Nakon što je arhiepiskop Elpidofor poklonio predsedniku Sjedinjenih Američkih Država zlatni simbol hrišćanstva i uporedio ga sa Svetim carem Konstantinom, usledila je oštra reakcija iz Turske – od zahteva za oduzimanje pasoša do poziva na progon.
Kada je nedavno arhiepiskop Amerike Elpidofor, arhijerej Carigradske patrijaršije, u Beloj kući predsedniku Donaldu Trampu darovao zlatni krst, izgovorio je reči koje su odjeknule širom sveta:
- Krst je simbol mira i ovim želim da doneseš mir svetu i učiniš Ameriku snažnijom.
Vidno dirnut, Tramp je odgovorio:
- Nisam ovo očekivao, ali prihvatam.
Tanjug/AP Photo/Jacquelyn Martin
Vladika Elpidofor i Donald Tramp na prijemu u Beloj kući
Usledio je govor u kojem je arhiepiskop Elpidofor američkog predsednika nazvao „vođom sveta, mira i slobode“, praveći paralele sa Svetim carem Konstantinom.
- Predsedniče, podsećate me na Svetog cara Konstantina - rekao je arhiepiskop, što su mnogi smatrali preteranim poređenjem.
Slike arhiepiskopa Elpidofora i Donalda Trampa koji drži zlatni krst obišle su svet, ali su u pojedinim krugovima izazvale oštru reakciju. Među prvima je reagovala Ankara, preko Erola Kare, poznatog turskog novinara i pisca bliskog revizionističkoj doktrini „Plava domovina“, prenosi grčki portal vimaorthodoxias.gr.
Poziv na progon arhiepiskopa
Kara je javno zatražio da se arhiepiskopu Elpidoforu oduzme turski pasoš i zabrani ulazak u Tursku, iako je on još uvek njen državljanin. Njegov napad nije bio samo politički, već je poprimio ideološki, verski i istorijski karakter.
Tanjug/AP Photo/Jacquelyn Martin
Vladika Elpidofor
Posebno mu je zasmetalo to što je arhiepiskop Elpidofor u svom govoru u Beloj kući pomenuo kiparski problem i grčke nacionalne teme, kao i što je patrijarha Vartolomeja nazvao „Carigradskim“, a ne „Patrijarhom Romeja“, kako to nalaže zvaničan stav turske države. Takođe, kao provokaciju je protumačio i to što je Elpidofor Carigrad nazvao njegovim istorijskim imenom, umesto da koristi tursku verziju.
Dublji sukob i istorijski kontekst
Iza ovog napada, smatraju analitičari, stoji Džihat Jajdži, tvorac doktrine „Plava domovina“ i zagovornik proterivanja Carigradske patrijaršije iz Turske. Jajdži i njemu slični vide Vaseljensku patrijaršiju kao smetnju i pretnju turskoj nacionalnoj bezbednosti, što je deo šire politike potiskivanja pravoslavnog nasleđa iz nekadašnje vizantijske prestonice.
Ovaj poziv na progon arhiepiskopa Elpidofora zapravo je nastavak dugogodišnjeg pritiska na Vaseljensku patrijaršiju, instituciju koja već vekovima opstaje u Carigradu uprkos mnogim izazovima. Turska vlast ne gleda blagonaklono na prisustvo pravoslavlja na svojoj teritoriji i često pribegava administrativnim i pravnim potezima kako bi oslabila njegov uticaj.
Tanjug/AP Photo/Jacquelyn Martin
Vladika Elpidofor i Donald Tramp
Verske slobode na udaru
Napadi na arhiepiskopa Elpidofora poprimili su karakter organizovane kampanje, što su mnogi prepoznali kao deo šire politike suzbijanja verskih sloboda i istorijske istine. Turska je već više puta kritikovana u izveštajima međunarodnih organizacija zbog odnosa prema Vaseljenskoj patrijaršiji i pravoslavnim vernicima.
Ipak, uprkos pritiscima, Carigradska patrijaršija ostaje duhovni stub pravoslavlja, dok arhiepiskop Elpidofor uživa veliki ugled u crkvenim i diplomatskim krugovima. Njegova uloga u Americi snaži glas Vaseljenske patrijaršije u svetu, što je, čini se, upravo ono što smeta određenim političkim krugovima.
Širi značaj i simbolika događaja
Gest darivanja zlatnog krsta Donaldu Trampu u Beloj kući dobio je dublju dimenziju. Ono što je počelo kao simboličan čin postalo je deo političkih i verskih sukoba, u kojima se prelamaju odnosi velikih sila i stare istorijske nesuglasice. Kako će se ova priča dalje razvijati i da li će međunarodna zajednica reagovati na pokušaje gušenja verskih sloboda, ostaje da se vidi.
