Osim sudskim putem, dosta imovine SPC i druge crkve i verske zajednice u Srbiji dobile su kroz proces konfesionalne restitucije, koji je gotovo okončan.
Srpska pravoslavna crkva (SPC) ušla je u 2025. bogatija za jedno vredno zdanje: posle dugih pregovora, Stari dvor Braničevske eparhije u Požarevcu, koji je decenijama koristila Vojska kao zgradu Komande garnizona, vraćen je SPC. Za svoju nekadašnju zgradu Crkva je Vojsci dala u razmenu 360 hektara šume na Pasuljanskim livadama.
Osim sudskim putem, dosta imovine SPC i druge crkve i verske zajednice u Srbiji dobile su kroz proces konfesionalne restitucije, koji je gotovo okončan.
- Agencija za restituciju je, postupajući u skladu sa odredbama Zakona o vraćanju imovine crkvama i verskim zajednicama, zaključno sa 31. decembrom 2024. vratila crkvama pravo svojine na ukupno 62.261 hektar i 42 ara zemljišta - rekao je za "Novosti" Siniša Rajić iz Agencije za restituciju.
YT/Tanjug
Siniša Rajić iz Agencije za restituciju.
Od toga, 29.762 hektara i 59 ari je poljoprivredno zemljište, 32.391 hektar 44 ari šume i šumsko zemljište i 107 hektara 38 ari građevinsko. Vraćeno je i pravo svojine na 98.361 kvadratni metar objekata, kao i na jednoj umetničkoj slici, radu Uroša Predića. Reč je o portretu Mihaila Pupina, koji je ponovo u vlasništvu crkve u Pupinovom rodnom Idvoru.
SPC je, između ostalog, vraćeno pravo svojine na: zgradi na Trgu Branka Radičevića 17 - Bogoslovija u Sremskim Karlovcima, na Trgu patrijarha Brankovića 2 - Konvikt Bogoslovije, poznat kao Seminar, zgradi na Trgu patrijarha Brankovića 3 - Stefaneum, takođe u Karlovcima, zatim na poslovnim prostorima u Bulevaru kralja Aleksandra 17 u Beogradu (nekadašnji JAT i "Simpo!") i "dvorišnoj" zgradi, 13 stanova na Studentskom trgu 8, u Beogradu, na poslovnoj zgradi u Zmaj Jovinoj 4, u Novom Sadu i zgradi Preparandije u Somboru...
Google maps
SPC vraćeni objekti na Bulevaru Kralja Aleksandra.
Rimokatoličkoj crkvi vraćeno je pravo svojine na: bivšoj zgradi Medicinske škole u Zrenjaninu, tzv. Štapskoj zgradi u Pančevu, zgradi u Zmaj Jovinoj 4, u Pančevu, zgradi u Karađorđevoj ulici 9 i Gradskom parku broj 8, u Zemunu, poslovnim prostorima u Novom Sadu, u Njegoševoj 2 i Katoličkoj porti 1, kao i u Ulici Laze Telečkog 9 i Mite Ružića 2-6. Vraćeni su i poslovni prostori u Somboru, na Trgu cara Lazara 2, kao i zgradi u Ulici Braće Radić 9, u Subotici.
Evangeličkoj hrišćanskoj crkvi a.v. vraćeno je, između ostalog, pravo svojine na zgradi bivše Nemačke evangeličko-hrišćanske crkve a.v. u Kraljevini Jugoslaviji, u Feketiću.
Ukupno je, navodi Rajić, u predmetima iniciranim zahtevima crkava i verskih zajednica rešeno o pravu svojine na 72.934 hektara zemljišta, 165.381 kvadrata objekata, dve umetničke slike. Među zahtevima za povraćaj bio je i jedan za 100.000 komada cigala, ali je odbijen jer se po Zakonu od pokretnosti vraćaju samo one sa umetničko istorijskim značajem.
- Postupak restitucije se primakao finišu, a službena lica Agencije spremna su da u preostalom delu podnosiocima zahteva-restituentima i obveznicima vraćanja pruže stručnu pomoć za zaključenje poravnanja - kaže Strahinja Sekulić, direktor Agencije za restituciju.
youtube/printscreen/B92 TV
Strahinja Sekulić.
