Na svakoj slavskoj trpezi ono zauzima sveto mesto — simbol je vaskrsenja, zajedništva i zahvalnosti Bogu. Evo zašto se njegovo posluženje smatra molitvom, a ne običajem.
U tradiciji Srpske pravoslavne crkve, slavsko žito ima duboko duhovno značenje — ono nije samo deo bogate trpeze, već simbol vere u vaskrsenje i večni život. Njegova priprema, osvećenje i posluženje prožeti su svetim značenjem, starim običajem i tihom molitvom.
Na dan krsne slave, domaćin u crkvu nosi slavski kolač i žito da ih sveštenik osveti. Taj čin označava zajedništvo porodice sa Crkvom, ali i sa nebeskim zaštitnikom kome je slava posvećena. Žito se kuva u čast i spomen svetitelju, ali i u znak zahvalnosti Bogu za sve darove života.
U pojedinim domovima, ukoliko sveštenik može da stigne, on dolazi da osveti žito i prereže slavski kolač. Ovaj čin u domu donosi blagoslov, mir i zajedničku molitvu okupljene porodice. Sveštenik se moli da Gospod primi prineseno žito i kolač, da blagoslovi dom i sve njegove ukućane, i da svetitelj, čije ime porodica proslavlja, bude njihov nebeski zastupnik.
Kada se u domu završi svečano rezanje kolača i žito prelije vinom, domaćin se prvi posluži. Nakon njega to čine svi ukućani, a zatim i gosti. Svaki gost koji dolazi u kuću najpre se poslužuje slavskim žitom — jer ono stoji u središtu doma, kao simbol vere i ljubavi prema svetitelju i bližnjima.
Žito obično služi domaćica, a u mnogim porodicama tu čast ima ćerka, unuka ili neka mlađa žena — jer se taj čin doživljava kao izraz topline i poštovanja domaćina prema gostu. Posuda sa žitom nalazi se na većem poslužavniku, pored koga stoji tacna sa nekoliko kašičica i čaša sa vodom, u koju se kašičice odlažu nakon posluženja. U nekim krajevima uz žito se stavlja i čaša vina, ali to nije obavezno jer je žito već preliveno vinom prilikom osvećenja.
Sam čin posluženja odvija se s dubokim poštovanjem: kada domaćica prinese žito, gost ustane, prekrsti se, okrene se prema domaćinu i domaćici, čestita slavu i uzme žito. Potom se ponovo prekrsti i sedne. Uvek se prvo služe stariji, a zatim mlađi — jer red i poštovanje prema starijima predstavljaju osnovu hrišćanskog domaćinstva.
Poslužavnik sa žitom stoji pored slavske sveće tokom cele slave, podsećajući da svetlost Hristova obasjava i ovaj dom. Ako nakon slave žita preostane, ono se daje deci — kao znak radosti, blagoslova i nade da će se i sledeće godine u istom domu, u miru i ljubavi, ponovo zapaliti slavska sveća.
Simbolika slavskog žita potiče iz reči Hristovih: „Zaista, zaista vam kažem, ako zrno pšenično padnuvši na zemlju ne umre, ono jedno ostaje; ako li umre, mnogo roda rodi.“ (Jovan 12, 24)
Kuvano žito podseća na to da život nije kraj smrti, već da kroz Hrista i vaskrsenje zadobijamo večni život. Zato se žito sprema s molitvom, posipa šećerom kao znakom slasti večnog života, i preliva vinom koje simbolizuje Hristovu krv — žrtvu ljubavi.
Osvećenje i posluženje slavskog žita nisu samo običaji, već duboko ukorenjena molitva koja spaja nebo i zemlju, žive i upokojene, prošle i buduće generacije.
Svaka kašičica žita, svaka iskrena čestitka i svaka zapaljena sveća postaju deo duhovnog mozaika srpskog doma — doma koji čuva veru, tradiciju i ljubav.
Protojerej-stavrofor Nemanja Krivokapić podseća vernike šta je istinska svetinja slavskog dana. Pripreme za slavu, valja naglasiti, ne počinju spremanjem hrane, već duhovnim pristupom i poštovanjem crkvenog kanona. U različitim krajevima srpskih zemalja recept dobija posebne oblike i ukrase, ali srž ostaje ista – svaka pletenica i krst od testa simbolizuju zajedništvo i blagoslov doma. Uz nekoliko sastojaka i malo strpljenja, svaka domaćica može da oblikuje ruže, listiće i cvetove od testa koji će slavski kolač pretvoriti u istinski simbol vere, lepote i porodičnog blagoslova. Verski kalendar Srpske pravoslavne crkve za 11. mesec 2025. leta Gospodnjeg, s detaljima o postu, slavama i danima posvećenim svetiteljima. Sezona slava u Srbiji donosi i pitanje koje mnogi vernici svake godine postavljaju – da li se slobodan dan "prenosi" ako krsna slava padne u subotu ili nedelju? Evo jasnog odgovora prema zakonu i crkvenoj tradiciji.
Shutterstock
Značenje žita — zrno koje umire da bi dalo život
Blagoslov doma i jedinstvo porodice
Duhovna riznica
20:02 | 14.10.2025
AKO NA DAN KRSNE SLAVE DOMAĆIN NE URADI OVO, ZALUD SLAVI: Otac Nemanja podseća na suštinu obeležavanja zaštitnika doma
Duhovna riznica
16:06 | 20.10.2025
SAČINITE SPISAK IMENA I OTVORITE VRATA NA SVIM PROSTORIJAMA U KUĆI: Ne zaboravite da ovo uradite pre slave, a evo i zašto!
