Odlukom državnih vlasti posle 1945. godine ova arhivska građa crkvene provenijencije data je „na staranje“ Srpskoj akademiji nauka i umetnosti.
Komisija Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske Pravoslavne Crkve (SPC) primila je konačno 14. marta 2025. godine arhivske fondove nastajale radom srpskih pravoslavnih eparhija na prostoru Karlovačke mitropolije, a koji su se čuvali u starom Mitropolijsko-patrijaršijskom arhivu u Sremskim Karlovcima.
Odlukom državnih vlasti posle 1945. godine ova arhivska građa crkvene provenijencije data je „na staranje“ Srpskoj akademiji nauka i umetnosti.
Kako je ugovor sa SANU istekao 1999. godine i produžen dva puta (2009) i (2019), Sveti Arhijerejski Sinod je doneo odluku da se preduzmu konkretni potezi kako bi ovim pokretnim kulutrnim nasleđem ponovo upravljala i raspolagala Srpska Pravoslavna Crkva.
Zapisnik o primopredaji arhivske građe potpisali su članovi obe komisije, iz Srpske Pravoslavne Crkve i Srpske akademije nauka i umetnosti. Sinodalnom komisijom je predsedavao mitropolit bački Irinej. Srpskim crkvenim arhivskim fondovima u Sremskim Karlovcima, nadalje, stručni nadzor vodi, rad i korišćenje odobrava Sveti Arhijerejski Sinod na preporuku uprave Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve. Arhiv Srpske Pravoslavne Crkve u Sremskim Karlovcima je otvoren za javnost, nalazi se u zgradi Bogoslovije Svetog Arsenija Sremca i preduzimaju se shodni koraci za unapređenje njegovoga rad smeštanjem u zgradu stare Patrijaršijske biblioteke u centru Sremskih Karlovaca, koja je izgrađena 1940. godine, a bila oduzeta od Crkve nacionalizacijom posle Drugog svetskog rata.
Prisustvo Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve u Srpskom Sionu dodatno ističe važnost srpske crkveno-narodne istorije, s obzirom da arhivska građa prati kontinuitet razvoja, ne samo Karlovačke mitropolije, već i Pećke Patrijaršije, odnosno istorijske Srpske Crkve. Arhiv Srpske Pravoslavne Crkve je dobio ovim povratom preko trideset arhivskih fondova od XV veka do 1918. godine. Naročito su važne povelje i diplome imovinsko-pravnog karaktera, kao i potvrde dostojanstava srpskih episkopa, mitropolita i patrijarha. Fondovi poput Mitropolijskog A arhiva i Mitropolijskog B arhiva počeli su da se inventarišu još za vreme Habzbruške monarhije u prvoj polovini XVIII veka.
Drevna Mitropolijsko-patrijaraška i crkveno-narodna arhiva u Sremskim Karlovcima spada u najvažnije repozitorijume dokumenata naše nacionalne i istorije jugoistočne Evrope.
Metanije su telesni izraz vere, molitve, pokajanja, smirenosti, skrušenosti i pobožnosti. O čudu jednog o njih pričalo se i na Nikejskom saboru. Juče je navršena 21 godina od kada je iz AP Kosovo i Metohija u rušilačkim napadima albanskih ekstremista proterano 4.012 Srba, a većina njih se do danas nije vratila u svoje domove. U pravoslavnom hrišćanstvu postoji duboko ukorenjeno učenje o ljubavi, saosećanju i poštovanju dostojanstva svakog čoveka, jer je svaki čovek stvoren po liku Božjem.
Foto: SPC / Eparhija bačka
Duhovna riznica
13:43 | 19.03.2025
SATANA IH SE PLAŠI VIŠE OD KRSTA! Ovo u Crkvi svi zanemarujemo, a Sveti oci kažu da odbijaju demone bolje od bilo čega
Praznici i sveci
00:01 | 20.03.2025
SVI SU BILI EPISKOPI I SVI MUČENIČKI STRADALI IZUZEV JEDNOG: Danas je Svetih sedam sveštenomučenika hersonskih
Duhovna riznica
12:47 | 19.03.2025
POČEO POMEN ŽRTVAMA MARTOVSKOG POGROMA: Studenti se okupili u Sabornoj crkvi u Beogradu
Duhovna riznica
14:00 | 20.03.2025
KOJI LJUDI JOŠ ZA ŽIVOTA DOBIJAJU VENAC OD BOGA: Sveti Jovan Šangajski je otkrio šta u očima Gospoda zavređuje divljenje
Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.
