SVETA GORA UZNEMIRENA, A TEOLOZI UPOZORAVAJU NA PRETERANO VELIČANJE NOVOG PAPE: Uzdizanje poglavara Rimokatoličke crkve izazvalo je uzbunu u pravoslavnom svetu
Neprimereno topli tonovi u izjavama pojedinih pravoslavnih jerarha upućenih novom papi, izazvali su buru među vernicima i teolozima, koji sve glasnije upozoravaju na opasnost od zamućivanja identiteta i odstupanja od Svetog Predanja.
Nedavno izabrani papa Lav XIV, kardinal američkog porekla Robert Prevost, izazvao je talas reakcija ne samo unutar Katoličke crkve, već i među pravoslavnim hrišćanima. Međutim, ono što je privuklo posebnu pažnju jeste brzina i toplina kojom su pojedini pravoslavni poglavari uputili čestitke novom pontifeksu, izražavajući nadu u „jedinstvo“ i „saradnju“.
Ovakva retorika, koja je u pojedinim slučajevima poprimila gotovo panegiričan ton, izazvala je ozbiljna pitanja i nedoumice u teološkim i pastirskim krugovima Pravoslavne crkve. Formulacije poput „duhovni vođa hrišćanstva“, „svetionik mira“ i „katalizator jedinstva“, koje su se našle u zvaničnim saopštenjima pojedinih patrijaršija, teško se mogu razlikovati od uobičajenog rečnika rimske crkvene diplomatije. Time se, po mišljenju mnogih, ugrožavaju teološka doslednost i pastirska odgovornost pravoslavnih poglavara.
Vaseljenska patrijaršija je izbor novog pape pozdravila kao „duhovnu radost“, naglašavajući „dugu tradiciju bratskih odnosa“ između dveju Crkava. Sličan ton zauzele su i Aleksandrijska patrijaršija, kao i još neke autokefalne Crkve, govoreći o „novoj nadi susreta“ i „duhovnom zbližavanju“.
Međutim, u svetlu pravoslavne ekleziologije, ovakvi gestovi nailaze na rezervu. Pravoslavna teologija jasno odbacuje papinsko prvenstvo vlasti, dogmu o nepogrešivosti rimskog poglavara, kao i druge doktrinarne razlike koje su i dalje duboke i suštinske.
Credit: Rocco Pettini/IPA / Sipa Press / Profimedia
Papa Lav XIV
Zbog toga mnogi teolozi više puta ukazuju na neophodnost razlikovanja između teološkog dijaloga i političko-diplomatskih odnosa. Bezrezervno uzdizanje pape – kako u simboličkoj, tako i u retoričkoj ravni – kod mnogih izaziva osećaj teološke nekonzistentnosti, pa čak i unutrašnje protivrečnosti unutar samog pravoslavnog sveta.
Odjek u narodu: zabrinutost i zbunjenost
Reakcije vernog naroda nisu izostale. Posebno su bile izražene na društvenim mrežama i pravoslavnim informativnim portalima. Vernici, monasi i teolozi sve otvorenije izražavaju zabrinutost zbog, kako ga nazivaju, „ekumenističkog klizanja“ jednog dela pravoslavne jerarhije.
Neki ponovo ističu prigovore koji su bili prisutni i tokom Svetog i Velikog sabora na Kritu 2016. godine, kada je pitanje odnosa sa drugim hrišćanskim konfesijama izazvalo ozbiljne polemike i potrese unutar pravoslavnog sveta.
Prema informacijama koje prenosi portal vimaorthodoxias.gr, već se u monaškim zajednicama – naročito na Svetoj gori – vode neformalne, ali ozbiljne rasprave o sadržaju ovih čestitki. Neki govore o „otpadništvu reči“ i „zbunjenosti vere“, izražavajući zabrinutost zbog mogućeg udaljavanja od pravoslavnog predanja.
Dijalog – da, ali ne po cenu istine
Većina teologa saglasna je da sam međuhrišćanski dijalog nije problem – naprotiv, on je potreban i može doneti duhovnu korist. Ali dijalog koji se pretvara u jednostrano veličanje druge strane, bez očuvanja sopstvenog identiteta, postavlja ozbiljno pitanje njegove suštine i opravdanosti.
Voloska akademija teoloških studija, koja često učestvuje u međuhrišćanskim razgovorima, u svojoj najnovijoj analizi podvlači da „poštovanje i priznanje drugoga ne podrazumeva odricanje od sopstvene istine“.
