Фото: СПЦО ЧапљинаVernici ispred ostataka hrama Svetog Jovana Krstitelja
Tokom ratnih dejstava u doba raspleta jugoslovenske državne krize, crkva je teško oštećena od strane ustaša.
Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Neumu, u srpskom selu Gornje Hrasno, prvi put je minirana 1992. godine, a drugi put posle Dejtonskog sporazuma.
Svetinja je podignuta u 19. veku na ostacima crkve iz srednjeg veka. Hram u Gornjem Hrasnu je jedina pravoslavna bogomolja u toj opštini. Pravoslavna crkva u Podgradinju – Gornje Hrasno sazidana je na Knežića imanju. Stara crkva bila je manjih dimenzija i ista je napravljena u 17. veku. Na temeljima te manje crkve napravljena je veća 1849. godine i posvećena Rođenju Svetog Jovana Krstitelja. Iznad ulaznih vrata na zapadnom zidu stoji natpis na kome piše: "Ovu crkvu podigoše Srbi iz Gornjeg Hrasna, a naročito Mihajlo Brstina".
Tokom ratnih dejstava u doba raspleta jugoslovenske državne krize, crkva je teško oštećena od strane ustaša. U to vreme, minirane su skoro sve zadužbine srpskog pravoslavnog ktitorskog roda Miloradovića-Hrabrena.
Oštećenja naneta miniranjem tako su obimna da se ovaj dragoceni spomenik srpske kulture neminovno urušava. Pored same crkvene građevine sačuvana je velika nekropola srednjevekovnih grobnih spomenika.
Na većem broju spomenika uočeni su ćirilični natpisi iz srednjeg veka. U delu porte, zapadno od pročelja crkve, grupisani su stari krstovi, među kojima jedan nosi srednjovekovni ćirilični natpis u spomen na Vuka, sina kneza Obrada. Na krupnim slemenjacima koji su grupisani istočno od crkve viđaju se druga srpska imena.
Фото: СПЦО Чапљина
Vernici ispred ostataka hrama Svetog Jovana Krstitelja
Ove crkve spadaju u neobično značajni razvojni kulturni krug Hercegovine 15. i 16. veka, osnivane uglavnom na starijim građevinama pravoslavne crkve. Veći deo je jasno, i predanjem i pisanim spomenicima, obeležen kosovskom, svetolazarevskom tradicijom.
Meštani Hrasna su već postigli da sopstvenim radom u Podgradinju podignu grobaljsku kapelu žrtvama ustaškog terora iz Drugog svetskog rata, kao i da građevinski obnove prostranu crkvenu kuću – školu.
Hram još uvek čeka svoju obnovu.
Miniranja nisu uništila pravoslavlje
U zadnjem ratu u BiH rimo-katolici su je dva puta minirali, zajedno sa srednjovjekovnim spomenicima pisanim ćirilicom i grobnicom sa kostima srpskog naroda poklanog i bačenog u jame od ruku hrvatskih ustaša na Vidovdan 1941.
Crkva je prvi put minirana 1992., a drugi put posle potpisanog Mirovnog sporazuma u Dejtonu 1995. godine. Kraljica Irodijada tražila je glavu Svetog Jovana na srebrnom tanjiru, jer je svetac prekori za greh preljube. Srpski narod Gornjeg Hrasna prinese svoju krv i duhovnu glavu Svetog Jovana jer odbaci i prekori greh jeresi.
Ova tradicija je bila prisutna kod katoličkog stanovništva Balkana, gde je tetoviranje služilo za zaštitu žena od harema, a muškaraca od regrutacije u janjičare. Tetovirani Simboli su često bili povezani sa krstom. Iako se običaj uglavnom praktikovao među adolescentima, i danas ga je moguće videti kod starijih žena, kao trag drevnih običaja iz vremena Osmanskog carstva.
U krugu porodice i prijatelja dečaci su ugasili prvu svećicu na torti uz pomoć starijeg brata Konstantina, roditelji su u njihovu čast organizirali veselu proslavu.
Iako o tome ne govorimo dovoljno, jedan uzrok smrti je premašio sve druge, dok u pozadini ostale bolesti i tragedije i dalje odnose žrtve. Ove cifre pomeraju granice onoga što znamo o globalnim zdravstvenim problemima.
Opelo arhijereja koji je posvetio život obnovi pravoslavlja u Albaniji, u Sabornom hramu Vaskrsenja Gospodnjeg u Tirani služio je patrijarh carigradski Vartolomej.
Iguman manastira Ribnica objašnjava kroz konkretne primere da li iza nečijih problema stoji bolest ili delovanje zlih sila, daje duhovne savete i ukazuje na molitveni put koji otkriva pravu prirodu patnje.
Pitanje koje nije jasno mnogima tiče se načina na koji se tradicija proslavljanja kućnog sveca prenosi na ženske članove porodice, posebno u slučajevima kada žena dolazi u novu porodicu, nakon braka.
Na današnji praznik, prisećamo se svedočanstava o događaju koji se odigrao pred ikonom Svetog velikomučenika Dimitrija u Solunu. Ovaj neobični susret sa svetiteljem, u trenutku kada su sile protiv pravoslavlja bile brojčano nadmoćnije, postao je simbol borbe za slobodu, veru i opstanak srpskog naroda.
Petrova crkva kod Novog Pazara, najstarija bogomolja u Srbiji, bila je svedok krštenja Rastka Nemanjića, odricanja Stefana Nemanje od prestola i mnogih ključnih događaja srpske prošlosti.
Uz zvuke crkvenih zvona i uprkos kiši, narod iz svih krajeva Albanije okuplja se u Sabornom hramu Vaskrsenja Hristovog kako bi odao počast i poslednji put poljubio arhiepiskopa koji je pravoslavlje u Albaniji podigao iz pepela.
Vernici su se okupili u Sabornom hramu u Novom Sadu na molitvenom slavlju u čast Svetog Save, dok su mitropolit bački Irinej i episkop Tihon govorili o njegovom delu i duhovnoj zaostavštini.
Visoki predstavnici Crkve i države svedočili su istorijskoj ceremoniji u Rimu, u kojoj je duhovna pesma posvećena prvom srpskom arhiepiskopu odzvanjala u srcu katoličkog sveta, u prisustvu pape Franje i visokih predstavnika Srbije.
Kancelarija za poklonike Svetog manastira Hilandara obaveštava sve zainteresovane poklonike da su termini za posetu manastiru popunjeni do kraja 2025. godine.
Verni narod imaće retku priliku da se pokloni i celiva svetinju – ikonu „Umekšanje zlih srca“, koja već 25 godina mirotoči i donosi blagodat i isceljenje, a prošle godine su je dočekale nepregledne kolone vernika.
