara i izbor liturgijskog jezika izazvali su debatu u crkvenim krugovima.
Dok hrišćanski svet prati obeležavanje 1.700 godina Prvog vaseljenskog sabora, odsustvo dva patrijarhata tumači se kao snažna poruka Carigradskoj patrijaršiji i nagoveštaj tenzija unutar pravoslavlja.
U svečanom prijemu u Patrijaršiji, srpski patrijarh Porfirije poručio je novorukopoloženim đakonima da njihova služba nije samo čast, već i sveta odgovornost — da životom i delom svedoče Hrista i budu stubovi vere u savremenom svetu.
Beseda mitropolita šumadijskog u Ralji otvorila je pitanja bez lakih odgovora: gde počinje prava ljubav, zašto bez Boga nema istinskog odnosa među ljudima i kako se vera proverava tek onda kada naiđe na greh drugoga.
Episkop valjevski upozorio je da i blagoslovene životne stvari mogu postati prepreka ako potisnu Boga, te podsetio da se smisao rada, braka i svakodnevice otkriva tek kada su postavljeni u pravu hijerarhiju vrednosti.
Od prizrenske Bogoslovije do parohija niškog kraja, život sveštenika Srboljuba Kaplarevića bio je posvećen ljudima, a ne javnosti; njegov odlazak otvorio je sećanja na službu koja se merila poverenjem, a ne rečima.
U vreme kada je vera bila progonjena, a javno ispovedanje Hrista smatrano prestupom, dogodilo se čudo koje je stotine, pa i hiljade ljudi vratilo Bogu.
Džuman Al-Kavasmi prvi put javno govori o životu u okruženju gde je mržnja bila obaveza, o sumnjama koje su je razdirale i iskustvu koje ju je odvelo na put potpuno suprotan onome na koji je bila usmeravana.
Dok se pred doček 2026. godine figurice po istočnom kalendaru nude kao amajlije za sreću, njihovo biblijsko značenje otvara neprijatna, ali važna pitanja o granici između dekoracije, sujeverja i hrišćanske savesti.
