Odlukom državnih vlasti posle 1945. godine ova arhivska građa crkvene provenijencije data je „na staranje“ Srpskoj akademiji nauka i umetnosti.
Komisija Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske Pravoslavne Crkve (SPC) primila je konačno 14. marta 2025. godine arhivske fondove nastajale radom srpskih pravoslavnih eparhija na prostoru Karlovačke mitropolije, a koji su se čuvali u starom Mitropolijsko-patrijaršijskom arhivu u Sremskim Karlovcima.
Odlukom državnih vlasti posle 1945. godine ova arhivska građa crkvene provenijencije data je „na staranje“ Srpskoj akademiji nauka i umetnosti.
Kako je ugovor sa SANU istekao 1999. godine i produžen dva puta (2009) i (2019), Sveti Arhijerejski Sinod je doneo odluku da se preduzmu konkretni potezi kako bi ovim pokretnim kulutrnim nasleđem ponovo upravljala i raspolagala Srpska Pravoslavna Crkva.
Zapisnik o primopredaji arhivske građe potpisali su članovi obe komisije, iz Srpske Pravoslavne Crkve i Srpske akademije nauka i umetnosti. Sinodalnom komisijom je predsedavao mitropolit bački Irinej. Srpskim crkvenim arhivskim fondovima u Sremskim Karlovcima, nadalje, stručni nadzor vodi, rad i korišćenje odobrava Sveti Arhijerejski Sinod na preporuku uprave Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve. Arhiv Srpske Pravoslavne Crkve u Sremskim Karlovcima je otvoren za javnost, nalazi se u zgradi Bogoslovije Svetog Arsenija Sremca i preduzimaju se shodni koraci za unapređenje njegovoga rad smeštanjem u zgradu stare Patrijaršijske biblioteke u centru Sremskih Karlovaca, koja je izgrađena 1940. godine, a bila oduzeta od Crkve nacionalizacijom posle Drugog svetskog rata.
Prisustvo Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve u Srpskom Sionu dodatno ističe važnost srpske crkveno-narodne istorije, s obzirom da arhivska građa prati kontinuitet razvoja, ne samo Karlovačke mitropolije, već i Pećke Patrijaršije, odnosno istorijske Srpske Crkve. Arhiv Srpske Pravoslavne Crkve je dobio ovim povratom preko trideset arhivskih fondova od XV veka do 1918. godine. Naročito su važne povelje i diplome imovinsko-pravnog karaktera, kao i potvrde dostojanstava srpskih episkopa, mitropolita i patrijarha. Fondovi poput Mitropolijskog A arhiva i Mitropolijskog B arhiva počeli su da se inventarišu još za vreme Habzbruške monarhije u prvoj polovini XVIII veka.
Drevna Mitropolijsko-patrijaraška i crkveno-narodna arhiva u Sremskim Karlovcima spada u najvažnije repozitorijume dokumenata naše nacionalne i istorije jugoistočne Evrope.
Metanije su telesni izraz vere, molitve, pokajanja, smirenosti, skrušenosti i pobožnosti. O čudu jednog o njih pričalo se i na Nikejskom saboru. Juče je navršena 21 godina od kada je iz AP Kosovo i Metohija u rušilačkim napadima albanskih ekstremista proterano 4.012 Srba, a većina njih se do danas nije vratila u svoje domove. U pravoslavnom hrišćanstvu postoji duboko ukorenjeno učenje o ljubavi, saosećanju i poštovanju dostojanstva svakog čoveka, jer je svaki čovek stvoren po liku Božjem.
Foto: SPC / Eparhija bačka
Duhovna riznica
13:43 | 19.03.2025
SATANA IH SE PLAŠI VIŠE OD KRSTA! Ovo u Crkvi svi zanemarujemo, a Sveti oci kažu da odbijaju demone bolje od bilo čega
Praznici i sveci
00:01 | 20.03.2025
SVI SU BILI EPISKOPI I SVI MUČENIČKI STRADALI IZUZEV JEDNOG: Danas je Svetih sedam sveštenomučenika hersonskih
Duhovna riznica
12:47 | 19.03.2025
POČEO POMEN ŽRTVAMA MARTOVSKOG POGROMA: Studenti se okupili u Sabornoj crkvi u Beogradu
Duhovna riznica
14:00 | 20.03.2025
KOJI LJUDI JOŠ ZA ŽIVOTA DOBIJAJU VENAC OD BOGA: Sveti Jovan Šangajski je otkrio šta u očima Gospoda zavređuje divljenje
Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.
U manastiru posvećenom Svetom Pantelejmonu, vladika Pahomije služio je liturgiju, a litija, osvećenje slavskog kolača i beseda o milosrđu svetitelja ispunili su praznik radošću i molitvom.
