Srpski Notr Dam, kako nazivaju Hram Presvete Bogorodice u malom selu kraj Knjaževca, podignut još u 14. veku, svojom arhitekturom i neobičnim freskama privlači pažnju i zadivljuje posetioce.
U podnožju veličanstvene Stare planine, u malom selu Donja Kamenica, nalazi se pravi dragulj srpskog srednjovekovnog sakralnog graditeljstva – Crkva Presvete Bogorodice. Ova svetinja, jedinstvena po tome što ima dve kule, dva zvonika, skriva se od pogleda sve dok ne stignete do centralne seoske ulice, gde se njena lepota potpuno otkriva.
Crkva Presvete Bogorodice, izgrađena u prvoj četvrtini 14. veka, predstavlja kombinaciju različitih stilova, čineći je jedinstvenom u istočnoj Srbiji. Njena osnova nepravilnog krsta, kupola i spratna priprata sa dve kule zvonika predstavljaju jedinstvenu mešavinu vizantijskog i romanskog stila. Nekada je crkva imala i spratnu drvenu spoljnu pripratu, o čemu svedoče očuvane ktitorske kompozicije u naosu i na spratu priprate.
youtube/printscreen
Crkva Presvete Bogorodice kod Knjaževca
Ivana Stamenković iz Turističke organizacije Knjaževac ističe:
- Crkva Presvete Bogorodice je malih dimenzija, ali veoma zanimljive arhitekture, zbog čega privlači pažnju posetilaca. Ono po čemu je karakteristična je to što je mešavina dva stila, vizantijskog i romanske arhitekture. U osnovi crkve je upisani krst iznad koga se nalazi kupola. Sa zapadne strane se nalazi narteks iznad kojih se nalaze dve kule zvonika - kaže Ivana Stamenković, prenosi Beta.
youtube/printscreen
Unutrašnjost Crkve Presvete Bogorodice
Jedna od najvećih neobičnosti ove crkve jeste freska Hrista Agneca u oltarskoj apsidi, gde je Isus predstavljen tako da je gornjim delom tela naslonjen na plitak diskos, dok su mu noge u putiru. Ovakav način predstavljanja simbolizuje prinošenje žrtve i hlebom i vinom, što ovu fresku čini jedinstvenom u srednjovekovnom slikarstvu na našim prostorima.
youtube/printscreen
Freska u Crkvi Presvete Bogorodice
- Freske su vrlo živopisne. Imamo predstave iz života Svetog Nikole i Svete Petke, tu je stradanje Hristovo, zagrljeni ratnici Teodor Stratilat i Teodor Tiron i ktitori. Ktitori su predstavljeni sa maketom crkve u rukama i upravo na osnovu te makete vršena je i rekonstrukcija ove crkve - dodaje Ivana Stamenković.
Polemika oko ktitora Crkve Presvete Bogorodice traje već decenijama. Srpski istraživači tvrde da je vojvoda Mihajlo Anđelović bio ktitor, dok bugarski istraživači smatraju da su to bili Ivan i Stefan Šišman, sinovi bugarskog cara Mihaila Šišmana.
youtube/printscreen
Ikona u Crkvi Presvete Bogorodice
- Ne možemo sa sigurnošću tvrditi, mada na osnovu skromnih dimenzija i predstave ktitora i njihove odeće možemo reći da je ktitor možda neki lokalni plemić, a ne neko iz vladajuće dinastije - objašnjava Ivana Stamenković.
Ova mala, ali izuzetno vredna crkva, zaštićena je kao spomenik kulture od velikog značaja, a Turistička organizacija Knjaževca je u Donjoj Kamenici otvorila info centar gde posetioci mogu dobiti sve informacije o ovoj jedinstvenoj građevini.
youtube/printscreen
Freska u Crkvi Presvete Bogorodice
Crkva Presvete Bogorodice, sa svojim specifičnim arhitektonskim i umetničkim odlikama, stoji kao svedočanstvo bogate istorije i duhovnosti našeg naroda, pozivajući posetioce da otkriju njene skrivene tajne i dožive trenutke duhovne lepote.
Od prazničnih trpeza u pravoslavnim, katoličkim i muslimanskim domovima do modernih kuhinja – otkrijte kako se priprema ova poslastica od belanaca, meda i oraha koja je nekada bila simbol svečanosti i slatkog užitka.
U besedi za 19. četvrtak po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički otkriva zašto strah pred Bogom nije teret, već snaga, i kako radost koja dolazi od Njega nadživljava sve prolazno.
Naizgled obični svećnjaci sa dve i tri sveće nose poruku staru vekovima — kroz njih se otkriva tajna Hristovih priroda i Svete Trojice, ali i snaga vere koja osvetljava dušu.
Reči iz sure Gafir (ajeti 14–17) podsećaju da iskrena molitva ne poznaje ljudske sudove, da je Božiji autoritet iznad svega i da će Sudnji dan ogoliti svaku istinu.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Na samo 130 kilometara od Skoplja, sestre manastira Svetog Georgija čuvaju zanat koji se prenosi šapatom – njihove rukotvorine nose najviši poglavari pravoslavnih crkava.
Novi igumen manastira Svete Katarine na Sinaju, arhimandrit Simeon, javno se izvinjava vernicima i obećava jedinstvo, duhovnu obnovu i vernost vekovnoj pravoslavnoj tradiciji.
Nesvakidašnji freskopis Vladimira Skerlića, koji je spojio pravoslavnu tradiciju sa motivima afričkog podneblja, izazvao je talas komentara i oduševljenja među vernicima i na društvenim mrežama.
Na liturgiji i svepravoslavnom molebanu, vernici iz cele zemlje i Balkana sabrali su se da mole za mir, zaštitu napaćenog naroda i blagoslov svojih porodica, stvarajući prizor koji očarava i duhovno i vizuelno.
Na današnji dan sećamo se osvećenja Jerusalimskog hrama Vaskrsenja – svetinje nad svetinjama. Mesto Hristovog raspeća i Vaskrsenja postalo je srce hrišćanskog sveta.
U vremenima tuge, klevete i unutrašnjih borbi, ne traži snagu u sebi, već u Gospodu. Jer kako reče otac Mihailo – „trpi i istrpi, ali najviše se čuvaj očajanja.“
Nakon teksta objavljenog u „Vijestima”, Mitropolija je javno demantovala navode i ukazala na pogrešno tumačenje izjava sveštenika i — kako ističu — „sračunate neistine” koje se o Crkvi plasiraju.
