Od više od 20 crkava koje su nekada stajale u selu, samo njih šest je preostalo, uključujući pet sa freskama.
Zastupnici očuvanja kulturnih dobara u albanskom Moskopolju utrkuju se da spasu stotine pravoslavnih remek-dela iz 18. veka u crkvama koje je uništio zub vremena. Daleko na jugoistoku Albanije, jedno malo naselje krije pet crkava koje sadrže izuzetne pravoslavne hrišćanske freske, koje se zbog svoje lepote smatraju jednim od najlepših u svetu.
Ne postoje drugi slični lokaliteti u Albaniji ili u svetu kao crkve u Moskopolju i njihovih 43.000 kvadratnih stopa fresaka. Vlada ih je označila kao kulturne spomenike i 2020. godine priznala centar sela u kojem se većina njih nalazi kao istorijski kompleks. Možda je još važnije to što freske predstavljaju upečatljiv artefakt susreta Istoka i Zapada, multikulturnog i multireligijskog albanskog identiteta koji su mnogi smatrali da će izumreti pod bivšim komunističkim režimom.
Pravo je čudo da su freske uopšte preživele. Uništenje pravoslavnih crkvi počelo je krajem 18. veka, kada je Moskopolje bilo pljačkano i spaljivano tri puta u 20 godina. Zatim je spaljeno u Prvom svetskom ratu i bombardovano u Drugom svetskom ratu. Od više od 20 crkava koje su nekada stajale u selu, samo njih šest je preostalo, uključujući pet sa freskama.
U poslednjim decenijama, ovi arhitektonski i umetnički dragulji pali su u zapuštenost. Sada, kako turizam u tom području raste, posvećeni istraživači i restauratori žure da spasu crkve. U novembru je Ministarstvo kulture predstavilo ambiciozan plan koji bi okupio umetničke konzervatore iz cele Evrope i arhitekte za obnovu pre nego što bude prekasno.
"Pariz Balkana"
Albanija ima turbulentnu istoriju. Tokom hiljada godina, zemlja je bila deo nekoliko carstava, od Rimskog do Vizantijskog i Osmanlijskog. Pod poslednjim je Moskopolje doživelo svoj procvat, postavši "Pariz Balkana" do 1760. godine, kako su pisali posmatrači.
Moskopolje je tada, kao potpuno razvijeni grad, kontrolisao unosnu kopnenu trgovinu između Jadranskog mora i Istanbula, povezujući Osmanlije sa venecijanskim dogama, Habsburzima u Beču i dalje. U svom vrhuncu, radilo je čak 50 zanatskih cehova, privlačeći i obučavajući zanatlije kao što su krojači, zlatari i oružari. Grad je imao i jedinu štampariju u Osmanlijskom carstvu, kojom je upravljala Nova akademija, ključna tačka ideja prosvetiteljstva osnovana 1744. godine.
Gugl Maps
Ekonomska moć grada omogućila je da postane centar pravoslavnog hrišćanstva i umetnosti u carstvu koje je dominiralo islamom, što je dovelo do izgradnje velikog broja crkava. Međutim, krajem 18. veka, grad je počeo da slabi. Godine 1769, pljačkaši, verovatno iz okolnog regiona, opustošili su Moskopolje. Stanovnici su pobegli, a nekadašnji veliki grad pretvorio se u malo naselje. Dalje je bio uništavan tokom velikih ratova 20. veka.
Posle Drugog svetskog rata, diktator Enver Hodža konsolidovao je svoju vlast u Albaniji, sprovodeći ateizam pod svojim komunističkim režimom.
Wikipedia
Emir Hodža.
Preostale crkve u Moskopolju bile su zapostavljene i korišćene kao magacini. Druge su bile porušene. Vernici su skrivali religiozne ikone ispod podova svojih kuća. Sveštenici, kao i imami i drugi duhovnici, bili su pogubljeni ili poslati u radne logore.
U ovom delu Albanije, očuvanje kulturne baštine je lično.
- Odrasli smo pod komunističkim režimom, i ljudi moje generacije nisu znali šta je crkva, šta je Bog. Važno je da ljudi u zemlji znaju svoju tradicije — odakle dolaze i gde pripadaju - kaže Fjoralba Prifti, direktorka Nacionalnog muzeja srednjovekovne umetnosti u obližnjem Korči.
