Nakon višednevnog zasedanja arhijereja i brojnih spekulacija koje su se pojavile u javnosti, SPC je objavila zvanične zaključke Sabora – od kanonizacije novih svetih, preko reformi u obrazovanju, do uvođenja Ordena Svetog kneza Lazara.
Višednevno redovno godišnje zasedanje Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve, koje je okupilo episkope iz zemlje i dijaspore, zvanično je završeno. Iako su se prethodnih dana u javnosti pojavljivale nezvanične informacije o temama i odlukama Sabora, sada se oglasila i sama Srpska pravoslavna crkva – objavivši zvanično saopštenje koje donosi potvrdu, ali i razjašnjenje najvažnijih zaključaka ovog najvišeg crkvenog tela.
Redovno zasedanje Sabora održano je od 13. do 17. maja 2025. godine u Spomen-hramu Svetog Save na Vračaru, u duhu sabornosti, molitve i odgovornosti za budućnost Crkve. Zasedanje je započeto svečanom arhijerejskom liturgijom i prizivom Svetog Duha, koje je služio patrijarh srpski Porfirije, uz sasluženje arhijereja iz otadžbine i rasejanja.
Na otvaranju radnog dela Sabora, patrijarh Porfirije obratio se episkopima pastirskim slovom, u kojem je istakao značaj sabornog odlučivanja i ulogu Sabora kao tela koje, vođeno Duhom Svetim, usmerava Crkvu kroz izazove vremena.
Ovogodišnje zasedanje proteklo je u znaku velikih jubileja – 1.700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji i 850 godina od rođenja Svetog Save. Tim povodom tokom godine biće organizovani brojni događaji: liturgijska sabranja, naučni skupovi, akademije, konferencije, okrugli stolovi i izložbe širom eparhija SPC i u Beogradu.
Jedna od najradosnijih odluka Sabora bila je uvođenje novih imena svetih u Diptihe SPC. Na osnovu izveštaja o životu i podvigu vernika koji su se istakli ispovedništvom i mučeništvom, Sabor je odlučio da kanonizuje nekoliko jerarha, sveštenika, monaha i vernika, čime je bogoslužbeni poredak Crkve obogaćen novim molitvenim zastupnicima.
SPC
Patrijarh porfirije sa arhijerejima Srpske pravoslavne crkve
Sabor je posebnu pažnju posvetio izazovima sa kojima se Crkva suočava u Srbiji, Republici Srpskoj, regionu i rasejanju. Poseban akcenat stavljen je na stanje na Kosovu i Metohiji, što je dodatno osnaženo uvođenjem novog crkvenog odlikovanja – Ordena Svetog kneza Lazara – koji će biti dodeljivan za izuzetne zasluge članovima Crkve.
U radu Sabora analizirani su izveštaji arhijereja iz dijaspore, uz konstataciju da je potrebno dalje usklađivanje crkveno-pravnog statusa eparhija sa pravnim sistemima država u kojima SPC deluje. Takođe, razmatrana je i situacija u SAD i Velikoj Britaniji, gde su određeni procesi uspešno privedeni kraju.
Sabor se osvrnuo i na rad ključnih tela Crkve – Sinoda, Patrijaršijskog upravnog odbora, Patrijaršijske biblioteke, Muzeja i Arhiva SPC, kao i humanitarnih organizacija poput fondacije „Čovekoljublje“. Zaključeno je da je neophodno dalje unapređenje rada ovih institucija.
Jedna od važnih odluka odnosila se na reformu crkvenog obrazovanja. Na predlog nadležne komisije, Sabor je odlučio da se u sve bogoslovije uvede četvorogodišnje srednjoškolsko obrazovanje, počev od školske 2025/26. godine, čime se dodatno osavremenjuje i jača temelj crkvene prosvete.
Foto: preuzeto sa spc.rs
Arhijereji Srpske pravoslavne crkve, učesnici Sabora
Na dnevnom redu našle su se i promene u Ustavu SPC, konkretno u vezi sa nazivima eparhija i titulaturom episkopa, čime se želi postići veća usklađenost sa istorijskim i savremenim okolnostima.
Sabor se nije oglušio ni o globalna dešavanja, izražavajući zabrinutost zbog patnji pravoslavnih hrišćana u ratnim zonama Ukrajine, Sirije, Palestine i na Kosovu i Metohiji. Upućen je apel međunarodnoj zajednici da učini sve što je u njenoj moći kako bi se zaustavilo stradanje nevinih.
Tokom zasedanja održana je i sednica Centralnog tela za dovršenje Spomen-hrama Svetog Save, na kojoj su razmotreni dosadašnji radovi, kao i planovi za završne faze izgradnje, uz izraženu zahvalnost narodu i državi na pomoći i podršci.
Na kraju zasedanja izvršene su i promene u sastavu Svetog Sinoda. Mandat je prestao mitropolitu braničevskom Ignjatiju i episkopu gornjokarlovačkom Gerasimu, koji sada preuzimaju ulogu zamenika. Članovi koji ostaju u Sinodu su mitropolit zvorničko-tuzlanski Fotije i mitropolit raško-prizrenski Teodosije, dok su novi članovi postali mitropolit bački Irinej i episkop budimljansko-nikšićki Metodije.
