Priče o svetiteljima Zini, Mini, Ini, Pini i Rimi otkrivaju kako tradicija pravoslavne crkve spaja istoriju apostola i mučenika sa savremenim imenima.
Srpska pravoslavna crkva, ali i ostale pravoslavne crkve koje nisu prešle na novi kalendar, danas, 10. oktobra, proslavljaju spomen svetog apostola Zine, učenika Svetog apostola Pavla. On ga pominje u Poslanici Titu: "Zinu zakonika i Apolosa postaraj se da opremiš tako da im ništa ne nedostaje" (Tit 3:13).
Za savremenog govornika srpskog jezika deluje neobično da je Zina zapravo muško ime, jer se danas ono uobičajeno koristi kao skraćeni oblik ženskog imena Zinaida. Međutim, ime apostola Zina potiče od grčkog imena Zenodoros (Ζηνόδωρος), što znači „dar Zevsa“.
Zanimljivo je da i ime Zinaida vodi poreklo od Zevsa. Prva svetiteljka koja je nosila to ime — sveta mučenica Zinaida Tarsijska — prema njenom žitiju, takođe je živela u I veku i bila učenica Svetog apostola Pavla. Na slovenskom tlu ime Zenodor nije zaživelo, dok je skraćeni oblik "Zina" ostao čvrsto vezan za žene, jer je završetak „-a“ u ruskom jeziku tipičan za ženski rod.
Kako su mučenička imena postala "ženska"
Iz istog razloga — zbog završetka „-a“ — i imena Svetih mučenika Ine, Pine i Rime počela su da se doživljavaju kao ženska u ruskom govornom području, dok ih Srpska pravoslavna crkva 2. februara proslavlja kao sve mučenike Enena, Nirena i Pena. Prema žitiju, oni su poticali iz „severne varvarske zemlje“ i uspešno propovedali hrišćanstvo, obraćajući mnoge neznabošce. Kada je lokalni upravitelj saznao za njihovo delovanje, pokušao je pretnjama i laskavim rečima da ih natera da se poklone idolima, ali su ostali nepokolebljivi.
Freepik, храм-ирины.рф
Sveti mučenici Ina, Pina i Rima
Na vizantijskim minijaturama sva trojica prikazani su kao mladići. Na Balkanu su bili poznati muški oblici njihovih imena — Enen, Pen i Niren — ali su na ruski prostor dospeli samo oblici sa završetkom „-a“. Verovatno zbog manjka ženskih imena u svetiteljima, ova imena su počela da se daju devojčicama pri krštenju, pa su ih vremenom mnogi vernici počeli doživljavati kao imena svetih žena.
Došlo je dotle da su u izdanju "Mesečnog kalendara" iz 1806. godine, koji je objavila Sinodalna štamparija Ruske pravoslavne crkve, Ina, Rima i Pina bile označene kao mučenice. Greška je ponavljana u izdanjima i ispravljena tek 1891. godine. Pričalo se da su neki roditelji, kada su saznali istinu, čak menjali imena svoje dece — na primer, Inu u Ninu.
S vremenom je ime Pina gotovo nestalo iz upotrebe, dok su Rima, a naročito Ina, u XX veku postale prilično popularne, najverovatnije zbog prijatne zvučnosti.
Kada "muško ime" postaje zaštitnik žene
Sličnu sudbinu doživela su i druga muška sveta imena. Devojčice su krštavane u čast svetog mučenika Arefe Etiopskog (stradao 523. godine od ruke jevrejskog cara Zu Nuasa), svetog Feone Nikomidijskog (postradao za vreme Dioklecijana), pa čak i u čast apostola iz Sedamdesetorice — Akile i Sile. Poznati su i primeri kada su ženska deca dobijala imena Antipa, Mina i Zaharija.
U Srbiji je među ženskim imenima popularno ime Mina, po Svetom mučeniku Mini, koga Srpska pravoslavna crkva proslavlja 24. novembra, a u crkvenom kalendaru je označen crnim slovom.
