Arhiepiskop vršački i mitropolit banatski ove godine slavi pedeset godina od monaškog postriga i četiri decenije episkopske službe, a iza njega je put kroz ratove, izgnanstva, bogoslovije i hiljade duša koje mu duguju duhovno preobraženje.
Srpska pravoslavna crkva, a naročito verni narod Banata, u godini Gospodnjoj 2025. sa molitvenom radošću i duhovnim ushićenjem obeležava dva velika jubileja: pedeset godina od monaškog postriga i četiri decenije od episkopske hirotonije arhiepiskopa vršačkog i mitropolita banatskog Nikanora. Ovaj dvostruki jubilej jeste retkost u istoriji naše Crkve, ali i svedočanstvo života koji je u celosti posvećen Hristu, Crkvi i narodu.
Od detinjstva pod zaštitom Presvete Bogorodice
U selu Medviđi kod Benkovca, u pobožnoj i mnogobrojnoj pravoslavnoj porodici Bogunović, 20. avgusta 1952. godine rođen je Veljko – kasnije monah, episkop, a danas mitropolit Nikanor. Još kao dečak pokazivao je neobičnu ljubav prema bogosluženju, često boraveći u crkvi Rođenja Presvete Bogorodice. Tamo se, među ikonama i mirisom tamjana, začela tiha i sveta čežnja ka monaškom životu.
Wikipedia/Vujcic
Vladika banatski NIkanor
Vođen blagoslovom episkopa dalmatinskog Stefana, mladi Veljko je 1968. godine upisao Bogosloviju Svetih Tri Jerarha u manastiru Krki, duhovnoj svetilnici Dalmacije. Po završetku školovanja i služenju vojnog roka, 27. avgusta 1975. godine, u manastiru Krupi, primio je monaški postrig, došavši pod skut Presvete Bogorodice baš na njen praznik – Uspenje. Dobio je ime Nikanor, po svetom pobedonoscu u veri, i odmah sutradan rukopoložen je u čin jerođakona. Jeromonah postaje 1. januara 1978. godine u Imotskom.
Obrazovanje u Duhu i istini
Neumoran u duhovnom i intelektualnom uzrastanju, otac Nikanor odlazi na Moskovsku duhovnu akademiju u Sergijev Posad, gde stiče visoko bogoslovsko obrazovanje i uspešno brani diplomski rad na temu: Sveti Vasilije Veliki – njegov život i liturgijski rad. Po povratku u otadžbinu, kao profesor, postaje stub duhovnog oblikovanja novih pokolenja u Krki. Godine 1981. izučava nemački jezik u Nemačkoj, pokazujući želju da i van granica otadžbine služi Crkvi.
Poziv u episkopski čin
Sveti Arhijerejski Sabor SPC ga 1985. godine bira za episkopa hvostanskog, vikarnog episkopa mitropolita crnogorsko-primorskog Danila. Hirotonisan je u Sabornoj crkvi u Beogradu, od strane patrijarha Germana i više arhijereja, čime započinje njegovo arhijerejsko služenje Crkvi i narodu. Njegova episkopska služba bila je ispunjena brojnim izazovima, naročito tokom ratnih godina na prostoru bivše Jugoslavije.
SPC
Vladika banatski Nikanor
Kao episkop gornjokarlovački, upravljao je eparhijom sve do progonstva 1995. godine. Tada kreće nova etapa njegovog služenja – od Patrijaršije u Beogradu, preko Divčibara i Žičke eparhije, sve do Australije i Novog Zelanda, gde postaje episkop u Mitropoliji novogračaničkoj.
Kruna jednog života
Na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora, maja 2024. godine, vladika Nikanor je ovenčan titulom arhiepiskopa vršačkog i mitropolita banatskog, što je istorijski čin za celu Eparhiju banatsku, ali i zasluženo priznanje čoveku koji je više od pola veka čitavo svoje biće položio pred Hristove skute.
Njegova vera je tiha, ali nepokolebljiva. Njegovo bogosluženje je uzvišeno, ali jednostavno. Njegovo arhipastirstvo je delatno, ali nenasrtljivo. On ne govori mnogo – ali njegova dela svedoče. I upravo u toj tihosti, u skromnosti i nepokolebljivoj službi Crkvi, leži snaga mitropolita Nikanora.
Duhovno vaskrsenje Banata
Od 2003. godine, kada je izabran za episkopa banatskog, pa sve do današnjeg dana, vladika Nikanor neprestano gradi, obnavlja i duhovno utvrđuje ovu eparhiju. Ustoličen 8. februara 2004. godine u tron episkopa banatskih, donosi u Banat ne samo svežinu duhovnog života, već i veliki stvaralački poduhvat. Pod njegovim arhipastirskim okriljem:
Osveštano je 33 temelja budućih hramova
Gradi se 24 nova hrama
Izgrađeno je 30 hramova
Podignuto je 35 parohijskih domova i 30 crkvenih sala
Kupljeno je 17 kuća za sveštenike
Rukopoloženo je 146 sveštenika
Povećan je broj bogoslova, monaha i veroučitelja
Obnovljeni su Vladičanski dvor i Saborni hram u Vršcu
Wikipedia
Manastir Mesić kod Vršca
Služba vladike Nikanora nije ostala trag samo na vidljivom, materijalnom planu. Povećan je broj učenika veronauke, štampani su kvalitetni udžbenici i priručnici, a pokrenute su I značajne publikacije Banatskog vesnika i crkveno-istorijske monografije. Eparhija banatska pod vladikom Nikanorom postaje pravo plodno tlo duhovne obnove.
