Prvi put u istoriji, muslimani više nisu većina u Albaniji. Dok raste broj ateista i neopredeljenih, pravoslavna Crkva beleži snažan povratak i ulazi u novu epohu duhovne obnove.
Albanska duhovna scena doživljava istorijski preokret. Prvi put otkako se beleže statistike, muslimani više ne čine većinu stanovništva ove balkanske zemlje. Prema najnovijem popisu iz 2023. godine, broj muslimana pao je na 45,7%, što predstavlja snažan pad u poređenju sa 56,7% koliko ih je bilo 2011.
Velika promena verske slike Albanije
Ova promena nije samo statistički podatak – ona otkriva duboki demografski i kulturni zaokret u zemlji u kojoj su muslimani vekovima činili većinsku populaciju. Danas je situacija potpuno drugačija: muslimanska zajednica pala je ispod polovine ukupnog stanovništva, čime je izgubila status apsolutne većine.
Sve više Albanaca okreće se Hristu ili odbacuje religiju
Dok broj sunitskih i bektaških muslimana opada, raste broj građana koji se izjašnjavaju kao „nevernici“, „ateisti“ ili „neopredeljeni“. Više od 17% stanovništva danas se smatra ateistima ili agnosticima, dok gotovo 14% navodi da nema jasnu versku pripadnost. Gotovo svaki treći Albanac ne pripada nijednoj tradicionalnoj religiji.
Pravoslavna crkva jača svoje prisustvo
Ipak, ono što posebno raduje pravoslavni narod jeste činjenica da je broj hrišćana u stalnom porastu. Prema podacima popisa, pravoslavnih hrišćana u Albaniji sada ima oko 7,2% (173.645 ljudi), dok rimokatolici čine 8,4% (201.530 ljudi). Ukupno, hrišćani sada predstavljaju približno 16% populacije, čime sve snažnije učvršćuju svoje mesto i uticaj u društvu.
Pravoslavlje se izdvaja kao najbrže rastuća verska grupa u zemlji, što svedoči o snažnom povratku duhovnosti, ali i o obnovi poverenja u Crkvu i njene pastire. Veliki korak za Albansku pravoslavnu crkvu dogodio se u martu 2025. godine, kada je izabran novi arhiepiskop Jovan (Peljuši), naslednik dugogodišnjeg arhiepiskopa Anastasija. Njegovo ustoličenje doživljava se kao početak nove epohe za pravoslavnu zajednicu u Albaniji.
Iz Albanske pravoslavne Crkve poručuju da zvanični podaci podcenjuju broj njihovih vernika, jer su podaci o krštenjima, liturgijama i unutrašnjim crkvenim evidencijama daleko veći od popisnih rezultata. Mnogi analitičari smatraju da porast hrišćanskih zajednica nije samo posledica prirodnih demografskih kretanja, već i dubokih identitetskih procesa kroz koje albansko društvo prolazi, vraćajući se duhovnim korenima i vekovnom nasleđu.
Nova duhovna mapa Balkana
Promena verske strukture Albanije mogla bi imati i geopolitičke posledice u regionu, poznatom po složenim verskim i nacionalnim pitanjima. Dok se sećanje na Envera Hodžu i njegovu ateističku diktaturu, tokom koje je Albanija bila prva formalno ateistička država na svetu, još uvek pamti, danas se religija polako, ali sigurno, vraća u javni i lični život ljudi – ovoga puta u novim i često dubljim oblicima.
Rezultati poslednjeg popisa jasno pokazuju: Albanija ulazi u doba velikih identitetskih promena. Pad broja muslimana, rast pravoslavne i katoličke zajednice, kao i širenje sekularnog svetonazora, ukazuju na to da se duhovna slika zemlje iz temelja menja. To nije samo promena brojki, već i dokaz da duhovno biće jednog naroda nikada ne miruje – ono u tišini traži, luta i u pravom trenutku ponovo se vraća svom izvornom izvoru svetlosti i nade.
Studija pod nazivom Globalna verska slika, objavljena u ponedeljak 9. juna, drugo je izdanje ovog demografskog izveštaja o religijama, koje "Pew Research Center" sprovodi od 2010. godine.
Otac Mojsije Mekferson, bivši krovopokrivač i otac petoro dece, postao je viralna zvezda zahvaljujući svojim porukama o sirovoj muškosti, pravoslavlju i ulozi muškarca kao stuba porodice
U razgovoru sa Skotom Hortonom, poznati voditelj izneo je tezu da su Sjedinjene Američke Države, od bombardovanja Nagasakija do sukoba u Siriji i na Balkanu, uvek bile na strani onih koji ubijaju hrišćane, naglašavajući da takvi izbori nisu slučajni, već strateški.
