U Episkopskoj biblioteci promovisana je knjiga dr Milene N. Martinović o rukopisnim knjigama iz Cetinjskog manastira – svedočanstvo o bogatoj duhovnoj i kulturnoj baštini, koje već vekovima odoleva zaboravu.
U veličanstvenom prostoru obnovljene Episkopske biblioteke u Pakracu svečano je predstavljena monografija dr Milene N. Martinović "Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju". O ovom značajnom delu govorili su episkop pakrački i slavonski Jovan, mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije, prof. dr Tatjana Subotin Golubović i autorka dr Milena N. Martinović. Promociji su prisustvovali episkop buenosajreski i južnocentralnoamerički Kirilo, ambasador Republike Srbije u Hrvatskoj Jelena Milić, predsednik Srpskog narodnog veća u Hrvatskoj Milorad Pupovac, brojni naučni radnici iz Hrvatske, Srbije i Republike Srpske, sveštenstvo, monaštvo i verni narod Eparhije pakračko-slavonske.
Foto: Religija.rs
Predstavljena monografije dr Milene N. Martinović "Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju"
Pre zvaničnog predstavljanja monografije, domaćin ove duhovne i kulturne svečanosti, vladika Jovan, održao je pozdravno slovo, poželivši dobrodošlicu prisutnima. Tom prilikom podsetio je na bogatu istoriju Episkopske biblioteke u Pakracu, istakavši:
- Ova biblioteka uobličena je još u vreme Kirila Živkovića 1786. godine, dakle, devet godina pre osnivanja Imperatorske javne biblioteke u Sankt Peterburgu.
Nakon pojanja tropara, promocija knjige nastavljena je uz pomnu pažnju prisutnih, koji su sa velikim interesovanjem slušali izlaganja o značaju ove monografije.
Foto: Religija.rs
Episkop buenosajreski i južnocentralnoamerički Kirilo, mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije i Episkop pakrački i slavonski Jovan
Delo "Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju" rezultat je dugogodišnjeg naučno-istraživačkog rada autorke dr Milene N. Martinović, arheografa i konzervatora. Knjiga, objavljena u izdanju Mitropolije crnogorsko-primorske, predstavlja dopunu istoimene doktorske disertacije odbranjene na Filozofskom fakultetu u Beogradu 2016. godine. Sama ideja za dublje istraživanje potekla je od blaženopočivšeg igumana cetinjskog, arhimandrita Luke (Anića), koji je ukazao na potrebu detaljne analize ove dragocene rukopisne zbirke.
Zbirka od 85 rukopisnih knjiga svedoči o istrajnosti Srpske Pravoslavne Crkve u očuvanju duhovne i kulturne baštine čak i u najtežim vremenima kroz koja je prolazio srpski narod. Pored bogoslužbenih knjiga, zbirka obuhvata i najznačajniju duhovnu literaturu epohe, dajući jasnu sliku o obrazovanju i književnoj delatnosti prepisivačkih centara u Crnoj Gori nakon obnove Pećke Patrijaršije 1557. godine.
Foto: Religija.rs
Prisutnima se obratila i ambasadorka Republike Srbije u Hrvatskoj Jelena Milić
Monografija je strukturirana u dva segmenta: prvi deo posvećen je istorijskom proučavanju rukopisne baštine, dok drugi deo predstavlja katalog zbirke. Dr Milena Martinović je de visu pregledala sve cetinjske i pivske rukopise, omogućivši time ispravke i dopune prethodnih istraživanja. Primena metodologije naučnih istraživanja Odeljenja za arheografiju Narodne biblioteke u Beogradu omogućila je postizanje visokog naučnog standarda, a obrada jedne od retkih sačuvanih manastirskih biblioteka i rada skriptorija u manastiru Rođenja Presvete Bogorodice donela je dragocene uvide u intelektualni i kulturni život 16. i 17. veka.