Posni recepti
11:21 | 23.10.2025
SLAVSKI KOLAČ IZ MANASTIRA RUKUMIJA: Tradicionalni recept koji priča priču vere i porodice - blagoslov u svakom zalogaju
Mrsni recepti
10:08 | 30.10.2025
OTKRIJTE KAKO DA NAPRAVITE UKRASE ZA SLAVSKI KOLAČ KAO IZ MANASTIRA: Korak po korak - jednostavno, a predivno (VIDEO)
Praznici i sveci
13:39 | 01.11.2025
CRKVENI KALENDAR ZA NOVEMBAR 2025.
Duhovna riznica
22:05 | 01.11.2025
DA LI IMATE PRAVO NA SLOBODAN DAN AKO VAM SLAVA PADA ZA VIKEND: Evo šta kaže zakon, a šta praksa
Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.
Ajet 49:13 iz sure El-Hudžurat jasno naglašava da nas razlike među narodima i plemenima uče poštovanju, moralnoj svesti i bogobojaznosti, otkrivajući pravi put ka istinskoj veličini.
Učenik Svetih Kirila i Metodija ostavio je pouku koja i danas razotkriva snagu vere i pokazuje šta znači stati na stranu istine dok svet gubi kompas.
Slučaj "Spomenika Pavlu Đurišiću" potresa Crnu Goru – dok sud vidi "bezbednosni rizik", vernici strahuju od novog talasa progona Srpske pravoslavne crkve.
Prisećajući se početnog udarca na utakmici Mejdžor Liga – otac Bendžamin Lenerc otkriva zašto je sveštenička služba za njega neuporedivo s bilo kojom zemaljskom slavom.
Sveštenomučenik Zinovije i njegova sestra Zinovija odrekli su se zemaljskog bogatstva i moći, ali su stekli neprolazno blago u Carstvu nebeskom.
Jednostavan i brz recept za kolač koji u dom donosi miris domaće kuhinje i radost zajedništva u posne dane.
Od pažljivo prženog luka do mirisa ljute paprika - otkrijte tajnu starinskog monaškog ribljeg paprikaša koji spaja duh pravoslavnog života i prazničnih trpeza.
Skromne namirnice, otmen ukus – manastirski zapis iz 1855. godine vraća na trpezu zalogaj koji je nekada krasilo srpsko dvorsko posluženje.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Smederevska kapama od jagnjetine i zelja nije samo gastronomska retkost, već i simbol stare srpske gostoljubivosti, vere i porodičnog zajedništva.
Prema crkvenom poretku, proslavljanje sveca zaštitnika doma ne započinje trpezom, već molitvom na večernjoj službi, kada vernik sabira srce i misli u zahvalnosti Bogu i svom svetitelju.
Otkrijte duhovni značaj svetih običaja koji se prenose vekovima: kako slavska molitva, kolač i žito čuvaju veru, identitet i zajedništvo.
Krsna slava je prilika da osvetlite svoj dom Božijom blagodaću. Pored svega što se uobičajeno priprema, tamjan i kandilo su ključni za očuvanje duhovnog mira i pretvaraju svaki kutak vašeg doma u malu crkvu.
Slavski kolač zapravo simboliše Hrista, koji je hleb života, a vino kojim se kolač preliva prilikom osveštavanja označava Hristovu krv, koja je tekla iz njegovih rana. Odmah nakon osveštavanja, ukućani uzimaju po komadić kolača, a zatim ga seku i služe drugim gostima uz ručak.
Učenik Svetih Kirila i Metodija ostavio je pouku koja i danas razotkriva snagu vere i pokazuje šta znači stati na stranu istine dok svet gubi kompas.
Prema crkvenom poretku, proslavljanje sveca zaštitnika doma ne započinje trpezom, već molitvom na večernjoj službi, kada vernik sabira srce i misli u zahvalnosti Bogu i svom svetitelju.
Svetogorski starac Emilijan Simonopetritski objašnjava kako prepoznati pogubnu žalost koja razara dušu i svetu tugu koja vodi ka pokajanju, smirenju i duhovnom obnovljenju.
U besedi za dvadeset treći utorak po Duhovima, sveti Vladika Nikolaj Ohridski i Žički poziva nas da otvorimo srce za silu Hristovog imena koje oživljava, isceljuje i preobražava.
Kad su mu rekli da je jedina šansa transplantacija srca, brat Goran nije odustao. Iz bolničke sobe krenuo je na put duhovnog isceljenja ka Hilandaru, gde je pronašao snagu za novi život.
Na trpezi ljubavi u porti Crkve Ružica, poglavar Srpske pravoslavne crkve poručio je vernicima da najveća bitka svakog čoveka nije spoljašnja, već u srcu.
Sabrani verni narod zajedno sa državnim zvaničnicima u tišini i molitvi odali poštovanje stradalima dok su patrijarhove reči o miru i jedinstvu dirnule srca svih prisutnih.
Uz nekoliko sastojaka i malo strpljenja, svaka domaćica može da oblikuje ruže, listiće i cvetove od testa koji će slavski kolač pretvoriti u istinski simbol vere, lepote i porodičnog blagoslova.
U selu Višnjeva – Donji Grbalj, u obnovljenom hramu iz vremena Nemanjića, na praznik Svetog mučenika Nestora služena je prva liturgija posle više od jednog veka.
Kombinacija oraha, čokolade i glazure stvara savršen slavski kolač koji svi žele da probaju.
Prema jednoj legendi, srpski velmoža, koji je bežao od Turaka, svoju imovinu, koja je bila bogata ostavio je svojim kumovina koji su kasnije sagradili manastir Kumanicu.
