Sabirajući se na praznik Svetog arhangela Gavrila na mestu nekadašnje pravoslavne svetinje iz 16. veka, srpski narod pokazuje da uspomene i hramovi žive u srcima, bez obzira na granice i vreme. Duh Marče nastavlja da sjaji kroz skromnu kapelu, podsećajući na moć zajedništva.
Na mestu nekadašnjeg duhovnog i kulturnog centra pravoslavnih Srba u Krajini, Manastira Marča, srpski narod je još jednom pokazao da se uspomene i svetinje nikada ne zaboravljaju.
Povodom manastirske slave – Sabora Svetog arhangela Gavrila, liturgiju je služio arhimandrit Danilo, dok su sasluživali jerej Dragan Topić, paroh narćanski, i đakon Petar Kozakijević iz Zagreba. Na livadi koja čuva ostatke nekadašnjeg manastira, gde sada stoji samo skromna kapela podignuta 1925. godine, okupili su se vernici kako bi se setili slave i stradanja ovog svetog mesta.
Ova skromna kapela, okružena senkom nekadašnje slave, postala je simbol neugasivog duhovnog plamena koji Srbi nose u srcu, bez obzira na granice i vreme. Crkveno-narodni sabor, koji se tradicionalno održava na praznik Svetog arhangela Gavrila, i ove godine je privukao mnogobrojne vernike iz okolnih mesta, čija srca kucaju za očuvanje tradicije. Oni su, ujedinjeni molitvama i uspomenama, ponovo oživeli duh Marče, podsećajući se na slavnu i mučeničku istoriju ovog manastira.
Manastir Marča podigao je mitropolit dabrobosanski Gavrilo Avramović između 1578. i 1588. godine, kada je, zajedno sa sedamdeset monaha, prebegao iz Bosne. Posvećen Svetim Arhangelima, manastir je postao centar duhovnog života pravoslavnih Srba na području Varaždinskog generalata. Kao takav, postao je meta austrougarske politike unijaćenja, te je 1671. godine doveden prvi unijatski episkop. Iako je manastir 1737. godine vraćen Srpskoj pravoslavnoj crkvi, već naredne godine ponovo je predat unijatima.
SPC / Mitropolija zagrebačko-ljubljanska
Liturgija na ostacima nekadašnjeg Manastira Mrača
Pravoslavni narod, ne mogavši da prihvati ponovno oduzimanje svetinje, zapalio je manastir 1739. godine kako bi sprečio nasilno useljavanje unijatskih monaha.
Bečka politika unijaćenja nastavila je da pritisne srpski narod, te je manastir ponovo nasilno oduzet 1753. godine. Na molbu srpskih vođa, carica Marija Terezija nije naselila unijatske monahe, nego latinske monahe pijariste, koji su ubrzo napustili manastir. Nakon njihovog odlaska, manastir je postepeno propadao do potpunog urušavanja.
Danas, vernici okupljeni oko male kapele ne mogu a da ne osete tugu i ponos dok se prisećaju slavnih dana Marče. Iako je manastir praktično nestao, njegovo nasleđe živi u srcima svih onih koji se sećaju i slave njegovu istoriju. Po završetku bogosluženja, blagosloveni su slavski darovi, a druženje okupljenih nastavljeno je za slavskim ručkom, gde su se kroz pesmu i priču evocirala sećanja na ovo sveto mesto.
Za Srbe u Hrvatskoj, Marča predstavlja simbol otpornosti, vere i neugasivog duhovnog plamena. Iako su granice promenjene, a mnogi su morali napustiti svoje domove, duh Marče nastavlja da živi, podsećajući nas na moć zajedništva i snagu vere. Ovo mesto, iako skromno, postalo je svetionik nade i sećanja, pružajući utehu i inspiraciju svima onima koji ga posete.