Na ovaj način je još krajem 2022. završena restitucija za sve poljoprivredno zemljište, šume i šumsko zemljište Eparhiji sremskoj. Ova eparhija je od svih u okviru SPC imala najveća potraživanja kad je u pitanju zemljište. Do poravnanja joj je vraćeno oko 12.000 hektara, a kroz poravnanje oko 500, čime je okončan povraćaj zemlje kad je ona u pitanju.
JEVREJSKOJ ZAJEDNICI BIOSKOP
Jevrejskoj verskoj zajednici je, prema Zakonu o konfesionalnoj restituciji, vraćeno pravo svojine na tri poslovna prostora u zgradi u Ulici kralja Petra 71, u Beogradu,četvorosobnom stanu u Tiršovoj 5a, zgradi u Kralja Petra 16, kao i Jevrejskoj 16/1 i bioskopu "Reks", na sinagogi u Zemunu, u Ulici Rabina Alkalaja, ali i dva poslovna prostora, ukupne površine 339 kvadrata, i jednosobnom stanu od 32 kvadrata u zgradi u Dimitrija Tucovića 11, u Subotici i 505 kvadrata u zgradi u Frankopanskoj 14, u Subotici.
- Odredbom člana 28 restitucijskog zakona, kao lex specialis propisano je da podnosilac zahteva i obveznik vraćanja mogu da zaključe poravnanje, za koje je neophodna saglasnost volja lica koja ga zaključuju - objašnjava Sekulić.
- Po svojoj pravnoj prirodi poravnanje je procesni ugovor - radnja u postupku, ali i pravni posao sa građanskopravnim dejstvima, koje poznaje i "stari" Zakon o opštem upravnom postupku. Modaliteti restitucije su propisani odredbom člana 4. Zakona o vraćanju imovine crkvama i verskim zajednicama i to tako da se prvo utvrđuje da li ima uslova za vraćanje u naturi, pa ako nema, utvrđuje se da li ima drugog odgovarajućeg zemljišta (tzv. zamenska restitucija). Na koncu dolazi tržišna novčana naknada. Jasno je da, ako je zahtev osnovan, a nema zakonskih uslova za vraćanje oduzetog prava svojine na stvarima (npr. zgrada je u međuvremenu srušena, zemljište je danas u svojini fizičkih lica ili je reč o površini javne namene), crkva ili verska zajednica imaju pravo na naknadu u vidu druge odgovarajuće imovine.
Sekulić dodaje i da je i u sudskoj praksi, kako Upravnog suda, tako i Vrhovnog, "verifikovan" redosled modaliteta restitucije, uključujući i tzv. zamensku.
- Postupak restitucije se može ubrzati zaključenjem poravnanja. Ako stranke žele da ga zaključe, postupajuća službena lica Agencije će blagovremeno, nakon obaveštavanja o postignutoj saglasnosti volja, zakazati usmene rasprave radi zaključenja - poručuje Sekulić.
Obeležavanjem tri praznika 14. januara, koje narod obično naziva Mali Božić, završava se božićni ciklus, a započinje nova godina nade i blagoslova. Pravoslavni vernici se sećaju Obrezanja Gospodnjeg, slave Svetog Vasilija Velikog i mole za mir i ljubav u danima koji dolaze.
Vernici osuđuju vandalski postupak, dok političari pozivaju na hitnu istragu i otkrivanje motivacije za napad na jednog od najuglednijih sveštenoslužitelja Mitropolije crnogorsko-primorske.
Patrijarh Porfirije poziva narod na pomirenje, očuvanje vere i proslavu 850. godišnjice rođenja Svetog Save, temelja naše duhovnosti i zajedništva u 2025. godini.
Ajeti 62:9-10 iz Al Džumu‘e otkrivaju kako trenutak predanosti Bogu i traganje za blagodetima mogu preoblikovati svakodnevni život, donoseći unutrašnji mir i ravnotežu između duhovnog i materijalnog sveta.