Za 31. decembar, izabrani stihovi iz sure El Ikhlas u knjizi „Kuran – 365 odabranih ajeta“ podsećaju na Božju jedinstvenost i savršenstvo.
U mladosti je bio vojnik, a pošto je bio veoma obrazovan i hrabar, veoma se dopao caru Dioklecijanu, koji ga je postavio za načalnika svoje dvorske garde.
Jedna iskrena reč starca razbija iluziju univerzalnog spasenja i pokazuje da vera nije pasivna uteha, već put dela i lične odgovornosti.
Proterivanje otvara neprijatno pitanje dvostrukih aršina, selektivne tolerancije i toga kome je dozvoljeno da peva, a kome ne — čak i na praznik koji bi trebalo da nosi poruku mira i praštanja.
Brak zahteva zrelost, spremnost na žrtvu, odgovornost i sposobnost da se voli drugi više od sebe.
Jednostavan i brz recept za kolač koji u dom donosi miris domaće kuhinje i radost zajedništva u posne dane.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Ovi brzi kolači sa keksom, pistaćima i brusnicama donose raskošni slatki užitak za slavsku trpezu, spremni za posluženje za manje od sat vremena.
Selsko meso, staro jelo iz ruralnih krajeva, vraća se na trpeze kao simbol zajedništva, topline doma i prazničnih okupljanja — a tajna njegovog bogatog ukusa krije se u jednostavnim sastojcima i sporom, strpljivom krčkanju.
Pripremite ove nežne kolačiće po receptu koji se čuva generacijama i otkrijte kako svaki zalogaj može da probudi sećanja, poveže porodicu i upotpuni praznično slavlje.
Saopštenje Mitropolije crnogorsko-primorske otvorilo je teška pitanja o "savremenom aparthejdu", zloupotrebi navodne zabrinutosti građana i granici iza koje administrativne odluke prestaju da budu neutralne.
Pravoslavnih hrišćana u svetu ima između 200 i 260 miliona, a najviše ih je u zemljama Balkana, Rusiji i Grčkoj, gde vera i tradicija i dalje žive punim plućima.
Na današnji dan se sa poštovanjem sećamo Stefana Prvovenčanog – prvog srpskog kralja, ktitora, mirotvorca i sina svetitelja, koji je krunisao veru svoga naroda.
"Nikakvi pregovori o navodnom "Temeljnom ugovoru" se ne vode, niti taj obrazac može biti obrazac koji je recimo primenjen u Crnoj Gori, u čemu sam lično učestvovao, ali i u Hrvatskoj, Sloveniji, BiH ili Mađarskoj."
Poštanska marka na kojoj je ikona Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji, kao most između istorije, umetnosti i savremenog života.
Beseda mitropolita šumadijskog u Ralji otvorila je pitanja bez lakih odgovora: gde počinje prava ljubav, zašto bez Boga nema istinskog odnosa među ljudima i kako se vera proverava tek onda kada naiđe na greh drugoga.
Episkop valjevski upozorio je da i blagoslovene životne stvari mogu postati prepreka ako potisnu Boga, te podsetio da se smisao rada, braka i svakodnevice otkriva tek kada su postavljeni u pravu hijerarhiju vrednosti.
Od prizrenske Bogoslovije do parohija niškog kraja, život sveštenika Srboljuba Kaplarevića bio je posvećen ljudima, a ne javnosti; njegov odlazak otvorio je sećanja na službu koja se merila poverenjem, a ne rečima.
Iza drvenih zidova Lazarice kod Prolom banje kriju se čudni simboli i predanja koja i danas intrigiraju verni narod, ali i sve putnike namernike.
U vreme kada je vera bila progonjena, a javno ispovedanje Hrista smatrano prestupom, dogodilo se čudo koje je stotine, pa i hiljade ljudi vratilo Bogu.
Džuman Al-Kavasmi prvi put javno govori o životu u okruženju gde je mržnja bila obaveza, o sumnjama koje su je razdirale i iskustvu koje ju je odvelo na put potpuno suprotan onome na koji je bila usmeravana.
Freska „Dobar pastir“ iz 3. veka prikazuje mladog Isusa, simbol božanske zaštite i ranog hrišćanskog života u Anadoliji.
Sveti oci nas podsećaju da nema istinske vere bez dela, niti prave ljubavi bez žrtve.
Desert koji se podjednako rado iznosi pred goste i ostavlja za miran ili svečani porodični ručak u danima posta na ulju.
Dok se pred doček 2026. godine figurice po istočnom kalendaru nude kao amajlije za sreću, njihovo biblijsko značenje otvara neprijatna, ali važna pitanja o granici između dekoracije, sujeverja i hrišćanske savesti.
