Privatna arhivaCrkva Bogorodice Ljeviške u Prizrenu
Srpske pravoslavne svetinje i spomenici u Prizrenu sačinjavaju sistematizovan skup verskih, kulturnih i istorijskih objekta koji su u različitim istorijskim periodima, stvarani, devastirani i ponovo obnavljani.
Prema srpskom istorijskom predanju, samo je jedan grad imao "toliko crkava koliko dana ima u godini". Iako je ovaj opis verovatno preuveličan, on ipak odražava činjenicu da se ovaj grad po broju crkava i manastira značajno izdvajao od drugih.
Slavna prestonica, Carski grad, Carigrad srpskih careva, sinonimi su za jedan od najstarijih gradova na Balkanu i srednjevekovnu srpski grad Prizren. Ovaj grad, čiji najraniji tragovi datiraju još iz rimskog perioda, bio je poznat u srednjem veku, kao i pod osmanskom vlašću, po izuzetno velikom broju pravoslavnih crkava.
Srpske pravoslavne svetinje i spomenici u Prizrenu sačinjavaju sistematizovan skup verskih, kulturnih i istorijskih objekta koji su u različitim istorijskim periodima, stvarani, devastirani i ponovo obnavljani. Bez obzira na njihovne naknadne obnove i rekonstrukcije, sve one svedoče bitnu činjenicu - neosporiv i dug vremenski kontinuitet srpskog prisustva i istorijskog nasleđa na tom prostoru.
ŠTA SPAJA ISUSA U PRIZRENU I MONA LIZU? Otkrivamo sve tajne svetinje - jedan natpis u njoj posebno intrigira
Privatna arhiva, Shutterstock
Iako su mnoge freske uništene tokom istorijskih nedaća, uključujući osmansku dominaciju i novija stradanja u martovskom pogromu 2004. godine, crkva i dalje privlači posetioce svojim umetničkim i duhovnim značajem, ostajući simbol identiteta i vernosti srpskog naroda, a više detalja u odvojenom tekstu o fresci Isusa Hrista u Prizrenu u crkvi Bogorodice Ljeviške.
Prema trenutnom stanju kulturno-istorijskog nasleđa u tok kraju, srpske svetinje mogu se podeliti u u tri kategorije: uništene pravoslavne svetinje, demolirane, opljačkane i spaljene pravoslavne svetinje i devastirani spomenici.
Prema podacima Srpske pravoslavne crkve od osnivanja Prizrenske Mitropolije 1019. godine do danas u ovom gradu postoji ili je postojalo 33 srpskih pravoslavnih svetinje i spomenika.
Prizrenska episkopija jedna od najstarijih
Wikipedia
Manastir Svetih Arhangela kod Prizrena.
Prizrenska eparhija, koja se pominje još 1019. godine u povelji vizantijskog cara Vasilija Drugog (976–1025), obuhvatala je krajeve oko grada Prizrena, zatim Hvosno (prostor oko Peći i Dečana) i predele u slivu Belog i Crnog Drima.
Ulaskom ove eparhije 1219. u sastav samostalne Srpskepravoslavne crkve (do tog vremena ovo područje bilo je pod jurisdikcijom Ohridske arhiepiskopije), područje Hvosna izdvojeno je u posebnu eparhijusa sedištem u manastiru Maloj Studenici, severoistočno od Peći. Sedište prizrenskih episkopa bilo je u Prizrenu pri crkvi Svete Bogorodice Ljeviške (tada manastir).
Privatna arhiva
Freska u crkvi Bogorodice Ljeviške, u Prizrenu
Kada je 1346. Srpska crkva uzdignuta na stepen patrijaršije, Prizrenska episkopija je postala mitropolija.
Posle ukidanja Pećke patrijaršije (1766), ovoj eparhiji pripojene su stare Hvostanska i Lipljanska, odnosno Gračanička (Novobrdska) episkopija.
Juna 1999. godine Prizren je pod pritiskom terorista tzv. "OVK" i ratnim strahotama izazvanih NATO agresijom na SRJ 1999. godine, napustilo preko 12.000 stanovnika, mahom Srba.
Oni koji su tada poverovali rečima međunarodnih snaga da će ih zaštiti — ubijeni su na kućnom pragu, ili im se gubi svaki trag. Tada su opljačkane ili spaljene skoro sve srpske kuće u Prizrenu. Ono što je preostalo uništeno je u sedamnaestomartovskom pogromu 2004. godine, kada su proterani i malobrojni preostali Srbi.
Tada su spaljene ili ruinirane skoro sve značajnije pravoslavne svetinje, srpski srednjovekovni spomenici kulture u Prizrenu i okolini.
Srpske pravoslavne svetinje i spomenici u Prizrenu:
01. Saborni hram Bogorodice Ljeviške, (osnova hrama je iz 12. veka, a obnovio ga je kralj Milutin 1306—1307. godine za episkopovanja prizrenskih episkopa Damjana i Save čija su imena uklesana u fasadi hrama)
02. Manastir Svetih Arhangela kod Prizrena, sagradio ga car Dušan 1343—1352
03. Crkva Sv. Spasa podignuta i freskopisana u 3. i 4. deceniji 14. veka
04. Crkva Sv. Dimitrija (podignuta u 13—14. veku, porušena u 19. veku i na njenom mestu se danas nalazi rimokatolička crkva Đevice Marije.
