Duhovna riznica 30.12.2024 | 10:42

LEPOTA DVORA KARLOVAČKE PATRIJARŠIJE ODUZIMA DAH: Ove tapete su prava retkost u svetu

Izvor: dvorcisrbije.rs, religija.rs
LEPOTA DVORA KARLOVAČKE PATRIJARŠIJE ODUZIMA DAH: Ove tapete su prava retkost u svetu
Wikipedia Ikona Egipatske Bogorordice

Dvorsku kapelu je oslikao Uroš Predić. Nova patrijaršija je sagrađena u neorenesansnom stilu.

Patrijaršijski dvor u Sremskim Karlovcima spada u najvelelepnije građevine u celoj Srbiji. Zgrada Patrijaršijskog dvora je sagrađena između 1892. i 1895. godine, i to po projektu slavnog arhitekte Vladimira Nikolića, koji je gradio mnoge palate po Novom Sadu i okolini, na mestu gde se nekada nalazio „Pašin konak“. „Pašin konak“ je bio prva rezidencija poglavara srpske crkve nakon prebacivanja arhiepiskopije iz Peći u Karlovce.

Kako je značaj patrijaršije počeo da prevazilazi gabarite Pašinog konaka, postalo je jasno da se mora napraviti reprezentativnija zgrada za Patrijaršiju.

Mitropolit Stefan Stratimirović je 1817. godine osnovao fond za prikupljanje sredstava za izgradnju dvora, a koji je izgrađen za vreme mitropolita Georgija Brankovića. Izgradnja dvora „u stilu talijanskih palata“ poverena je preduzimačima Beli Peklou (Béla Pékló) i Karlu Lereru (Karl Lehrer). Dvorsku kapelu je oslikao Uroš Predić. Nova patrijaršija je sagrađena u neorenesansnom stilu.

Bogata riznica

TikTok/Zanimljiva Srbija
Ikona Egipatske Bogorordice

U celom svetu samo u dva dvora možete videti tapete od jagnjeće kože, a ovo je jedan od njih. Ikona Egipatska Bogorodica datira iz 19. veka, a dar je porodice Ćirić, iz Sremskih Karlovaca.

U riznici možete videti i zlatom tkani ogrtač, u kojem je hirotonisan Sveti Petar Cetinjski .

Međutim, zanimljivo je da je pre toga bio raspisan konkurs, još 1878. godine, na kome je pobedio projekat koji su potpisali Đula Partoš (Gyula Partos) i Odon (ponegde Eden) Lehner (Ödön Lechner), koji su bili arhitekti iz Budimpešte i zastupali su ideje secesije, koja je postajala sve popularnija. Lehner će kasnije postati i najpoznatiji mađarski secesionistički arhitekta. Zašto pobednički projekat nije izveden, nije poznato. Smatra se da je Nikolić, zbog rođačkih veza sa patrijarhom Georgijem Brankovićem, oborio ovaj konkurs.

Wikipedia
Patrijaršijski dvor u Sremskim Karlovcima.

Osnova dvora je u obliku ćiriličnog slova Š, a na središnjem krilu se nalazi ulaz sa kolskim prilazom. Iznad ulaza, na spratu se nalazi dvorska kapela, koja je pokrivena poluloptastom kupolom sa lanternom na vrhu. Glavna fasada ima isturene bočne rizalite naglašene u visini prvog sprata stupcima-pilastrima koji se u visini atike završavaju trougaonim timpanonima, a središnji rizalit je naglašen sa tri prozora koji su veći od ostalih, terasom i ulazom ispred koga je stepenište sa bočno postavljenim kamenim skulpturama dva lava. Na istoj fasadi je niz sa sedamnaest prozorskih otvora sa polukružnim završecima.

Wikipedia
Patrijaršijski dvor u Sremskim Karlovcima .

Prozorski otvori glavnoj fasadi daju ritam i ujednačenost, a plitki pilastri sa jonskim konzolama i balustrada ispod prozorske mase, ovoj fasadi daju vedrinu. Na centralnom rizalitu je naglašen krov na čijem je vrhu osmatračnica.

Oko dvora je veoma lepo oblikovana i održavana bašta. Zgrada sa dvorištem je ograđena visokom ogradom, kombinovanom zidom i rešetkama od kovanog gvožđa. Sa zadnje strane nalaze se i usamljeni stubovi. Prozori na bočnim zidovima imaju osobine nacionalnog stila, sa srpskim srednjovekovnim ukrasima iznad prozora, koji imaju četiri stuba, kao na srednjovekovnim manastirima. Takođe, tu su i prepoznatiljive rozete iz srpske arhitekture. Na ovaj način se formiralo savršeno i skladno jedinstvo između srednjoevropske i zapadnoevropske arhitekture i porekla Srba, i njihove stare postojbine i arhitekture. Neki od ukrasa prikazuju i grb Patrijaršije srpske, sa alegorijskim nosačima u vidu anđela, nalik na one sa velikog grba Ugarske.