U besedi vladike Nikolaja Velimirovića o proroku Isaiji otkrivaju se dramatične vizije, proročanstva koja su se obistinila i život položen za nepokolebljivo svedočenje istine.
Njihovi vekovi su se preklapali, pa su mnogi od njih bili savremenici i svojih daljih potomaka.
Praznik iznošenje Časnog krsta dogovorno su ustanovili Grci i Rusi u vreme grčkog cara Manuila i ruskog kneza Andreja, kao spomen istovremene pobede.
Pratite kalendar dana na vodi, ulju i ribi, otkrijte praktične recepte za doručak, ručak i večeru i produbite svoje duhovno iskustvo tokom ovog svetog perioda.
U vreme mrsnih dana, kada se mirisi mlečnih jela i toplog hleba šire konacima, monahinje pripremaju salatu od sremuša — lekovitog zelenog dara prirode, koji u ovom receptu postaje hranljiv i lagan obrok, pogodan za doručak ili večeru.
Protojerej Lambros iz Larise ispratio je još jedno dete na onaj svet. Njegova ćerka ubijena je nožem, a osumnjičeni je njen dvadesetjednogodišnji sin.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Otkrijte kako pivo pretvara ovo jednostavno jelo u ukusnu salatu sa istorijom dugom vekovima, zapisanu još 1855. u "Srbskom kuvaru" jeromonaha Jerotija iz Krušedola.
Starinski specijalitet bez mesa osvojiće vas na prvi zalogaj, a možete ga jesti i u danima belog mrsа.
"Nikakvi pregovori o navodnom "Temeljnom ugovoru" se ne vode, niti taj obrazac može biti obrazac koji je recimo primenjen u Crnoj Gori, u čemu sam lično učestvovao, ali i u Hrvatskoj, Sloveniji, BiH ili Mađarskoj."
Tokom liturgije u istorijskom hramu Svetih apostola Petra i Pavla u Topčideru, patrijarh srpski Porfirije govorio je o dubljem smislu evharistije, o pogrešnim očekivanjima od Boga i o pozivu na slobodno, svesno i ljubavlju ispunjeno sjedinjenje sa Hristom.
Poglavar Srpske pravoslavne crkve poručio je da je reč o protivpravnoj i opasnoj odluci jednonacionalnog suda i pozvao vernike i verske vođe širom regiona na molitvu i odbranu mira, pravde i srpskog identiteta u Bosni i Hercegovini
Povodom navoda da Srpska pravoslavna crkva pregovara s kosovskim institucijama o pravnom statusu Crkve na Kosmetu, usledio je odlučan demanti uz razotkrivanje motiva plasiranja lažnih vesti.
U manastiru posvećenom Svetom Pantelejmonu, vladika Pahomije služio je liturgiju, a litija, osvećenje slavskog kolača i beseda o milosrđu svetitelja ispunili su praznik radošću i molitvom.
Dok vatrena stihija preti ljudima, domovima i prirodi, a dim guši horizonte, u svim sabornim hramovima Mitropolije crnogorsko-primorske služen je moleban za kišu – drevni vapaj koji se pokreće samo u najtežim vremenima.
U obraćanju zbog događaja u Gornjem Zaostru, sveštenstvo, monaštvo i verni narod Eparhije budimljansko-nikšićke upozoravaju na medijski linč, politički pritisak i selektivno delovanje institucija, uz poziv svim građanima na mir i istinu.
Zavetna slava u manastiru Svetog apostola Marka okuplja rasejane Srbe u molitvi i sećanju, čuvajući večnu vezu sa domovinom kroz monaške živote i svetiteljske vrednosti.
Njihovi vekovi su se preklapali, pa su mnogi od njih bili savremenici i svojih daljih potomaka.
U Lekelu kod Tepelena, na jugu Albanije, vatrena stihija pretvorila je u pepeo pravoslavni hram iz 1800, dok su eksplozije bombi unele dodatnu paniku među meštane koji su bežali iz svojih domova.
Opštežiće se svakako vezuje za drevno monaško predanje, a idioritmijski poredak je karakterističan za prelomne istorijske trenutke, doba pozne Vizantije i period turske vlasti.
Kako biste pozdravili Isusa na Nebu?
Dok vatrena stihija preti ljudima, domovima i prirodi, a dim guši horizonte, u svim sabornim hramovima Mitropolije crnogorsko-primorske služen je moleban za kišu – drevni vapaj koji se pokreće samo u najtežim vremenima.
U Lekelu kod Tepelena, na jugu Albanije, vatrena stihija pretvorila je u pepeo pravoslavni hram iz 1800, dok su eksplozije bombi unele dodatnu paniku među meštane koji su bežali iz svojih domova.
Taj 3. maj 2023. promenio je sve - u životima porodica nastradalih, u obrazovnom sistemu, ali i u društvenoj svesti o bezbednosti, roditeljstvu i mentalnom zdravlju mladih.