05. Crkva sv. Nikole, tzv. Koraćeva crkva iz 14. veka, pretvorena kasnije u džamiju
06. Saborni hram Sv. velikomučenika Đorđa iz 1887. godine sa ikonom Bogorodice iz 14. veka i ikonostasom iz 18. veka.
07. Crkva Sv. Besrebrenika iz 19. veka, podignuta na temeljima starije crkve sa nekoliko vrednih ikona iz 18—19. veka.
Eparhija raško-prizrenska oštro reaguje na poziva na nasilje visokog funkcionera stranke "Nova kosovska alijansa", upozorivši na posledice prećutnog odobravanja ovakve retorike u društvu koje tvrdi da teži evropskim vrednostima.
Stipendije za period septembar-april 2024/25. godine biće isplaćene u osam jednakih rata u iznosu od po 12.000,00 dinara, kao i dve rate od po 24.000,00 dinara za period maj-avgust 2025. godina.
Ovogodišnji domaćin slave bio je Stefan Jovanović iz Livađa, sela nadomak Prištine koji je naglasio da je ovo za njega poseban dan, jer mu je ukazana čast da bude domaćin.
Između kafe i sudskog procesa – stanovnici ovog grada, gde su linije razdvajanja ne samo fizičke, već i duhovne, opstaju, bez obzira što svako od njih lako može postati junak Kafkinog romana.
Svetom službom započeo je zvanično pontifikat novog pape, uz prisustvo svetskih lidera, strogih bezbednosnih mera i desetina hiljada vernika. Njegova inauguracija bila je više od ceremonije — trenutak kada je Crkva ponovo podigla svoj glas za mir, jedinstvo i veru.
Posle svetih tajni, mitropolit šumadijski uputio je snažne poruke nade i vere, govoreći o snazi molitve, čudotvornom dejstvu Svetog Vasilija i vremenu koje zahteva nepokolebljivo oslanjanje na Boga.
U vremenima kada se poštovao svaki komad hleba, nastajala su jela koja su spajala porodicu i grejala dom. Među njima je i pita od starog hleba – jednostavna, domaćinska čarolija koja i danas vraća veru u skromna zadovoljstva.
U vreme mrsnih dana, kada se mirisi mlečnih jela i toplog hleba šire konacima, monahinje pripremaju salatu od sremuša — lekovitog zelenog dara prirode, koji u ovom receptu postaje hranljiv i lagan obrok, pogodan za doručak ili večeru.
U vreme strogog posta često ponestane ideja za ukusne obroke na vodi. Donosimo autentičan recept za paštetu od belog pasulja – kremastu, zasitnu i punu ukusa!
Uoči druge godišnjice od tragedije koja je odnela 57 života, otac Hristodulos Papaioanu kaže da je kroz ovaj neverojatan gubitak pronašao snagu da se nosi s patnjom.
Otkrijte kako se priprema ovo starinsko jelo koje je generacijama krasilo trpeze prizrenskih domaćinstava – jednostavni sastojci, bogat ukus i sećanja koja ne blede.
U manastiru Devič na Kosmetu, gde počivaju mošti Svetog Joanikija, zabeleženo je svedočanstvo iz Prvog svetskog rata koje je ostavio Sveti Nikolaj Žički – o tome kako se Božija pravda sručila na ruku podignutu protiv svetinje.
U četvrtoj nedelji po Vaskrsu, ruski svetac poziva svakog od nas da pređe iz spoljašnje vere u lično i živo iskustvo Hrista. Ova poruka vas neće ostaviti ravnodušnim.
Deca žude za direktnim kontaktom sa roditeljima, a ne za mobilnim telefonima ili crtaćima... I ono što je važno, deca ne smeju da budu pritiskana nikad, kaže iguman Petar.
Svetom službom započeo je zvanično pontifikat novog pape, uz prisustvo svetskih lidera, strogih bezbednosnih mera i desetina hiljada vernika. Njegova inauguracija bila je više od ceremonije — trenutak kada je Crkva ponovo podigla svoj glas za mir, jedinstvo i veru.
Njegove duhovite opaske, britke dosetke i nenametljive poruke, izrečene s blagim osmehom i dubokom verom, ostale su zapamćene i prepričavaju se i danas. i.
Deca žude za direktnim kontaktom sa roditeljima, a ne za mobilnim telefonima ili crtaćima... I ono što je važno, deca ne smeju da budu pritiskana nikad, kaže iguman Petar.
Samo nekoliko meseci nakon što su obnovile liturgijsko jedinstvo, dve drevne patrijaršije, jerusalimska i antiohijska, ponovo su u sukobu zbog jurisdikcije u Kataru.
Od Sarajeva i Podgorice, preko tihog učenika blaženopočivšeg Patrijarha Pavla, do episkopskog trona – život Vladike Metodija svedoči o snazi smirenja, učenju kroz tišinu i veri koja ne grmi rečima, već govori blagim glasom duše.
