Praznici i sveci 19.08.2024 | 06:00

ZBOG POBEDE KOD BEOGRADA, PRAZNIK PREOBRAŽENJA UVRŠTEN U KALENDAR ZAPADNE CRKVE: Hrišćanska istorija koje nema u udžbenicima

Autor: Saša Tošić
ZBOG POBEDE KOD BEOGRADA, PRAZNIK PREOBRAŽENJA UVRŠTEN U KALENDAR ZAPADNE CRKVE: Hrišćanska istorija koje nema u udžbenicima
Wikipedia

Praznovanje dana kada je svetlost Hristova zasijala nad Tavorom postalo je deo zapadne tradicije zahvaljujući pobedi hrišćanske vojske nad Osmanlijama kod Beograda 1456. godine. Ovaj događaj ostao je upamćen kao simbol duhovne preobrazbe i Božanske intervencije koja je sačuvala Evropu od otomanskog jarma.

Još u dubini vekova, kada se svetlost hrišćanstva širila kroz tlo palestinsko i egipatsko, ustanovljen je prauznik Preobraženja Gospodnjeg, proslava trenutka kada je Gospod Isus Hrist zasijao božanskom slavom na gori Tavor pred očima svojih učenika.

U tim davnim vremenima, tokom 4. veka, ovaj svetkovni dan ušao je u kalendar Crkve, osvetljavajući srca vernih i podsećajući ih na tajanstveno otkrivanje nebeske slave Hristove. Ovaj blistavi trenutak duhovne preobrazbe bio je prvi put proslavljen među hrišćanima na tlu Bliskog Istoka, ali je njegova svetlost ubrzo dopirala i do drugih delova hrišćanskog sveta.

Wikipedia
Bitka kod Beograda 1457. godine

Na Istoku, ovaj praznik je od 7. veka postao čvrsto utemeljen, slavljen sa pobožnošću i uzdizanjem duše, dok je na Zapadu morao čekati gotovo čitavo milenijum da bude prihvaćen u zvanični kalendar Crkve. Ipak, Božja promisao nije zakasnila. Godine 1457. zapadni hrišćani su ovaj sveti dan uneli u svoj kalendar, a razlog za ovu kasnu, ali veličanstvenu odluku, bio je događaj koji je promenio tok istorije.

Na dan Preobraženja Gospodnjeg, 6. avgusta 1456. godine po julijanskom, a 19. avgusta po gregorijanskom kalendaru, hrišćanska vojska predvođena hrabrim Janošem Hunjadijem, u narodu poznatim kao Sibinjanin Janko, i neustrašivim franjevcem Ivanom Kapistranom, odnela je veličanstvenu pobedu nad Osmanlijama kod Beograda. Ova pobeda zaustavila je prodor Turaka ka severu i donela olakšanje Evropi, čuvajući je od daljeg širenja otomanskog jarma.

U znak sećanja i zahvalnosti za ovu Božansku pomoć, hrišćanska zapadna Evropa je prihvatila praznik Preobraženja Gospodnjeg, u njemu prepoznajući simboliku duhovnog i telesnog preobraženja, kao i pobedu svetlosti nad tamom. Iako su Janoš Hunjadi i Ivan Kapistran ubrzo posle pobede preminuli – prvi u Zemunu, a drugi u Iloku – njihova dela i njihova žrtva ostali su uklesani u hrišćanskom pamćenju.

Printscreen/YouTube
Ikona Preobraženja Gospodnjeg

Tako je Zapadna crkva, zahvaljujući ovoj istorijskoj pobedi, zapečatila dan Preobraženja u svom kalendaru, slaveći ga svake godine 6. avgusta kao Transfiguracija, od latinskog izraza transfiguratio, što znači preobraženje. Ovaj naziv, kao i sama proslava, nosi u sebi simboliku večne promene i uzdizanja ka Božanskoj svetlosti, podsećajući vernike na neprestano duhovno preobražavanje i usmeravanje ka Carstvu nebeskom.

Danas, kao i vekovima unazad, Preobraženje Gospodnje ostaje svetionik nade, vere i Božanskog otkrivenja, ne samo kao istorijska uspomena, već i kao duhovni poziv svakom verniku da se preobrazi u svetlosti Hristovoj.