Srpske pravoslavne svetinje i spomenici u Prizrenu sačinjavaju sistematizovan skup verskih, kulturnih i istorijskih objekta koji su u različitim istorijskim periodima, stvarani, devastirani i ponovo obnavljani.
Osvajanje nagrade „BTV UNWTO 2021“ postavilo je Mokru goru u fokus globalne turističke pažnje i time dalo podsticaj za dalji razvoj sela i još kvalitetniju kooperaciju državnih i lokalnih institucija.
Evtihije je u progonstvu proveo 12 godina i osam meseci, i pokazao se kao veliki čudotvorac, isceljujući ljude od raznih bolesti molitvama i pomazivanjem jelejem.
Dvadeset godina unazad, najveći dan za pravoslavne vernike obeležavao je i direktan prenos liturgija iz hramova. Ove godine, zbog blokade, milioni vernika ostaju uskraćeni za najvažniji televizijski prenos u godini.
U svetoj tišini svetinje, gde vekovima kuca srce srpskog pravoslavlja, poglavar Srpske pravoslavne crkve bogoslužio je u prisustvu monaštva, sveštenstva i vernog naroda, uz pojanje hora iz Beograda.
U susret Vaskrsu, tradicionalno se farbaju jaja - najčešće crvenom, ali i drugim bojama. Jedno posebno jaje izdvaja se i čuva u kući tokom cele godine kao tzv. čuvarkuća.
U trenutku kada Bliski Istok prolazi kroz ozbiljne izazove, novi američki ambasador Majk Hakabi položio je rukom pisanu molitvu predsednika Donalda Trampa na Zid plača, prenoseći poruku nade i jedinstva.
U vreme strogog posta često ponestane ideja za ukusne obroke na vodi. Donosimo autentičan recept za paštetu od belog pasulja – kremastu, zasitnu i punu ukusa!
Uoči druge godišnjice od tragedije koja je odnela 57 života, otac Hristodulos Papaioanu kaže da je kroz ovaj neverojatan gubitak pronašao snagu da se nosi s patnjom.
Ne morate se odricati bogatih ukusa ni tokom posta – kombinacija crvenog pasulja, prepečenih oraha i začina trpezu će učiniti bogatom vitaminima i vlaknima.
Eksperti nisu naveli datum završetka obnove kupole džamije, imajući u vidu potencijalne probleme zbog vremenskih prilika i nepredviđene dodatne radove.
Kad je došla, dobila je svoju keliju u kojoj su bili samo krevet bez dušeka, peć i ćebe preko kreveta. To je simbol početka prilagođavanja asketskom životu.
U susret Vaskrsu, tradicionalno se farbaju jaja - najčešće crvenom, ali i drugim bojama. Jedno posebno jaje izdvaja se i čuva u kući tokom cele godine kao tzv. čuvarkuća.
Dok su se vernici na Veliki petak molili pred plaštanicom u manastiru Tumane, dogodilo se čudo koje je svedočio i sam iguman Dimitrije. Po zastupništvu svetitelja Zosima i Jakova, Mića Grbić ostavio je štaku i prvi put posle tri meseca — stao na svoje noge.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
U Vaskršnjoj poslanici patrijarh Porfirije i arhijereji SPC pozivaju verni narod i sve ljude dobre volje da se odreknu individualizma i vrate Bogu i liturgijskom životu, jer je to jedini pravi odgovor na savremene krize i nesuglasice koje potresaju društvo.
Profesorskim umom i pastirskim srcem, otac Darko razotkriva savremene zablude o jedinstvu crkava, govori o raskolu Moskve i Carigrada, veri u doba sinkretizma i zašto su ljudi sve češće u potrazi za nepokolebljivim.
U Vaskršnjoj poslanici patrijarh Porfirije i arhijereji SPC pozivaju verni narod i sve ljude dobre volje da se odreknu individualizma i vrate Bogu i liturgijskom životu, jer je to jedini pravi odgovor na savremene krize i nesuglasice koje potresaju društvo.
U najdubljoj tišini Velikog petka, iz redova blaga koje je Sveti vladika Nikolaj ostavio srpskom narodu, izvire molitveni biser za koji prepodobni Justin Ćelijski kaže da je deo večnog Srpskig Jevanđelja – reči koje danas zvuče snažnije nego ikada.
