Vizantijsko carstvo ili Istočno rimsko carstvo je istorijski termin koji se koristi kako bi se opisalo Rimsko carstvo iz doba Pozne antike i srednjeg veka. Prestonica Vizantije bila je u Konstantinopolju (Carigradu), današnjem Istanbuli, a vizantijski carevi su vladali carstvom kao direktni naslednici rimskih careva.
Ne postoji tačan datum u istorijskoj nauci kada počinje istorija Vizantijskog carstva, odnosno kada se završava istorija Rimskog carstva. Kao ključni datumi se smatraju 330. godina kada je Konstantinopolj postao prestonica, zatim godina 395. kada je car Teodosije I podelio carstvo na dva dela Istočno i Zapadno i 476. godina n. e. kada je Zapadno rimsko carstvo prestalo da postoji.
Da je Carigrad trebalo da bude novi Jerusalim izjavio je jednom prilikom umirovljeni episkop zahumsko-hercegovački i primorski SPC Atanasije, koji se upokojio 2021. godine.
- Konstantin nije podigao Carigrad kao novi Rim, nego kao novi Jerusalim - rekao je vladika Atanasije, pozivajući se na pisane tragove Justinijana, vizantijskog cara, koji je vladao od 527. do 565. godine.
O Atanasiju je često govorio i patrijarh Porfirije, nazivajući ga jedinom od najvećih pravoslavnih teologa na svetu. Naglasio je da je Atanasije uz svetog Justina i Nikolaja, najplodniji i verovatno u svetu najpriznatiji i najpoznatiji srpski bogoslovski i naučni pisac.
Umirovljeni episkop i profesor na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu u Beogradu Atanasije usnuo je u Gospodu 2021. godine nakon borbe s korona virusom.
Konstantin rođen u Naisu, današnjem Nišu
Car Konstantin Veliki rođen je 274. godine u nehrišćanskoj porodici i još za života dobio je naziv ravnoapostolni. Doneo je dve odluke koje su promenile tok evropske istorije. S jedne strane, stao na kraj progonu hrišćana i krstio se, obezbedivši hrišćanstvu položaj vodeće monoteističke religije, koji ima i danas. S druge strane, osnovao je grad Konstantinopolj, osiguravši tako opstanak carstva na Istoku dugo posle pada Rima i zapadnih provincija u 5. veku. Svrstava se u najuticajnije vladare ljudske istorije.
Inače, Car Konstantin Veliki smatrao se nedostojnim da ode na poklonjenje Hristovom grobu, pa je na taj put spremio i poslao caricu Jelenu, svoju majku. Ona se vratila sa česticom časnog Krsta, koju mu je poklonila.
Sveta carica Jelena uradila je mnogo toga što je korisno za hrišćansku veru. U Jerusalimu je pronašla Časni krst koji su neznabožci bacili izvan grada i zasuli đubretom; podigla je mnoge crkve, od kojih treba napomenuti: crkvu nad pećinom Roždestva Hristova (na Gori Maslinskoj); crkvu na mestu Vaznesenja Hristova u Getsimaniji; crkvu na mestu Uspenja Presvete Bogorodice i još 18 hramova.
Pronašavši Časni krst i iskopavši ga, Sveta carica Jelena ga stavi na jednog pokojnika, jer upravo tada prolazila je jedna posmrtna povorka, te on vaskrsnu na očigled svih prisutnih. Od tog dana pravoslavna crkva praznuje taj događaj 14 septembra kao Krstovdan. Mnogi neznabožci priđoše hrišćanskoj veri, a Časni krst bio je stavljen u srebrni kovčeg radi čuvanja i poklonjenja.
U simboličnom smislu, carica Jelena je, zahvaljujući svojoj ulozi ktitora i sakupljača najvrednijih relikvija, smatrana podjednako važnom u osnivanju ovozemaljskog Hrišćanskog carstva kao i njen sin Konstantin. Upokojila se 327. godine u 80. godini života. Sveti car Konstantin je preminuo u 65. godini. Njegove mošti su prenete u Carigrad i sahranjene po njegovom zaveštanju u Crkvi Svetih Apostola.
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici proslavljaju praznik posvećen uspomeni na Svetog cara Konstantina i Svetu caricu Jelenu čijom je zaslugom proglašena sloboda hrišćanske veroispovesti 3. juna.
Naučnici su otkrili izuzetno retku biljku iz pećine severno od Jerusalima, staru ceo milenijum. Iako još nije donela ni cvet ni plod, njena lekovita svojstva već otkrivaju neprocenjivo blago drevnih vremena i Božijeg promisla.
Uz podršku igumanije Akviline, arhiepiskop mileševski obišao je radove na stvaranju oaze pored svetinje, osvetljavajući put novim sadržajima koji će obogatiti duhovni život zajednice i vernika koji je posećuju.
Nakon pisanja grčkih medija, da je u eparhiji siroskoj potpuno zabranjena zvonjava zvona sa lokalnog manastira, crkveni velikodostojnici oglasili su se saopštenjem.
U porti hrama Blagovesti Presvete Bogorodice, preko svetog znamenja krsta s ocilima, osvanula je petokraka zvezda – simbol koji podseća na mračna vremena i sećanje na bolne rane pravoslavnog naroda.