Foto: SPC
Vladika Jovan sa autorkom monogradije Milenom M. Nedeljković
O izuzetnom značaju knjige govori i priznanje koje je dobila na 67. Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu. Mitropolija crnogorsko-primorska dobila je nagradu "Najbolji izdavač iz dijaspore i regiona 2024. godine" upravo za ovo delo. U obrazloženju odluke žirija istaknuto je da monografija na najpotpuniji način predstavlja jednu od retkih sačuvanih srpskih srednjovekovnih manastirskih biblioteka. Osim opisa rukopisa današnje cetinjske kolekcije, knjiga obuhvata i rekonstrukciju rukopisne zbirke manastira Pive, pri čemu je autorka prikupila i prezentovala podatke o rukopisima koji su nekada bili deo te zbirke, a danas su rasuti po različitim bibliotekama u inostranstvu.
Foto: SPC
Predstavljena monografije dr Milene N. Martinović "Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju"
Pred kraj promocije, dr Milena Martinović odgovarala je na pitanja prisutnih, deleći svoja iskustva i izazove sa kojima se susretala tokom višegodišnjeg istraživanja. Nakon zvaničnog dela, gosti i domaćini nastavili su razgovor i razmenu utisaka na svečanom koktelu u Eparhijskom dvoru, uz duh sabornosti i zahvalnosti za očuvano duhovno blago.
Ova relikvija, čije se poreklo vezuje za Svetog apostola Luku, nosi bogatu istoriju i simbol je duhovne i kulturne baštine Crne Gore. Da li će ponovo naći svoje mesto pored ruke Svetog Jovana Krstitelja i kivota Svetog Petra Cetinjskog?
U Herceg Novom priređen je veličanstven doček svetih moštiju i ikona iz Moskve. Vernici su u nepreglednim kolonama čekali da se poklone svetinjama, koje će zauvek prebivati u Hramu Svetog Fjodora Ušakova.
Postavka fotografija Stanka Kostića u Galeriji SANU osvetljava fascinantne priče o drvenim crkvama Republike Srpske – mestima vere, istorije i narodne snage.
U Orahovici je služena arhijerejska liturgija na kojoj je mitropolit Joanikije uputio snažne reči o monaškom podvigu, dok je episkop Jovan činom male shime zamonašio iskušenika Dimitrija, dodelivši mu monaško ime Diodor.
Na mestima gde je istorija bila teška, okupljanje vernika nosi poruku nade i nepokolebljivosti, dok vladika Heruvim poziva na hrabrost i jedinstvo u vremenu iskušenja.
Neposredno pred liturgiju u crkvi u Orelu, sa ikone Hrista Spasitelja poteklo je blagouhano miro. Nastojatelj hrama ističe da je ovo znak Božje milosti i poziv na pokajanje, dok se vernici okupljaju u suzama i molitvi pred čudotvornom ikonom koja širi miris mira.
U vreme mrsnih dana, kada se mirisi mlečnih jela i toplog hleba šire konacima, monahinje pripremaju salatu od sremuša — lekovitog zelenog dara prirode, koji u ovom receptu postaje hranljiv i lagan obrok, pogodan za doručak ili večeru.
Otkrijte kako pivo pretvara ovo jednostavno jelo u ukusnu salatu sa istorijom dugom vekovima, zapisanu još 1855. u "Srbskom kuvaru" jeromonaha Jerotija iz Krušedola.
U Episkopskoj knjižari u Pakracu biće predstavljena knjiga dr Milene N. Martinović Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju, delo koje osvetljava neprolaznu vezu srpskog naroda sa svojim svetinjama i kulturnim nasleđem.
Na mestima gde je istorija bila teška, okupljanje vernika nosi poruku nade i nepokolebljivosti, dok vladika Heruvim poziva na hrabrost i jedinstvo u vremenu iskušenja.
Jeromonah Evgenije, rodom iz Novog Sada, postavljen je na praznik Svetih Kozme i Damjana za igumana manastira Rakovac, a vladika sremski Vasilije poverio mu je vođstvo ove drevne svetinje sa željom da nastavi putevima poslušnosti, molitve i bratoljublja.
Neposredno pred liturgiju u crkvi u Orelu, sa ikone Hrista Spasitelja poteklo je blagouhano miro. Nastojatelj hrama ističe da je ovo znak Božje milosti i poziv na pokajanje, dok se vernici okupljaju u suzama i molitvi pred čudotvornom ikonom koja širi miris mira.
