Četvorodnevni simpozijum u Vatikanu obeležio 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora: papa Lav XIV pozivao na jedinstvo i sinodalnost svih hrišćana, dok pravoslavni glasovi upozoravaju na opasnosti relativizacije vere i gubitka svetootačkog nasleđa.
U raskošnoj Klementinskoj dvorani u Vatikanu, papa Lav XIV je u subotu, 7. juna, primio učesnike simpozijuma pod nazivom „Nikeja i Crkva trećeg milenijuma: Ka katoličko-pravoslavnom jedinstvu“, u okviru obeležavanja 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji. Tokom obraćanja, papa je istakao kako "mnogo toga već ujedinjuje hrišćane" i pozvao na jačanje sinodalnosti kao zajedničkog temelja budućeg jedinstva.
- Nadam se da će priprema i zajednička proslava 1700. godišnjice Nikejskog sabora biti prilika, po Božjoj promisli, da produbimo i zajedno ispovedamo hristološku veru i da primenimo u praksi oblike sinodalnosti među hrišćanima svih tradicija - rekao je papa Lav XIV nakon simpozijuma, prenosi portal vaticannews.com, dodajući da je Sveti otac takođe skrenuo pažnju na potrebu utvrđivanja zajedničkog datuma za Vaskrs, o čemu su razgovarali učesnici ekumenske konferencije. On je posebno izrazio žaljenje što kalendarske razlike ne dozvoljavaju hrišćanima da zajedno proslave najvažniji praznik liturgijske godine, što dovodi do „pastirskih problema u zajednicama, deli porodice i slabi kredibilitet našeg svedočenja Jevanđelja“.
Tanjug/AP Photo/Jacquelyn Martin
Vladika Elipidofot, arhiepiskop Carigradske patriajršije u Americi,
Simpozijum je okupio više od sto stručnjaka iz različitih hrišćanskih tradicija, među kojima su značajno mesto zauzeli priznati pravoslavni jerarsi i teolozi. Njihova uloga bila je ključna u predstavljanju pravoslavne perspektive, naročito u diskusijama o simvolu vere, sinodalnosti, primatu, kao i o proslavi Vaskrsa, u svetlu obeležavanja 1700 godina od Sabora u Nikeji.
Među istaknutim pravoslavnim učesnicima bili su mitropolit pisidijski Jov iz Carigradske patrijaršije, arhiepiskop Kirilos iz Koptske pravoslavne crkve, ukrajinski pravoslavni teolog prof. dr Kiril Hovorun, kao i srpski pravoslavni teolog i ekumenski lider dr Andrej Jeftić, predsednik Komisije za veru i poredak pri Svetskom savetu crkava. Najbrojniju delegaciju činili su predstavnici grčkog pravoslavlja i Carigradske patrijaršije, dok je posebnu pažnju privukao vladika Elipidofot, arhiepiskop Carigradske patriajršije u Americi, poznat kao jedini pravoslavni arhijerej koji je krstio decu homoseksualnog para, što je izazvalo brojne kontroverze.
Iako se ovi susreti promovišu kao mostovi ka jedinstvu, deo pravoslavne javnosti, posebno onaj duboko ukorenjen u svetootačkom predanju, na ovakve inicijative gleda s ozbiljnom zabrinutošću. Za njih, pomen jedinstva bez prethodnog istinskog pokajanja i odbacivanja jeresi - naročito papizma, „filioque“ dogme, primata rimskog episkopa i drugih novotarija - predstavlja ne samo teološki nonsens, već i izdaju pravoslavnog identiteta.
- Koju Nikeju Vatikan slavi? Saborsku, hristocentričnu, nadahnutu Duhom Svetim i okupljenu da osudi arijansku jeres, ili onu koju danas pokušavaju prekriti zagrljajima i protokolarnim osmesima, dok istine vere bivaju prećutkivane? - pita jedan monah sa Svete gore u izjavi za grčki pravoslavni portal.
Prvi vaseljenski sabor, održan 325. godine, nije bio akademski simpozijum niti diplomatski dijalog, već sabor jasan u veri i beskompromisan u ispovedanju Hrista kao istinitog Boga i istinitog Čoveka. Danas, kako kažu protivnici savremenog ekumenizma, prisustvujemo „reinterpretaciji“ Nikeje u savremenom relativizmu, gde se saborska oštrica zamenjuje retorikom inkluzije.
Dijalog ili potčinjavanje?
Oni koji upozoravaju na opasnosti savremenog ekumenizma ukazuju na to da se svaki susret visokih crkvenih velikodostojnika sa papstvom odvija bez jasnog svedočenja istine pravoslavne vere. Naprotiv, sve češće se koristi jezik koji briše razlike, a ne razjašnjava istinu.
- Zajednička molitva, učešće u liturgijskim sabranjima, zajedničke izjave, to su sve koraci koji ne vode jedinstvu u istini, već potčinjavanju istine duhu ovoga sveta. Ekumenizam se predstavlja kao put ljubavi, ali bez pokajanja i odbacivanja jeresi, ljubav postaje lažna i pogubna - upozoravaju pravoslavni teolozi.
U svetlu pomenute godišnjice, mnogi verni članovi pravoslavne crkve podsećaju na svetog Atanasija Velikog, svetog Nikolu Likijskog i ostale oce Nikejskog sabora, koji nisu tražili „najmanji zajednički sadržalac“ sa jereticima, već su ispovedali Hrista „istinskog Boga od Boga istinitog“ - ne zbog diplomatskog uspeha, već zbog spasenja duša.