Sveti arhijerejski sabor još jednom je potvrdio svoju posvećenost očuvanju jedinstva Crkve, duhovnoj obnovi naroda, zaštiti svetinja i vrednostima koje proističu iz bogonosne predaje svetosavlja.
Tokom molitvene večeri, prazničnog bdenja i Svetosavske akademije, patrijarh srpski Porfirije govorio je o uzvišenoj ulozi sveštenstva, bogoslovskom obrazovanju i svetoj službi kao najdubljoj misiji Crkve – ne samo pozivu, već životu u Hristu.
U Beogradu je otvorena postavka „Služitelj mira i ljubavi“ povodom 80 godina od upokojenja Svetog Dositeja Vasića, duhovnog gorostasa koji je verom i hrabrošću ostao uz narod i Crkvu u najmračnijim vremenima.
Sednica kojom je predsedavao patrijarh Porfirije bila je povod za parastos ktitorima, ali i snažno podsećanje na neugaslu želju srpskog naroda da na mestu stradanja nikne duhovni svetionik celog naroda.
Ajeti 57:22-24 iz sure Al-Hadid pokazuju kako emocije i izbori oblikuju život, te zašto oslanjanje na Alaha donosi unutrašnju slobodu koju mnogi propuštaju.
Vernici, arhijereji, profesori i đaci okupili su se u crkvi Svetog Save kako bi zajedno proslavili četvrt veka škole koja oblikuje buduće pastire Hristove, uz poruke o veri, životu i službi Dobrog Pastira.
U manastiru Mrkonjići, samo nekoliko metara od ulaza u hram, stoji košćela stara više od četiri veka - mesto gde se susreću vera, predanje i čudo prirode.
Jedinstvena kombinacija ječma, pasulja, povrća i dimljenog mesa vraća nas u kuhinje naših predaka, čuvajući duh starih domaćinstava i porodične molitve kroz generacije.
Nekada nezaobilazna na prazničnim trpezama, ova poslastica se pravila sa strpljenjem i ljubavlju — donosimo autentičan recept koji će vaš dom ispuniti toplinom i mirisom svečanosti.
Vernici su se sabrali u crkvi Svetih Joakima i Ane kako bi proslavili krsnu slavu, dok je patrijarh istakao prisustvo Božje blagosti i čuda u svakodnevnom životu.
U trenucima kada je narod ćutao pred svećama za stradale, patrijarh srpski poslao je poruku koja ne ostavlja ravnodušnim – o ljubavi jačoj od osvete, o Hristovom putu kao jedinom odgovoru na iskušenja današnjice i o potrebi da krst ne postane kamen spoticanja, već znak vaskrsenja.
Tokom liturgije u istorijskom hramu Svetih apostola Petra i Pavla u Topčideru, patrijarh srpski Porfirije govorio je o dubljem smislu evharistije, o pogrešnim očekivanjima od Boga i o pozivu na slobodno, svesno i ljubavlju ispunjeno sjedinjenje sa Hristom.
Vernici, arhijereji, profesori i đaci okupili su se u crkvi Svetog Save kako bi zajedno proslavili četvrt veka škole koja oblikuje buduće pastire Hristove, uz poruke o veri, životu i službi Dobrog Pastira.
U Sabornom hramu u Podgorici, mitropolit nemački služio je liturgiju i besedio o hrabrosti, dostojanstvu i božanskom dodiru, naglašavajući da vera može preobraziti smrtnost u besmrtnost i doneti isceljenje svima koji veruju.
Vernici iz mnogih krajeva okupili su se u manastiru da prisustvuju svečanom bdeniju, celivaju netljene mošti Svetog Stefana Dečanskog i osete duhovnu tišinu kojom drevna lavra obavija ovaj veliki praznik.
U manastiru Mrkonjići, samo nekoliko metara od ulaza u hram, stoji košćela stara više od četiri veka - mesto gde se susreću vera, predanje i čudo prirode.
Od prenosa posmrtnih ostataka pesnika iz Amerike do današnje uloge hrama na Crkvini kao duhovnog i kulturnog središta – priča o svetinji koja je postala znak prepoznavanja Trebinja.
U najvećoj medicinskoj ustanovi u zemlji proslavljena je krsna slava, a priča o hramu koji je preživeo rat, zaborav i preobražaj u mrtvačnicu otkriva koliko je ovo mesto važno za bolesnike, lekare i grad.
Kad su mu rekli da je jedina šansa transplantacija srca, brat Goran nije odustao. Iz bolničke sobe krenuo je na put duhovnog isceljenja ka Hilandaru, gde je pronašao snagu za novi život.
Monahinja Atanasija u knjizi „Ko postii dušu gosti“ otkriva korak po korak pripremu posne poslastice na vodi čiji svaki zalogaj postaje nežan i raskošan doživljaj.
Umesto brojanja zalogaja i pravila, protojerej Aleksej Uminski ukazuje na unutrašnju borbu i lični odnos sa Bogom koji se ne da svesti na spiskove dozvola i zabrana.