Danas, naročito posle proslavljanja mnogobrojnih novomučenika, nije teško pronaći prikladno žensko ime u svetiteljima. Ali ako, na primer, žena po imenu Rima želi da pri krštenju ili miropomazanju zadrži isto ime, njen nebeski zaštitnik postaće sveti mučenik Rima Gotski — što je sasvim dopušteno prema crkvenom predanju i praksi.
U slovenskim narodima vlada verovanje da će devojčica koja nosi „muško“ ime imati težak život. Međutim, pravoslavni portal foma.ru ističe da ovo „verovanje nema nikakvo uporište u veri — to je čisto sujeverje“.
U svečanom prijemu u Patrijaršiji, srpski patrijarh Porfirije poručio je novorukopoloženim đakonima da njihova služba nije samo čast, već i sveta odgovornost — da životom i delom svedoče Hrista i budu stubovi vere u savremenom svetu.
Nakon nasilnog prekida manifestacije „Dani srpske kulture“, Srpska pravoslavna crkva oštro je osudila čin mržnje i poručila da istinsko rodoljublje ne sme da se pretvori u netrpeljivost.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Stojičević kaže da se iza kulisa geopolitičkih pritisaka odvija se hibridna operacija Zapada usmerena na potkopavanje Srpske i Ruske crkve — kroz medije, univerzitete i politiku gradi se mreža uticaja koja menja lice pravoslavlja.
Povodom rođendana predsednika Ruske Federacije, Patrijarh srpski ističe vekovne veze Srpske pravoslavne crkve i Ruske pravoslavne crkve između dva bratska naroda.
U toploj i bratskoj atmosferi, poglavar Srpske pravoslavne crkve primio je visokog gosta iz Ruske pravoslavne crkve, a razgovor je protekao u znaku zajedničke molitve, sabornosti i neraskidivih duhovnih veza dva pravoslavna naroda.
Ruski predsednik zatražio je da se Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi pod Moskovskom patrijaršijom obezbedi zaštita i da ruski jezik dobije zvanični status. Spor više nije samo politički – prerasta u borbu za duhovni i nacionalni identitet.
Na trpezi ljubavi u porti Crkve Ružica, poglavar Srpske pravoslavne crkve poručio je vernicima da najveća bitka svakog čoveka nije spoljašnja, već u srcu.
Jerej Srpske pravoslavne crkve poručio je da bolest nije kazna, već poziv na duhovno buđenje — i upozorio da savremeni čovek, u pokušaju da pobedi bol i smrt tehnologijom, gubi ono najvrednije: smisao, ljubav i veru.
Na trpezi ljubavi u porti Crkve Ružica, poglavar Srpske pravoslavne crkve poručio je vernicima da najveća bitka svakog čoveka nije spoljašnja, već u srcu.
Sabrani verni narod zajedno sa državnim zvaničnicima u tišini i molitvi odali poštovanje stradalima dok su patrijarhove reči o miru i jedinstvu dirnule srca svih prisutnih.
Uz nekoliko sastojaka i malo strpljenja, svaka domaćica može da oblikuje ruže, listiće i cvetove od testa koji će slavski kolač pretvoriti u istinski simbol vere, lepote i porodičnog blagoslova.
Na blagoslovenom mestu gde se spajaju Dunav i Sava, patrijarh srpski služio je liturgiju i predvodio litiju do kapele Svete Petke, pozvavši vernike da se saberu u veri i Hristovu reč postave kao temelj života.
Jerej Srpske pravoslavne crkve poručio je da bolest nije kazna, već poziv na duhovno buđenje — i upozorio da savremeni čovek, u pokušaju da pobedi bol i smrt tehnologijom, gubi ono najvrednije: smisao, ljubav i veru.
U besedi za 22. petak po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički otkriva zašto je beg u pustinju više od udaljavanja od ljudi — to je put očišćenja duše, borba protiv strasti i trenutak kada čovek prestaje da služi sujeti.
