Četvorodnevni simpozijum u Vatikanu obeležio 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora: papa Lav XIV pozivao na jedinstvo i sinodalnost svih hrišćana, dok pravoslavni glasovi upozoravaju na opasnosti relativizacije vere i gubitka svetootačkog nasleđa.
U raskošnoj Klementinskoj dvorani u Vatikanu, papa Lav XIV je u subotu, 7. juna, primio učesnike simpozijuma pod nazivom „Nikeja i Crkva trećeg milenijuma: Ka katoličko-pravoslavnom jedinstvu“, u okviru obeležavanja 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji. Tokom obraćanja, papa je istakao kako "mnogo toga već ujedinjuje hrišćane" i pozvao na jačanje sinodalnosti kao zajedničkog temelja budućeg jedinstva.
- Nadam se da će priprema i zajednička proslava 1700. godišnjice Nikejskog sabora biti prilika, po Božjoj promisli, da produbimo i zajedno ispovedamo hristološku veru i da primenimo u praksi oblike sinodalnosti među hrišćanima svih tradicija - rekao je papa Lav XIV nakon simpozijuma, prenosi portal vaticannews.com, dodajući da je Sveti otac takođe skrenuo pažnju na potrebu utvrđivanja zajedničkog datuma za Vaskrs, o čemu su razgovarali učesnici ekumenske konferencije. On je posebno izrazio žaljenje što kalendarske razlike ne dozvoljavaju hrišćanima da zajedno proslave najvažniji praznik liturgijske godine, što dovodi do „pastirskih problema u zajednicama, deli porodice i slabi kredibilitet našeg svedočenja Jevanđelja“.
Tanjug/AP Photo/Jacquelyn Martin
Vladika Elipidofot, arhiepiskop Carigradske patriajršije u Americi,
Simpozijum je okupio više od sto stručnjaka iz različitih hrišćanskih tradicija, među kojima su značajno mesto zauzeli priznati pravoslavni jerarsi i teolozi. Njihova uloga bila je ključna u predstavljanju pravoslavne perspektive, naročito u diskusijama o simvolu vere, sinodalnosti, primatu, kao i o proslavi Vaskrsa, u svetlu obeležavanja 1700 godina od Sabora u Nikeji.
Među istaknutim pravoslavnim učesnicima bili su mitropolit pisidijski Jov iz Carigradske patrijaršije, arhiepiskop Kirilos iz Koptske pravoslavne crkve, ukrajinski pravoslavni teolog prof. dr Kiril Hovorun, kao i srpski pravoslavni teolog i ekumenski lider dr Andrej Jeftić, predsednik Komisije za veru i poredak pri Svetskom savetu crkava. Najbrojniju delegaciju činili su predstavnici grčkog pravoslavlja i Carigradske patrijaršije, dok je posebnu pažnju privukao vladika Elipidofot, arhiepiskop Carigradske patriajršije u Americi, poznat kao jedini pravoslavni arhijerej koji je krstio decu homoseksualnog para, što je izazvalo brojne kontroverze.
Iako se ovi susreti promovišu kao mostovi ka jedinstvu, deo pravoslavne javnosti, posebno onaj duboko ukorenjen u svetootačkom predanju, na ovakve inicijative gleda s ozbiljnom zabrinutošću. Za njih, pomen jedinstva bez prethodnog istinskog pokajanja i odbacivanja jeresi - naročito papizma, „filioque“ dogme, primata rimskog episkopa i drugih novotarija - predstavlja ne samo teološki nonsens, već i izdaju pravoslavnog identiteta.
- Koju Nikeju Vatikan slavi? Saborsku, hristocentričnu, nadahnutu Duhom Svetim i okupljenu da osudi arijansku jeres, ili onu koju danas pokušavaju prekriti zagrljajima i protokolarnim osmesima, dok istine vere bivaju prećutkivane? - pita jedan monah sa Svete gore u izjavi za grčki pravoslavni portal.