Na svečanosti posvećenoj grčkoj istoriji i pravoslavlju, američki predsednik od arhiepiskopa Elpidofora dobio je zlatni krst, ali i priznanje koje je iznenadilo mnoge. Da li je ovakvo poređenje primer mudrosti ili političke pristrasnosti?
Hiljadu godina nakon Velike šizme, Carigradska patrijaršija i katolička crkva ponovo se približavaju. Mitropolit zborničko-tuzlanski u svom autorskom tekstu objašnjava kako Pashalna unija otvara pitanje budućnosti pravoslavlja, crkvene politike i uticaja Vatikana na Istok.
Bivši državni tužilac Arizone i novoimenovani ambasador SAD u Srbiji primio je blagoslov episkopa losanđeleskog i zapadnoameričkog pred početak diplomatske misije - emotivan susret u Finiksu ispunjen duhovnim i narodnim jedinstvom.
U Dalju je svečano predstavljena Fondacija „Sveta Petka”, čija je misija da kroz obrazovne programe, humanitarne akcije i kulturne manifestacije osnaži zajedništvo i sačuva identitet srpskog naroda.
Selsko meso, staro jelo iz ruralnih krajeva, vraća se na trpeze kao simbol zajedništva, topline doma i prazničnih okupljanja — a tajna njegovog bogatog ukusa krije se u jednostavnim sastojcima i sporom, strpljivom krčkanju.
U besedi za 19. subotu po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički vodi nas kroz Carstvo nebesko, susrete sa svetiteljima i mir u duši – otkrivajući kako običan čovek može dodirnuti darove koje svet ne može dati.
U kuhinjama pravoslavnih domaćica, ova čorba se pripremala s ljubavlju – za praznike, slave i nedeljne porodične ručkove. Sada je pravo vreme da je ponovo otkrijete i spremite po originalnom receptu iz tradicije srpske kuhinje.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Poglavar Carigradske patrijaršije stiže u Vašington i Njujork, gde će razgovarati o slobodi vere, zaštiti prirode i ulozi Pravoslavlja u savremenom svetu, ali i večerati sa najmoćnijim ljudima američke diplomatije.
Prvi razgovor u četiri oka otvorio teme od opstanka hrišćana u Turskoj i na Bliskom Istoku, preko rata u Ukrajini, do priprema za obeležavanje 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji.
Prisustvo prelata Džozefa Tobina na pravoslavnom bogosluženju, tokom kojeg ga je patrijarh Vartolomej oslovio titulom "visokopreosvećeni", izazvalo je oštre reakcije vernika širom sveta i otvorilo ozbiljna kanonska pitanja o granicama dijaloga s Vatikanom.
Četvorodnevni simpozijum u Vatikanu obeležio 1700 godina od Prvog vaseljenskog sabora: papa Lav XIV pozivao na jedinstvo i sinodalnost svih hrišćana, dok pravoslavni glasovi upozoravaju na opasnosti relativizacije vere i gubitka svetootačkog nasleđa.
U besedi za 19. subotu po Duhovima, Sveti Nikolaj Ohridski i Žički vodi nas kroz Carstvo nebesko, susrete sa svetiteljima i mir u duši – otkrivajući kako običan čovek može dodirnuti darove koje svet ne može dati.
Ruski jeromonah sa prelaza XIX i XX veka podseća da galama i povišen ton otvaraju vrata duhovnim iskušenjima, dok tišina i smirenje jačaju unutrašnju snagu i približavaju nas Božijoj milosti.
Na liturgiji i svepravoslavnom molebanu, vernici iz cele zemlje i Balkana sabrali su se da mole za mir, zaštitu napaćenog naroda i blagoslov svojih porodica, stvarajući prizor koji očarava i duhovno i vizuelno.
Na današnji dan sećamo se osvećenja Jerusalimskog hrama Vaskrsenja – svetinje nad svetinjama. Mesto Hristovog raspeća i Vaskrsenja postalo je srce hrišćanskog sveta.
U vremenima tuge, klevete i unutrašnjih borbi, ne traži snagu u sebi, već u Gospodu. Jer kako reče otac Mihailo – „trpi i istrpi, ali najviše se čuvaj očajanja.“
Ruski državljanin, koji je živeo u „Ruskome manastiru“ na Svetoj Gori, pokušao je da napusti Grčku avionom — sud ga je proglasio krivim i izrekao mu kaznu zatvora i novčanu kaznu od 5.000 evra.
Ono što je još poraznije jeste što se na slavama sve češće pojavljuju i scene koje sa hrišćanskom verom nemaju nikakve veze – čak ni sa osnovnim moralom.
Sve što je pred ikonama nije otpad, već deo svetinje. Jedan od najpoznatijih duhovnika sa Svete gore otkriva kako da sačuvate blagodat i svetinju u svom domu.