Mnogi misle da se Bogu prilazi kroz neprekidni napor i kaznu nad sobom, ali pouka svetogorskog starca otkriva zašto taj smer često vodi u umor, a ne u mir.
U svetinji u srcu Beograda, patrijarh srpski Porfirije ispričao dirljivu priču o milosti Majke Božje koja prevazilazi naše slabosti i grehe, podsećajući vernike da je put ka večnom životu uvek otvoren za one koji veruju.
Skoro tri decenije ovaj zanatlija iz Ježevice izrađuje voštanice po manastirskom predanju, učeći nas da se prava sveća ne stvara mašinom, već strpljenjem, iskustvom i verom koja se ne gasi ni kada plamen dogori.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Nekada nezaobilazna na prazničnim trpezama, ova poslastica se pravila sa strpljenjem i ljubavlju — donosimo autentičan recept koji će vaš dom ispuniti toplinom i mirisom svečanosti.
Obnovljena, svojevrsni je kulturni centar Prizrena koji u rekonstruisanom i adaptiranom atrijumu okuplja malobrojne Srbe iz Prizrena i mnoge raseljene Prizrence na dan slave grada, kao i mnoge hodočasnike carskog Prizrena.
Obnovljena, svojevrsni je kulturni centar Prizrena koji u rekonstruisanom i adaptiranom atrijumu okuplja malobrojne Srbe iz Prizrena i mnoge raseljene Prizrence na dan slave grada, kao i mnoge hodočasnike carskog Prizrena.
U svetinji u srcu Beograda, patrijarh srpski Porfirije ispričao dirljivu priču o milosti Majke Božje koja prevazilazi naše slabosti i grehe, podsećajući vernike da je put ka večnom životu uvek otvoren za one koji veruju.
Uz liturgiju u Gornjem Ostrogu i snažne reči o pokajanju, smirenju i istinskoj veri, vernicima je sa hramovne slave upućen poziv na unutrašnju promenu koja, kako je poručeno, počinje u tišini srca, a potvrđuje se delima.
Kosovsko-albanski advokat Toma Gaši tražio uklanjanje srpskog hrama, dok Crkva upozorava na direktan govor mržnje, istorijsku netrpeljivost i ugrožavanje svetinja u postkonfliktnom okruženju.
Svečanom akademijom u Domu kulture, uz besede mitropolita Atanasija i umetnički program, u Prijepolju je obeleženo 850 godina od rođenja prvog srpskog arhiepiskopa.
Skoro tri decenije ovaj zanatlija iz Ježevice izrađuje voštanice po manastirskom predanju, učeći nas da se prava sveća ne stvara mašinom, već strpljenjem, iskustvom i verom koja se ne gasi ni kada plamen dogori.
Na manastirskom imanju, nakon požara i decenija bez uzgoja, bratstvo uz pomoć svetogorskih monaha i molitvu igumana Metodija obnavlja poljoprivrednu tradiciju, dajući novi život ekonomiji i duhovnom životu manastira.
U manastiru Mrkonjići, samo nekoliko metara od ulaza u hram, stoji košćela stara više od četiri veka - mesto gde se susreću vera, predanje i čudo prirode.
Od prenosa posmrtnih ostataka pesnika iz Amerike do današnje uloge hrama na Crkvini kao duhovnog i kulturnog središta – priča o svetinji koja je postala znak prepoznavanja Trebinja.
Kosovsko-albanski advokat Toma Gaši tražio uklanjanje srpskog hrama, dok Crkva upozorava na direktan govor mržnje, istorijsku netrpeljivost i ugrožavanje svetinja u postkonfliktnom okruženju.
Dan sećanja kada je trogodišnja Marija dovedena pred lice Gospodnje Crkva čuva kao jedan od ključnih trenutaka duhovne istorije – praznik koji vernike poziva na Liturgiju, pričešće i unutrašnje sabiranje.
Monah otkriva recept iz svog „Svetogorskog kuvara“ – jednostavan, aromatičan hleb s maslinama i paprikom, koji od običnog obroka pravi malu meditaciju u vašoj kuhinji i unosi duh Hilandara u dom.