Prvi vaseljenski sabor, održan 325. godine, nije bio akademski simpozijum niti diplomatski dijalog, već sabor jasan u veri i beskompromisan u ispovedanju Hrista kao istinitog Boga i istinitog Čoveka. Danas, kako kažu protivnici savremenog ekumenizma, prisustvujemo „reinterpretaciji“ Nikeje u savremenom relativizmu, gde se saborska oštrica zamenjuje retorikom inkluzije.
Dijalog ili potčinjavanje?
Oni koji upozoravaju na opasnosti savremenog ekumenizma ukazuju na to da se svaki susret visokih crkvenih velikodostojnika sa papstvom odvija bez jasnog svedočenja istine pravoslavne vere. Naprotiv, sve češće se koristi jezik koji briše razlike, a ne razjašnjava istinu.
- Zajednička molitva, učešće u liturgijskim sabranjima, zajedničke izjave, to su sve koraci koji ne vode jedinstvu u istini, već potčinjavanju istine duhu ovoga sveta. Ekumenizam se predstavlja kao put ljubavi, ali bez pokajanja i odbacivanja jeresi, ljubav postaje lažna i pogubna - upozoravaju pravoslavni teolozi.
U svetlu pomenute godišnjice, mnogi verni članovi pravoslavne crkve podsećaju na svetog Atanasija Velikog, svetog Nikolu Likijskog i ostale oce Nikejskog sabora, koji nisu tražili „najmanji zajednički sadržalac“ sa jereticima, već su ispovedali Hrista „istinskog Boga od Boga istinitog“ - ne zbog diplomatskog uspeha, već zbog spasenja duša.
Za njih, svaki susret sa Rimom mora da bude jasno svedočenje pravoslavne vere - bez kompromisa i političkih kalkulacija. U protivnom, mostovi ka jedinstvu postaju mostovi ka duhovnom izopačenju.
Obeležavanje 1700 godina od Sabora u Nikeji trebalo bi da nas podseti ne na ono što nas „spaja“ po ljudskim merilima, već na ono što nas je sabralo oko istine u Duhu Svetom. Bez ispovedanja pravoslavne istine u potpunosti, svako jedinstvo sa svetom postaje gubitak jedinstva sa Hristom.
Dok jedni pozdravljaju „novi duh dijaloga“, drugi ne zaboravljaju reči Svetog Justina Ćelijskog:
Hiljadu godina nakon Velike šizme, Carigradska patrijaršija i katolička crkva ponovo se približavaju. Mitropolit zborničko-tuzlanski u svom autorskom tekstu objašnjava kako Pashalna unija otvara pitanje budućnosti pravoslavlja, crkvene politike i uticaja Vatikana na Istok.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
Obraćajući se rimokatoličkim i anglikanskim hodočasnicima, patrijarh Vartolomej govorio je o neostvarenim snovima ekumenskog dijaloga, nadajući se da će novi papa nastaviti putem jedinstva – iako većina pravoslavnih to ne vidi kao put koji vodi u pravcu istine.
U prvom privatnom susretu nakon ustoličenja, poglavar Rimokatoličke crkve i vaseljenski patrijarh razgovarali su o zajedničkom Vaskrsu, budućoj proslavi u Nikeji i potrebi teološkog i duhovnog zbližavanja pravoslavlja i katoličanstva.
Govoreći o sekularizaciji i teološkom slabljenju unutar Pravoslavne Crkve, ali i o inauguraciji pape Lava XIV, grčki mitropolit uputio je snažnu poruku o očuvanju pravoslavne vere.
U eri kada se sve glasnije govori o očuvanju svetootačke vere, sve češće se pominje ime patrijarha koji je početkom 20. veka zagovarao dijalog s rimokatolicima i anglikancima, ostavivši iza sebe nasleđe koje se ne slavi, već preispituje.
Sveti Nikolaj Ohridski i Žički upozorava da bez smirenja i poslušnosti nema ljubavi, sabornosti ni spasenja – a upravo to je ono čega se današnji čovek najmanje želi odreći.
Pravoslavna molitva prenosi se vekovima i donosi mir, slogu i nežnost u dom – evo kako ona zvuči i zašto bi trebalo svakodnevno da je izgovarate zajedno sa voljenom osobom.