Na Ivanjdan, u toku liturgije, episkop pakrački i slavonski je jednim od najsvetijih činova u pravoslavlju osvetlio svetinju u Jasenovcu, koji je sinonim stradanja Srba, podsećajući na snagu i važnost duhovnog života, obnove, zajedništva i posvećenosti Bogu.
Na ovom događaju ispunjenom duhovnošću i zajedništvom, episkop osiječkopoljski i baranjski Heruvim naglasio je značaj Baranje kao mesta gde se susreću različitosti koje se nadopunjuju, istakavši važnost očuvanja kulturnog i duhovnog nasleđa Srba u tom regionu.
Poseta lavri Svetog Save Osvećenog u Judejskoj pustinji svedočanstvo je žive duhovne veze Srpske pravoslavne crkve sa svetim mestima Hristovog života, stradanja i vaskrsenja.
Na mestu gde je, prema predanju, izraslo stablo od kojeg je načinjen Hristov Krst, srpski patrijarh uzneo je molitve za verni narod, podsećajući na neprolaznu snagu vere i blagoslovenu vezu sa svetinjama Jerusalima.
Pravoslavlje uči da je brak zajednica ljubavi, u kojoj oba partnera, kroz međusobnu podršku i poštovanje, imaju ulogu da rastu i postignu duhovnu zrelost.
U vreme strogog posta često ponestane ideja za ukusne obroke na vodi. Donosimo autentičan recept za paštetu od belog pasulja – kremastu, zasitnu i punu ukusa!
Uoči druge godišnjice od tragedije koja je odnela 57 života, otac Hristodulos Papaioanu kaže da je kroz ovaj neverojatan gubitak pronašao snagu da se nosi s patnjom.
Ne morate se odricati bogatih ukusa ni tokom posta – kombinacija crvenog pasulja, prepečenih oraha i začina trpezu će učiniti bogatom vitaminima i vlaknima.
Liturgija, ispovest i predavanje sveštenika mitropolije zagrebačko-ljubljanske u glavnom gradu Hrvatske otkrili su snagu duhovnog zajedništva i odgovornost Crkve u ostvarivanju Hristovog dela spasenja.
Na praznik Svetog Nikole, episkop osječkopoljski i baranjski služio je liturgiju u hramu posvećenom ovom svecu u selu Jagodnjak, ističući značaj vere, zajedništva i čuda Božje ljubavi.
Na praznik Svetog Avramija, episkop budimski služio je pomen vernoj sluškinji Božjoj, koja je kao devojka u vihoru rata u Slavoniji bila nasilno pokatoličena, a kasnije se vratila pravoslavlju i decenijama posvećeno služila Crkvi, ostajući simbol snage i vere.
Na četrdesetu godišnjicu završetka gradnje jasenovačkog hrama, koji je nakon skrnavljenja tokom ratnih devedesetih godina obnavljan, sada ponovo osvetljava prošlost i pruža duhovnu utehu svim vernicima, dok se odaje počast nevino stradalim mučenicima.
Primećujući teške okolnosti u kojima ljudi odrastaju, kao i ekonomsku krizu, mati Serafima dodaje da je svaki novi dan i mala uspešna borba dokaz postojanja heroja današnjice.
Svetinja podignuta na mestu stradanja, postaje simbol molitve i sabornosti – mitropolit kruševački osveštao poslednji krst, a prve liturgije uskoro će odjeknuti sa Bagdale.
Nekada simbol topline bakine kuhinje, danas duhovna gozba i u dane posta – sa suvim voćem, orasima i medom, sutlijaš ostaje poslastica koja spaja prošlost i sadašnjost, podsećajući nas na lepotu jednostavnih darova.
Nakon cenzurisanja božićnih čestitki i dekoracija, još jedan veliki hrišćanski praznik postaje meta političke korektnosti – britanska škola otkazala proslavu praznika Vaskrsenja Hristovog, dok se širom Evrope beleže slični slučajevi potiskivanja hrišćanskih tradicija pod plaštom neutralnosti.