Dok su vernici slavili praznik Svetih apostola Petra i pala, košarkaš Luka Vildoza kršten je pod svodovima najvećeg srpskog hrama – evo zbog čega je odlučio da promeni veru i kako je njegova odluka ganula Beograd.
Ajeti 46-47 iz Sure Fussilet otkrivaju univerzalnu odgovornost i podsećaju da ništa ne prolazi nezapaženo pred Bogom.
Hrišćanski asketa, teolog i svetitelj upozorava: svaki siromah koji pokuca na naša vrata nosi poruku s neba. Onaj ko kaže „Bog će dati“ i zatvori srce, možda je odbio Božiju milost koja mu je došla u liku brata u nevolji.
Dok su doktori gubili nadu, vera i molitva stvorile su trenutak koji nadmašuje ljudsku logiku - sveštenik iz Frankfurta otkriva kako je Minja doživeo isceljenje koje potvrđuje snagu Božjeg milosrđa i savršen tajming Svetih.
Prema starcu Elpidiju, blagoslov dobijamo kada se trudimo da osvećujemo sadašnjost, a evo šta to i znači.
U snažnoj besedi u kragujevačkom naselju Aerodrom, mitropolit šumadijski poručio je da se trpljenjem spasavaju duše i da mir pripada onome koji ume da ćuti i prašta.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Jednostavan i brz recept za kolač koji u dom donosi miris domaće kuhinje i radost zajedništva u posne dane.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Skromne namirnice, otmen ukus – manastirski zapis iz 1855. godine vraća na trpezu zalogaj koji je nekada krasilo srpsko dvorsko posluženje.
Starinski specijalitet bez mesa osvojiće vas na prvi zalogaj, a možete ga jesti i u danima belog mrsа.
Posle decenija duhovne obnove pod vođstvom blaženopočivšeg arhiepiskopa Anastasija, na čelo Pravoslavne crkve u Albaniji staje prvi episkop rukopoložen u obnovljenoj jerarhiji.
Nakon upokojenja poglavara Pravoslavne crkve Albanije, pokrenuta je rasprava o njegovom nasledniku. Grčki mediji prenose da je mitropolit Korčanski Jovan glavni kandidat, ali izbor novog poglavara donosi velike izazove – od crkvenih do geopolitičkih.
Hrišćanski asketa, teolog i svetitelj upozorava: svaki siromah koji pokuca na naša vrata nosi poruku s neba. Onaj ko kaže „Bog će dati“ i zatvori srce, možda je odbio Božiju milost koja mu je došla u liku brata u nevolji.
Dok su doktori gubili nadu, vera i molitva stvorile su trenutak koji nadmašuje ljudsku logiku - sveštenik iz Frankfurta otkriva kako je Minja doživeo isceljenje koje potvrđuje snagu Božjeg milosrđa i savršen tajming Svetih.
Prema starcu Elpidiju, blagoslov dobijamo kada se trudimo da osvećujemo sadašnjost, a evo šta to i znači.
Mnoge žene danas trpe zlostavljanje od strane svojih muževa, ćuteći iz straha, srama ili pogrešnog uverenja da je trpljenje dužnost svake dobre hrišćanke.
Usamljeni hram kod sela Edelevo u Rusiji, za koji se kaže da do njega stižu samo oni kojima vera pokaže put, zbunjuje naučnike, inspiriše vernike i privlači avanturiste iz celog sveta.
Na ostrvcetu od svega 100 kvadratnih metara, svetinja Svetog Andreja Prvozvanog očarava posetioce bajkovitim prizorom i duhovnim mirom, postajući nezaobilazna destinacija za vernike i turiste.
Na liturgiji i svepravoslavnom molebanu, vernici iz cele zemlje i Balkana sabrali su se da mole za mir, zaštitu napaćenog naroda i blagoslov svojih porodica, stvarajući prizor koji očarava i duhovno i vizuelno.
Naziv tribine bio je „Јedini bez greha“, a jedan od najdirljivijih trenutaka bio je kada je govorio o Svetom Lazaru Četvorodnevnom
Usamljeni hram kod sela Edelevo u Rusiji, za koji se kaže da do njega stižu samo oni kojima vera pokaže put, zbunjuje naučnike, inspiriše vernike i privlači avanturiste iz celog sveta.
Ako želite da na slavsku trpezu donesete novo jelo koje spaja jednostavnost i bogat ukus, ova brza salata biće vaš najbolji saveznik – oduševiće i najzahtevnije goste.
U besedi za 20. utorak po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski I Žički pokazuje kako vera daruje ljudima vlast nad zlom i otkriva snagu koja nadilazi svaku opasnost.