Za njih, svaki susret sa Rimom mora da bude jasno svedočenje pravoslavne vere - bez kompromisa i političkih kalkulacija. U protivnom, mostovi ka jedinstvu postaju mostovi ka duhovnom izopačenju.
Obeležavanje 1700 godina od Sabora u Nikeji trebalo bi da nas podseti ne na ono što nas „spaja“ po ljudskim merilima, već na ono što nas je sabralo oko istine u Duhu Svetom. Bez ispovedanja pravoslavne istine u potpunosti, svako jedinstvo sa svetom postaje gubitak jedinstva sa Hristom.
Dok jedni pozdravljaju „novi duh dijaloga“, drugi ne zaboravljaju reči Svetog Justina Ćelijskog:
Hiljadu godina nakon Velike šizme, Carigradska patrijaršija i katolička crkva ponovo se približavaju. Mitropolit zborničko-tuzlanski u svom autorskom tekstu objašnjava kako Pashalna unija otvara pitanje budućnosti pravoslavlja, crkvene politike i uticaja Vatikana na Istok.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
Obraćajući se rimokatoličkim i anglikanskim hodočasnicima, patrijarh Vartolomej govorio je o neostvarenim snovima ekumenskog dijaloga, nadajući se da će novi papa nastaviti putem jedinstva – iako većina pravoslavnih to ne vidi kao put koji vodi u pravcu istine.
U prvom privatnom susretu nakon ustoličenja, poglavar Rimokatoličke crkve i vaseljenski patrijarh razgovarali su o zajedničkom Vaskrsu, budućoj proslavi u Nikeji i potrebi teološkog i duhovnog zbližavanja pravoslavlja i katoličanstva.
Govoreći o sekularizaciji i teološkom slabljenju unutar Pravoslavne Crkve, ali i o inauguraciji pape Lava XIV, grčki mitropolit uputio je snažnu poruku o očuvanju pravoslavne vere.
U eri kada se sve glasnije govori o očuvanju svetootačke vere, sve češće se pominje ime patrijarha koji je početkom 20. veka zagovarao dijalog s rimokatolicima i anglikancima, ostavivši iza sebe nasleđe koje se ne slavi, već preispituje.
Strah od nerazumevanja često zaustavlja vernike, ali jedna mudrost optinskog monaha pokazuje kako strpljenje i smirenje otvaraju vrata duhovnog mira i Božije blagodati.
Protinica Olga Jurevič otvoreno govori o preprekama koje stoje na putu ka odluci o sklapanju braka: od sumnje u izbor partnera do bojazni od ličnog sloma, i otkriva kojim putem se dolazi do sigurnosti, zrelosti i prave bliskosti.
U povratničkom selu kod Istoka, pod svetlom agregata i pred obnovljenim oltarom, više od sto vernika okupilo se na slavi crkve – među porušenim kućama, sećanjima na progon i nadom da će se život ipak vratiti.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Nekada nezaobilazna na prazničnim trpezama, ova poslastica se pravila sa strpljenjem i ljubavlju — donosimo autentičan recept koji će vaš dom ispuniti toplinom i mirisom svečanosti.
Iako su zajedno slavili jubilej Nikejskog sabora i istakli jedinstvo, odsustvo drugih pravoslavnih poglavara i izbor liturgijskog jezika izazvali su debatu u crkvenim krugovima.
Dok hrišćanski svet prati obeležavanje 1.700 godina Prvog vaseljenskog sabora, odsustvo dva patrijarhata tumači se kao snažna poruka Carigradskoj patrijaršiji i nagoveštaj tenzija unutar pravoslavlja.
Zvanično hvaljena kao "istorijski trenutak jedinstva", poseta poglavara Rimokatoličke crkve izaziva zabrinutost teologa i klirika – da li se radi o dijalogu ili političko-verskoj igri?
Dok patrijarh carigradski najavljuje dolazak rimskog pontifa i poziva na „jedinstvo u istini“, među pravoslavnim narodima raste strah da se ispod plašta sabornosti krije najdublja izdaja Svetog Predanja
Strah od nerazumevanja često zaustavlja vernike, ali jedna mudrost optinskog monaha pokazuje kako strpljenje i smirenje otvaraju vrata duhovnog mira i Božije blagodati.
Protinica Olga Jurevič otvoreno govori o preprekama koje stoje na putu ka odluci o sklapanju braka: od sumnje u izbor partnera do bojazni od ličnog sloma, i otkriva kojim putem se dolazi do sigurnosti, zrelosti i prave bliskosti.
Skoro tri decenije ovaj zanatlija iz Ježevice izrađuje voštanice po manastirskom predanju, učeći nas da se prava sveća ne stvara mašinom, već strpljenjem, iskustvom i verom koja se ne gasi ni kada plamen dogori.
Na manastirskom imanju, nakon požara i decenija bez uzgoja, bratstvo uz pomoć svetogorskih monaha i molitvu igumana Metodija obnavlja poljoprivrednu tradiciju, dajući novi život ekonomiji i duhovnom životu manastira.
U manastiru Mrkonjići, samo nekoliko metara od ulaza u hram, stoji košćela stara više od četiri veka - mesto gde se susreću vera, predanje i čudo prirode.
Od prenosa posmrtnih ostataka pesnika iz Amerike do današnje uloge hrama na Crkvini kao duhovnog i kulturnog središta – priča o svetinji koja je postala znak prepoznavanja Trebinja.
Otkrijte kako kombinacija začina, crnog luka, belog luka i crvenog vina pretvara običan karfiol u hranljiv i bogat obrok koji je vekovima služio monasima.
U besedi za 26. nedelju po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički pokazuje kako unutrašnje poniženje i dobrodetelj otkrivaju pravi put ka duhovnom vrhu.
