Obraćajući se rimokatoličkim i anglikanskim hodočasnicima, patrijarh Vartolomej govorio je o neostvarenim snovima ekumenskog dijaloga, nadajući se da će novi papa nastaviti putem jedinstva – iako većina pravoslavnih to ne vidi kao put koji vodi u pravcu istine.
Patrijarh carigradski Vartolomej, poglavar Carigradske patrijaršije i simbol ekumenskog dijaloga, uputio je molitvenu poruku za upokojenog papu Franju, ne krijući emocije, ali ni ambicije. Pred grupom anglikanskih i rimokatoličkih hodočasnika iz Velike Britanije, među kojima su bili i visoki crkveni predstavnici, patrijarh je govorio o nastavku dijaloga, potrebi zajedničkog Vaskrsa i nadi da će sledeći rimski papa slediti viziju svog prethodnika.
Međutim, iza reči nade i jedinstva krije se slojevita priča – o granicama autoriteta, crkvenoj nezavisnosti, istorijskim raskolima i savremenim pokušajima njihovog prevazilaženja. Dok Carigrad poziva na jedinstvo, mnogi na pravoslavnom Istoku postavljaju pitanje: može li se u ime ekumenizma govoriti u ime celokupnog pravoslavlja?
– Molimo se da bude izabran dostojan naslednik pape Franje kako bismo nastavili ekumenske odnose, dijalog koji smo započeli pre nekoliko decenija, kao i sa anglikanskom zajednicom – rekao je patrijarh Vartolomej tokom obraćanja grupi anglikanskih i rimokatoličkih hodočasnika iz Velike Britanije, među kojima su bili episkopi i sveštenici.
Alessia Giulaini /CPP/IPA / Sipa Press / Profimedia
Patrijarh Vartolomej na sahrani pape Franje
Tom prilikom patrijarh Vartolomej poslao je poruku mira, ali je ponovo uneo i nemir među većinu pravoslavnih vernika. On je izrazio nadu da će sledeći pontifeks slediti ekumenski duh svog prethodnika, govoreći u ime celokupnog pravoslavlja, ne potiskujući činjenicu da Istočno hrišćanstvo nema papu i da odluke carigradske patrijaršije ne obavezuju ostale patrijaršije i pomesne pravoslavne crkve.
Zajednički Vaskrs svih hrišćana – vizija koja je ostala nedovršena
Poseban akcenat patrijarh Vartolomej stavio je na pitanje zajedničkog proslavljanja Vaskrsa među svim hrišćanima, viziju koju je negovao zajedno s papom Franjom:
– Nažalost, naši napori nisu uspeli da se do kraja ostvare, ali uvek gajimo nadu da će i novi papa biti pozitivan, kao što je bio blaženi Franja – naglasio je patrijarh Vartolomej, ponovo potiskujući u drugi plan istinu da on može da sklapa dogovore i sporazume koji obavezuju jedino carigradsku patrijaršiju, grčku pravoslavnu crkvu i kiparsku pravoslavnu crkvu koje su pod njegovom jurisdikcijom. Srpski narod bi rekao: „Pravi račun bez krčmara“.
Plan istorijske posete Nikeji
Patrijarh Vartolomej takođe je otkrio da je bila planirana zajednička hodočasnička poseta s papom Franjom Nikeji u Vitiniji, povodom 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora (325. godine). Ova istorijska poseta, koja bi simbolično označila povratak korenima jedinstvene Crkve, odložena je zbog upokojenja pape, ali nada ostaje živa.
Tanjug/AP Photo/Gregorio Borgia
Papa Franja
– Sada se nadamo da će njegov naslednik, novi papa Rima, želeti da ostvari san pape Franje – izjavio je patrijarh Vartolomej, dodavši da bi poseta mogla da se poveže sa zvaničnim dolaskom novog pape u Carigrad, na praznik svetog apostola Andreja, zaštitnika Carigradske patrijaršije, 30. novembra.
Carigradska patrijaršija kao stub ekumenskog dijaloga
Patrijarh Vartolomej, koji decenijama dosledno promoviše dijalog među crkvama, istakao je da jedinstvo hrišćanstva nije samo želja, već i odgovornost svih duhovnih pastira. U vremenu geopolitičke nesigurnosti i duhovne pometnje, dijalog između pravoslavnih i katolika dobija sve veći značaj.
Vaseljenska patrijaršija i dalje ostaje institucionalna osovina ekumenizma, dok interesovanje za naslednika pape Franje postoji ne samo u krugu rimokatoličke crkve, već i na pravoslavnom Istoku.