Zavet jednom narodu, zakletva Bogu
Dva jubileja – 50 godina monaštva i 40 godina arhijerejskog služenja – nisu samo lična proslava, već i prilika celokupne Crkve i vernog naroda da iskažu zahvalnost. Zahvalnost za svakog rukopoloženog sveštenika, za svaki obnovljeni hram, za svaku veroučiteljsku svesku, za svaku bogoslovsku misao koja je iz njegovog srca ponikla.
U prepunom zemunskom hramu posvećenom Bogorodici, poglavar Srpske pravoslavne crkve služio je svetu liturgiju i u nadahnutoj besedi govorio o snazi pravoslavne vere, njenoj ulozi u životu pojedinca i naroda, te rukopoložio novog sveštenika pred sabornim narodom.
U Nedelju svih svetih, u manastiru Glogovcu kod Šipova održan je tradicionalni Janjski sabor, na kome su vernici liturgijski proslavili svetitelje stradale u Drugom svetskom ratu, u prisustvu Vladike Sergija, sveštenstva i brojnih vernika.
Tokom susreta u Patrijaršijskom dvoru u Beogradu, patrijarh Porfirije i Edvard Ferguson razgovarali su o ulozi Crkve u izgradnji mira, obnovi Međureligijskog veća u BiH i duhovnim vezama Srpske i Anglikanske crkve koje je negovao i Sveti vladika Nikolaj.
Odluka Grčke pošte da zatvori filijalu na Atosu izazvala je burne reakcije među monasima, za koje pošta nije obična služba, već duhovna veza sa svetom kroz koju putuju blagoslovi, ikone i pisma vernika.
U svetinji pored Dunava, gde su vekovima ćutale monaške molitve, postrig monaha Nestora označio je novo poglavlje u istoriji ovog drevnog manastirskog kompleksa.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Poglavar Srpske pravoslavne crkve služio je svečanu liturgiju i uputio poruke koje su dirnule prisutne, ističući vekovnu tradiciju i duhovnu snagu drevne svetinje.
Od tihog monaškog postriga u manastiru Krupi do vođenja eparhije u kojoj su nikli deseci novih hramova – mitropolit banatski Nikanor obeležio jubilej koji otkriva priču života posvećenog Bogu i narodu.
Na isti dan kada pravoslavni vernici slave Vaznesenje Gospodnje, Srpska pravoslavna crkva tiho obeležava i spomen na Svetog Teodora Vršačkog – episkopa koji je podigao ustanak pod zastavama sa likom Svetog Save i stradao mučeničkom smrću zbog vere i naroda.
U svetinji pored Dunava, gde su vekovima ćutale monaške molitve, postrig monaha Nestora označio je novo poglavlje u istoriji ovog drevnog manastirskog kompleksa.
U Sabornom hramu u Novom Sadu služena je sveta liturgija i parastos svim upokojenim pravoslavnim hrišćanima, a posebno postradalima u tragičnom događaju na Železničkoj stanici prošle godine.
Sabrani verni narod zajedno sa državnim zvaničnicima u tišini i molitvi odali poštovanje stradalima dok su patrijarhove reči o miru i jedinstvu dirnule srca svih prisutnih.
Sabrani verni narod zajedno sa državnim zvaničnicima u tišini i molitvi odali poštovanje stradalima dok su patrijarhove reči o miru i jedinstvu dirnule srca svih prisutnih.
Uz nekoliko sastojaka i malo strpljenja, svaka domaćica može da oblikuje ruže, listiće i cvetove od testa koji će slavski kolač pretvoriti u istinski simbol vere, lepote i porodičnog blagoslova.
Na blagoslovenom mestu gde se spajaju Dunav i Sava, patrijarh srpski služio je liturgiju i predvodio litiju do kapele Svete Petke, pozvavši vernike da se saberu u veri i Hristovu reč postave kao temelj života.
Od molitava za zdravlje i porodičnu sreću do isceljenja koja se prepričavaju generacijama — žene širom Srbije svedoče kako im je Sveta Petka vratila snagu, veru i mir u srcu.
Beseda Svetog Nikolaja Ohridskog i Žičkog za 22. Ponedeljak po Duhovima govori o snazi koja nadilazi vreme i prostor, i o jeziku koji prenosi ljubav, radost i unutrašnju svetlost.
Pouke omiljenog patrijarha srpskog nisu bile uputstva, već životni primer – tiha istina koja nas i danas podseća da vera ne živi u propovedi, već u svakodnevnom hodu i ličnom svedočanstvu.