Upravo ta linija – između poštovanja i samoponištavanja – postaje sve tanja u izjavama koje su uputili pojedini poglavari, pa verni narod sve glasnije traži jasan teološki stav i razgraničenje.
Povratak trezvenosti i vernosti predanju
Pravoslavna crkva ne može biti dodatak zapadnoj diplomatiji, niti sme podleći „ekumenističkoj sentimentalnosti“ koja je lišena korena i jasnog identiteta. Verni narod, čuvar predanja i istine, traži jasnoću, doslednost i vernost Svetom Predanju – a ne dvosmislene poruke koje izazivaju konfuziju i nesigurnost.
U tom kontekstu, veličanje pape bez jasnog teološkog razgraničenja ne doprinosi stvarnom zbližavanju Crkava, već naprotiv – može zamagliti pravoslavno svedočanstvo i uneti pometnju u svest vernih.
Savremeno doba traži od Crkve teološku iskrenost, pastirsku mudrost i nepokolebljivost u pravoslavnoj samosvesti. Jedino tako se može očuvati istinsko jedinstvo – ne kao politički cilj, već kao plod istine, ljubavi i vere koja se ne stidi svojih temelja.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
Obraćajući se rimokatoličkim i anglikanskim hodočasnicima, patrijarh Vartolomej govorio je o neostvarenim snovima ekumenskog dijaloga, nadajući se da će novi papa nastaviti putem jedinstva – iako većina pravoslavnih to ne vidi kao put koji vodi u pravcu istine.
Ako se poseta održi, to će biti prilika za novog poglavara Rimokatoličke crkve da se sastane sa patrijarhom Vartolomejem, poglavarom Istočne pravoslavne crkve, navodi agencija.
Proterivanje otvara neprijatno pitanje dvostrukih aršina, selektivne tolerancije i toga kome je dozvoljeno da peva, a kome ne — čak i na praznik koji bi trebalo da nosi poruku mira i praštanja.
U mladosti je bio vojnik, a pošto je bio veoma obrazovan i hrabar, veoma se dopao caru Dioklecijanu, koji ga je postavio za načalnika svoje dvorske garde.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Selsko meso, staro jelo iz ruralnih krajeva, vraća se na trpeze kao simbol zajedništva, topline doma i prazničnih okupljanja — a tajna njegovog bogatog ukusa krije se u jednostavnim sastojcima i sporom, strpljivom krčkanju.
Pripremite ove nežne kolačiće po receptu koji se čuva generacijama i otkrijte kako svaki zalogaj može da probudi sećanja, poveže porodicu i upotpuni praznično slavlje.
Zajednička molitva rimskog pape Lava i patrijarha Vartolomeja na Fanaru izazvala je žestoku osudu bratstva manastira Esfigmen, koje tvrdi da je time načinjeno napuštanje svetih kanona.
Zvanično hvaljena kao "istorijski trenutak jedinstva", poseta poglavara Rimokatoličke crkve izaziva zabrinutost teologa i klirika – da li se radi o dijalogu ili političko-verskoj igri?
Četvorodnevni simpozijum u Vatikanu obeležio 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora: papa Lav XIV pozivao na jedinstvo i sinodalnost svih hrišćana, dok pravoslavni glasovi upozoravaju na opasnosti relativizacije vere i gubitka svetootačkog nasleđa.
Govoreći o sekularizaciji i teološkom slabljenju unutar Pravoslavne Crkve, ali i o inauguraciji pape Lava XIV, grčki mitropolit uputio je snažnu poruku o očuvanju pravoslavne vere.
Proterivanje otvara neprijatno pitanje dvostrukih aršina, selektivne tolerancije i toga kome je dozvoljeno da peva, a kome ne — čak i na praznik koji bi trebalo da nosi poruku mira i praštanja.
U vreme kada je vera bila progonjena, a javno ispovedanje Hrista smatrano prestupom, dogodilo se čudo koje je stotine, pa i hiljade ljudi vratilo Bogu.
Džuman Al-Kavasmi prvi put javno govori o životu u okruženju gde je mržnja bila obaveza, o sumnjama koje su je razdirale i iskustvu koje ju je odvelo na put potpuno suprotan onome na koji je bila usmeravana.
Sam čin rađanja deteta nije samo biološki događaj, već duboko duhovni podvig, jer se kroz njega žena udostojava da postane saradnik Božiji u delu stvaranja.
Dok se pred doček 2026. godine figurice po istočnom kalendaru nude kao amajlije za sreću, njihovo biblijsko značenje otvara neprijatna, ali važna pitanja o granici između dekoracije, sujeverja i hrišćanske savesti.