Hronologija odnosa Carigradske patrijaršije i Vatikana od 1965. do danas
1965 – Ukidanje anatema (prokletstava)
• Patrijarh carigradski Atinagora i papa Pavle VI objavljuju međusobno ukidanje anatema iz 1054. godine, čime se duhovno okončava Veliki raskol.
• Ovo je bio prvi veliki korak ka pomirenju posle gotovo 1.000 godina.
1979 – Osnivanje mešovite komisije za teološki dijalog
• Za vreme patrijarha carigradskog Dimitrija i pape Jovana Pavla II osniva se Međunarodna mešovita komisija za teološki dijalog između rimokatoličke i pravoslavne Crkve.
• Prva sednica održana je u Patrasu 1980. godine.
1995 – Poseta patrijarha Vartolomeja Rimu
• Patrijarh carigradski Vartolomej zvanično posećuje Vatikan i učvršćuje duhovne veze s papom Jovanom Pavlom II.
• Razmenjuju se teološki darovi i zajedničke poruke jedinstva.
2004 – Povraćaj svetih moštiju
• Papa Jovan Pavle II vraća pravoslavnoj crkvi mošti Svetog Jovana Zlatoustog i Svetog Grigorija Bogoslova, koje su tokom Četvrtog krstaškog pohoda (1204) prenete u Rim.
• Ovaj čin smatra se snažnom porukom pomirenja.
2006 – Prva poseta pape Benedikta XVI Carigradu
• Papa Benedikt XVI zvanično posećuje Fanar i učestvuje u proslavi praznika svetog apostola Andreja.
• Zajedno s patrijarhom carigradskim Vartolomejem izdaje zajedničku izjavu o važnosti jedinstva Crkava.
2014 – Susret Franje i Vartolomeja u Jerusalimu
• Papa Franja i patrijarh carigradski Vartolomej sastaju se u Jerusalimu, pedeset godina nakon istorijskog susreta patrijarha Atinagore i pape Pavla VI.
• Izdaju zajedničku deklaraciju o miru, jedinstvu i zaštiti hrišćana na Bliskom istoku.
2022 – Odluka o zajedničkom Vaskrsu
• Papa Franja i patrijarh carigradski Vartolomej izražavaju spremnost za usklađivanje datuma Vaskrsa počev od 2025. godine, s ciljem jedinstva u najvažnijem događaju hrišćanske vere.
2025 – Nada za posetu Nikeji
• Bila je planirana zajednička poseta patrijarha carigradskog Vartolomeja i pape Franje Nikeji u Vitiniji, povodom 1.700 godina od Prvog vaseljenskog sabora, ali je smrt pape zaustavila ovu inicijativu.
• Patrijarh carigradski Vartolomej izrazio je nadu da će novi papa ispuniti ovu viziju istorijskog jedinstva.
Mitropolit zaporoški i melitopoljski osvetljava planove ukrajinskih vlasti koji vode ka uništenju Ukrajinske pravoslavne crkve i njenom spajanju sa Ukrajinskom grkokatoličkom crkvom, dok istovremeno otkriva širu strategiju koju predvode Papa Franja i carigradski patrijarh Vartolomej.
Na praznik Svetog Andreja, kojeg Carigradska patrijaršija obeležava 30. novembra, papinska delegacija predvođena kardinalom Kočom i patrijarh Vartolomej obnovili su zajednički duh ekumenskog dijaloga.
U besedi posle liturgije, patrijarh carigradski podsetio na izjavu svog prethodnika, patrijarha Atinagore, iz 1963. godine o približavanju Rimu, kao i na njegov istorijski susret sa papom Pavlom VI u Jerusalimu 1964. godine, koji je označio prekretnicu u međuhrišćanskom dijalogu.
Hiljadu godina nakon Velike šizme, Carigradska patrijaršija i katolička crkva ponovo se približavaju. Mitropolit zborničko-tuzlanski u svom autorskom tekstu objašnjava kako Pashalna unija otvara pitanje budućnosti pravoslavlja, crkvene politike i uticaja Vatikana na Istok.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
Pomesne pravoslavne crkve, među kojima je i Srpska, odale su počast upokojenom papi Franji, prenoseći svetu snažnu poruku nade, ljubavi i vere, kao i poziv na jedinstvo u Hristu.
Sve više pravoslavaca iz Srbije i sveta dolazi na Kosovo i Metohiju — ne kao turisti, već kao hodočasnici koji tragaju za svetlošću, utehom i korenima. U svom autorskom tekstu koji prenosimo u celosti, Maria Vasić, otkriva se kako meštani, zatečeni tom radošću, širom otvaraju vrata svojih domova — i svojih srca.