Njene mošti dale su odgovor koji teolozi nisu mogli da pronađu – priča o događaju koji je zauvek promenio pravoslavnu veru i otkrio Božiju silu pred carevima i patrijarsima.
Na slavi u manastiru Svete Nedelje, mitropolit raško-prizrenski poslao snažnu poruku o veri koja isceljuje, svetinji koja ne sme biti zaboravljena i ljubavi Hristovoj koja okuplja Srbe vekovima.
Hapšenje trojice mladića zbog izbegavanja vojnog roka zapalilo je mase u Svetoj zemlji, produbljujući opasni raskol između države i Haredi zajednice i preteći političkom haosu u Izraelu.
U vreme mrsnih dana, kada se mirisi mlečnih jela i toplog hleba šire konacima, monahinje pripremaju salatu od sremuša — lekovitog zelenog dara prirode, koji u ovom receptu postaje hranljiv i lagan obrok, pogodan za doručak ili večeru.
Otkrijte kako pivo pretvara ovo jednostavno jelo u ukusnu salatu sa istorijom dugom vekovima, zapisanu još 1855. u "Srbskom kuvaru" jeromonaha Jerotija iz Krušedola.
Dok patrijarh carigradski najavljuje dolazak rimskog pontifa i poziva na „jedinstvo u istini“, među pravoslavnim narodima raste strah da se ispod plašta sabornosti krije najdublja izdaja Svetog Predanja
Prisustvo prelata Džozefa Tobina na pravoslavnom bogosluženju, tokom kojeg ga je patrijarh Vartolomej oslovio titulom "visokopreosvećeni", izazvalo je oštre reakcije vernika širom sveta i otvorilo ozbiljna kanonska pitanja o granicama dijaloga s Vatikanom.
Uprkos najavama o međunarodnoj i višejezičnoj proslavi Duhova, ispred berlinske većnice pojavio se mali broj vernika. Dok jedni govore o simboličnoj snazi zajedništva, drugi upozoravaju na sve dublji zamor ekumenske misije i gubitak vere u njenu svrhu.
Spor između dva klirika pravoslavne crkve, jednog arhijereja i jednog monaha, oko vernosti patrijarhu i upotrebe interneta dodatno raspiruje tenzije koje prete da dovedu do ozbiljnijih podela u eparhiji Sidirikastriji i šire.
Sveti Nikolaj Ohridski i Žički upozorava da bez smirenja i poslušnosti nema ljubavi, sabornosti ni spasenja – a upravo to je ono čega se današnji čovek najmanje želi odreći.
Pravoslavna molitva prenosi se vekovima i donosi mir, slogu i nežnost u dom – evo kako ona zvuči i zašto bi trebalo svakodnevno da je izgovarate zajedno sa voljenom osobom.
Predstavnici svih 20 svetogorskih manastira poslali snažnu poruku premijeru Grčke Kirijakosu Micotakisu i narodu – njihova tišina nije slabost, već „sila krsta“.
U svojoj besedi, otac Mihailo je poručio da su meštani Starog Grackog stradali samo zato što su nosili srpsko ime i prezime, što su sakupljali svoju letinu od koje su prehranjivali svoje porodice kako bi opstali na ovoj zemlji.
Hapšenje trojice mladića zbog izbegavanja vojnog roka zapalilo je mase u Svetoj zemlji, produbljujući opasni raskol između države i Haredi zajednice i preteći političkom haosu u Izraelu.
U svojoj besedi, otac Mihailo je poručio da su meštani Starog Grackog stradali samo zato što su nosili srpsko ime i prezime, što su sakupljali svoju letinu od koje su prehranjivali svoje porodice kako bi opstali na ovoj zemlji.
Veliki otac pustinje još pre 17 vekova upozorio je da će istina biti proglašavana ludošću, a laž mudrošću – njegova poruka nije bila zastrašivanje, već vapaj da se čovek vrati veri i Hristovoj istini dok nije kasno.
Ovo drevno jelo u srpskim domovima i manastirima pripremalo se u danima najstrožeg posta, a danas osvaja sve koji tragaju za laganim i okrepljujućim obrokom.
