ZNATE LI KOG SVECA SLAVITE? Postoji devet vrsta svetitelja, a evo po čemu se razlikuju

Pravoslavna crkva još od svojih najranijih vremena poštuje i proslavlja svete ljude. Danas je za proslavljanje nekog upokojenog kao svetitelja – pribrajanje liku svetih – neophodna kanonizacija. Za lokalno poštovanje podvižnika, kao i za vaseljensko, odnosno opštecrkveno priznanje, potrebna odluka crkvenih tela, a pravila mogu da se razlikuju u određenoj meri u zavisnosti od kanona pomesnih crkava.

Osnovi za kanonizaciju mogu biti: svetost života, mučeničko stradanje za veru, dar čudotvorstva i netruležnost moštiju. Pravoslavna predanje razlikuje devet „likova“ svetosti, odnosno devet vrsta svetitelja:

Shutterstock

 

1. Apostoli (аp.)

Apostoli su bili neposredni Hristovi učenici, koje je On lično prizvao u službu. To su dvanaestorica najbližih učenika, kao i apostoli iz reda Sedamdesetorice. Među njima se naročito poštuju apostoli Petar i Pavle, kao Prvovrhovni. Oni su prvi propovednici Novog zaveta i osnivači Crkava. Jevanđelja – kao svedočanstva Hristovog života – napisali su apostoli-jevanđelisti: Matej, Marko, Luka i Jovan. Na ikonama se obično prikazuju sa svitkom ili knjigom – simbolom Jevanđelja.

2. Ravnoapostolni (ravnoap.)

Ovim imenom nazivaju se svetitelji koji su, poput apostola, prosvetlili narode i čitave zemlje hrišćanskom verom (na primer, sveti knez Vladimir). Na ikonama se često prikazuju sa krstom, simbolom krštenja i misionarske službe.

3. Prepodobni (prp.)

Prepodobni su monasi koji su se podvizavali u neprekidnom stremljenju da u svemu upodobe Hristu. Na ikonama su prikazani u monaškoj rasi, a desna ruka im je često podignuta u znaku blagoslova.

SPC

 

4. Proroci (pror.)

U Starom Zavetu, proroci su bili Božiji izabranici koji su narodu prenosili Božiju volju i najavljivali dolazak Mesije. Crkva poštuje 18 starozavetnih proroka i jednog novozavetnog – Svetog Jovana Krstitelja. Na ikonama drže svitke sa tekstovima svojih proroštava.

5. Besrebrenici (besr.)

Besrebrenici su hrišćani koji su se proslavili neizmernom milosrdnošću i potpunim odricanjem od materijalnog imetka zarad vere. Posebno se poštuju sveti lekari koji su posedovali dar isceljivanja, a nisu naplaćivali svoj trud (na primer, sveti velikomučenik i iscelitelj Pantelejmon). Na ikonama se obično prikazuju sa kutijom za lekove ili drugim simbolima lekarskog poziva.

6. Blagoverni (blag.)

Blagoverni carevi i knezovi proslavljeni su zbog odanosti Crkvi, služenja narodu, bogougodnog života i utvrđivanja vere. Na ikonama se prikazuju sa carevskim vencima i u svečanim odorama (hitonima), često sa crkvenim zdanjem u rukama – simbolom graditeljstva i brige za Božji dom.

SPC

 

7. Mučenici (mč.)

Mučenici su svetitelji koji su postradali i položili svoj život za Hrista. Oni koji su prošli kroz naročito teške muke nazivaju se velikomučenicima. U ruskoj tradiciji naročito se izdvaja čin strastoterpaca – mučenika koji nisu stradali u vreme otvorenih gonjenja, već su svoj podvig ispunili krotošću, trpljenjem i vernošću Božijim zapovestima.

Sveti koji su ispovedali veru i bili progonjeni, ali nisu umrli od posledica stradanja, nazivaju se ispovednicima. Ako je mučenik bio episkop ili sveštenik, nosi naziv sveštenomučenik; ako je bio monah – prepodobnomučenik. Na ikonama se, ako nije bio u crkvenom činu, obično prikazuje u crvenoj odori, sa krstom ili oruđem svog mučenja u rukama.

8. Jurodivi i blaženi (jurod, blaž..)

Jurodivi Hrista radi su svetitelji koji su iz ljubavi prema Gospodu dobrovoljno prihvatili lik bezumnih, da bi svojim životom razobličavali greh i nepravdu (na primer, Andrej Jurodivi, Vasilije Blaženi).
Blaženi se takođe odnose na drevne svetitelje koji nisu bili jurodivi, već su bili episkopi ili prepodobni – kao što su prepodobni Jeronim Stridonski, sveti Avgustin i drugi.

9. Pravedni (prav.)

Pravedni su vernici iz reda mirjana ili belog sveštenstva (koji nisu monasi), koji su vodili pravedan i bogougodan život (na primer, pravedni Jovan Kronštadtski). U ovu grupu spadaju i starozavetni praoci – Avraam, Isak i Jakov.

Printskrin/SPC

 

Poseban vid pravednih su Bogooci – sveti Joakim i Ana, roditelji Presvete Bogorodice, zatim sveti Josif – njen prečasni zaručnik, kao i car David.

Ako ste se ikada pitali kog sveca slavite i zbog čega se baš on nalazi u kalendaru Crkve – možda upravo ovaj tekst pruži odgovor na vašu duhovnu radoznalost.

Ostavite komentar

Пошаљи коментар

Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.

0 Komentara