Na sednici su podneti izveštaji, doneti novi planovi i još jednom potvrđena misija Crkve da bude živi svedok vere, nade i ljubavi u svakodnevici vernog naroda.
Obraćajući se rimokatoličkim i anglikanskim hodočasnicima, patrijarh Vartolomej govorio je o neostvarenim snovima ekumenskog dijaloga, nadajući se da će novi papa nastaviti putem jedinstva – iako većina pravoslavnih to ne vidi kao put koji vodi u pravcu istine.
U jednoj od najvećih srpskih svetinja, počela je obnova sabornog hrama Vaznesenja Gospodnjeg. Uz molitvu i najiskusnije majstore sa Kosova i Metohije, ova svetinja iz doba Nemanjića dobiće novi krov i zablistati kao nekada.
U vreme strogog posta često ponestane ideja za ukusne obroke na vodi. Donosimo autentičan recept za paštetu od belog pasulja – kremastu, zasitnu i punu ukusa!
Uoči druge godišnjice od tragedije koja je odnela 57 života, otac Hristodulos Papaioanu kaže da je kroz ovaj neverojatan gubitak pronašao snagu da se nosi s patnjom.
Ne morate se odricati bogatih ukusa ni tokom posta – kombinacija crvenog pasulja, prepečenih oraha i začina trpezu će učiniti bogatom vitaminima i vlaknima.
Uvođenje obaveznog ličnog broja u Grčkoj izazvalo je burnu reakciju monaške zajednice sa Atosa, koja upozorava da bi digitalno povezivanje podataka svakog građanina moglo ugroziti versku slobodu i privatnost.
Inicijativa za zajedničko praznovanje Vaskrsa između pravoslavnih i rimokatolika 2025. godine izazvala je raspravu o očuvanju pravoslavne tradicije. Episkop bihaćko-petrovački prvi od srpskih arhijereja javno istupio, izražavajući zabrinutost zbog mogućih posledica ovakvog koraka.
Ekumenističko bogosluženje u hamburškoj crkvi Svetog Josifa, održano povodom istovremenog praznovanja Vaskrsa u svim hrišćanskim crkvama, izazvalo je podeljene reakcije – od poziva na jedinstvo, do ozbiljnih upozorenja na odstupanje od svetootačkog predanja.
Dok su patrijarsi širom pravoslavnog sveta poslali reči podrške i molitve za žrtve nesreće u Srbiji, carigradski patrijarh uputio je saučešće Španiji zbog poplava, ali ne i srpskom narodu. Da li iza ovog ćutanja postoji dublja poruka ili je reč o propustu u trenucima kada bi izraz solidarnosti bio znak bratske bliskosti?
Mitropolit zvorničko-tuzlanski kroz stihove otkriva da nas tokom 2025. godine čeka svet pun napetosti, lažnog mira i opasnih kompromisa, a ključno je ostati veran pravoslavnoj veri i Hristovom Carstvu.
Sve više pravoslavaca iz Srbije i sveta dolazi na Kosovo i Metohiju — ne kao turisti, već kao hodočasnici koji tragaju za svetlošću, utehom i korenima. U svom autorskom tekstu koji prenosimo u celosti, Maria Vasić, otkriva se kako meštani, zatečeni tom radošću, širom otvaraju vrata svojih domova — i svojih srca.
U pravoslavlju, spoljašnji izgled vernika, uključujući i frizuru, ne smatra se presudnim za duhovno spasenje, ali se, ipak, posmatra u svetlu simbolike, skromnosti i poštovanja određenog reda.
Mnoga deca u Beogradu, Nišu ili Novom Sadu nisu čula za Deževu i Miščiće. Vode ih na ekskurzije u Grčku i Tursku, a zaobilaze postojbinu Stefana Nemanje i Svetog Save, kazuje penzionisani profesor Mirko Popovac, koji svakodnevno prolazi pored ostataka Saborne crkve Nemanjića.
Na taj način će se obogatiti postojeći sportsko-rekreativni i turistički sadržaji i povećati ekonomska i ekološka konkurentnost opštine na turističkoj mapi Srbije.
Kardinali Katoličke crkve, koji se ove sedmice okupljaju kako bi razgovarali o pitanjima koja se tiču globalne crkve pre nego što počne glasanje za novog papu, diskutovali su o Bečuovom slučaju.
Na mestu gde je hrana tiha molitva i dar Božiji, nastao je recept za obrok-salatu od pasulja crnog oka, komorača i avokada - laganu, posnu i prožetu smirenjem koje oplemenjuje svakodnevnu trpezu.
