NAJSTARIJA SVETINJA U SRBIJI: Crkva u kojoj je Stefan Nemanja primio hrišćanstvo, krstio sva tri sina i odrekao se vlasti

Na jednom uzvišenju blizu Novog Pazara, na ušću rečiće Deževe u Rašku nalazi se najstarija srpska crkva - Crkva Svetih apostola Petra i Pavla, čija lepota, ali i istorijat zadivljuju svet, zbog čega je 1979. i stavljena na listu svetske kulturne baštine UNESKA:

Nikla je na temljima ranohrišćanske bogomolje iz VI veka, tako da i jezgro današanje zgrade čine ostaci upravo te građevine. 

Printscreen/Youtube/ Iskra Znanja

Nema mnogo pisanih tragova o samom istorijatu ove crkve, ali ono što se zna jeste da je do osnivanje Prve srpske arhiepiskopije 1219. godine bila centar crkvenog života Srbije i prva je koja se pominje u srpskom Zagorju. Bila je episkopija ako ne pre, a ono u vreme bugarskog cara Petra.

Jedini pisani istorijski izvor o njenom postojanju je letopis popa Dukljanina u kojem je zabeleženo da ju je izgradio knez Pavlimir Belo u 6. veku, a Srbi u to vreme jesu bili naseljeni na ovim prostorima.

Krajem devetog veka ovde je vladao knez Časlav,  a samostalnost srpske crkve nije postojala vec je ona bila u okvoru Ohridske arhiepiskopije. pod upravom Vizantije.

Istorija kaže da je u njoj bilo sedište stare raške episkopije u vreme vladavine Stefana Nemanje. U crkvi je sačuvana krstionica u kojoj su kršteni njegovi sinovi - Vukan, Stefan i Rastko koji se kasnije zamonašio, a svima je danas poznat kao Sveti Sava.

Printscreen/Youtube/ Iskra Znanja

Upravo on je 1219. odredio da crkva Svetog Petra i Pavla bude sedište Srpske arhiepiskopije. U njoj je i Stefan Nemanja prešao u pravoslavlje, a 1196. na Saboru baš u ovoj crkvi, odrekao se vlasti i otišao u Studenicu gde se i zamonašio.

Sa oltarskom aspidom ovaj hram je dugačak 17.5 metara, zapadna fasada ima  12,5 metara, a oko nje je nekropola sa velikim brojem monumentalnih nadgrobnih spomenika. 

Ono što je čini specifičnom u odnosu na ostale pravoslavne crkve u Srbiji je njena gradnja. Naime, građana je u stilu romanske arhitekture u obliku rotonde. Ostale crkve u Srbiji imaju kvadratnu osnovu, jedino ona ima kružnu i to je čini izuzetnom.

U arhitektonskom skopu crkve sačuvano je nekoliko epoha.

Printscreen/Youtube/ Iskra Znanja

U crkvi je sačuvano nekoliko slojeva živopisa koji prate hronologiju graditeljskih promena ovog hrama. Prvi i nastariji sloj fresaka je iz IX veka. Drugi sloj potiče iz 11. veka, a treći sloj živopisa je najverovatnije nastao u vreme Stefana Nemanje, odnosno neposredno po ukrašavanju njegove zadužbine Djurdjevi Stupovi u Rasu. Najmladji i najočuvaniji sloj fresaka je živopis čiji je ktitor najverovatnije bio kralj Uroš I.

U tursko doba crkva je bila barutni magacin. Renovirana je 1728. a južna priprata je dozidana 1835.

Danas se odvijaju redovna bogosluženja, a turisti iz celog sveta dolaze da posete ovo važno kulturno-istorijsko znamanje.

Ostavite komentar

Пошаљи коментар

Vaš komentar je uspešno snimljen i biće vidljiv nakon verifikacije administratora portala.

0 Komentara