Duhovna riznica 06.09.2024 | 09:14

OŠTRA OSUDA JERUSALIMSKE PATRIJARŠIJE: Novi zakon u Ukrajini ugrožava verske slobode

Izvor: vimaorthodoxias.gr
Autor: Saša Tošić
OŠTRA OSUDA JERUSALIMSKE PATRIJARŠIJE: Novi zakon u Ukrajini ugrožava verske slobode
Shutterstock

Iako dolazi nakon reakcija drugih kanonskih pravoslavnih crkava, izjava iz kabineta patrijarha jerusalimskog Teofila, u saglasju s ostalim patrijarsima, jasno izražava zabrinutost zbog ugrožavanja duhovne slobode i jedinstva pravoslavlja.

Jerusalimska patrijaršija, u saradnji s drugim pravoslavnim patrijarsima i crkvenim poglavarima, podigla je glas protiv nedavnog zakona ukrajinskog parlamenta, donesenog 20. avgusta 2023. godine, koji predviđa zabranu verskih aktivnosti Ukrajinske pravoslavne crkve (UPC). Ova odluka izazvala je duboku zabrinutost u pravoslavnom svetu, jer mnogi vide novi zakon kao direktan napad na pravo na versku slobodu i autonomiju pravoslavnih zajednica u Ukrajini.

Iako su slične reakcije ostalih pomesnih crkava usledile odmah nakon što je vest o ovom spornom zakonu objavljena u medijima, patrijarh jerusalimski Teofil je ćutao. Poglavar Srpske pravoslavne crkve odmah je u sinodskom pismu izrazio duboko ogorčenje zbog odluke ukrajinskog parlamenta, podsećajući na slične trenutke kroz koje je prošla Srpska pravoslavna crkva tokom Drugog svetskog rata.

- Budući da je u ne tako davnoj prošlosti, tokom Drugog svetskog rata, Srpska pravoslavna crkva bila zabranjivana i proganjana, mi u Vašem slučaju osećamo istinitost sveštenih reči apostola Pavla: „Ako strada jedan ud, s njim stradaju svi udovi; a ako se jedan ud proslavlja, s njim se raduju svi udovi“ - poručio je patrijarh Porfirije, naglašavajući sličnost između tadašnjeg zločinačkog režima i sadašnje situacije u Ukrajini.

Tanjug / Jadranka Ilić
Patrijarh Porfirije

Jerusalimska patrijaršija, oslanjajući se na reči Svetog Pavla iz Prvog pisma Korinćanima „Iako smo mnogi, jedno smo telo“, naglašava važnost jedinstva Crkve u ovim turbulentnim vremenima. Svaka inicijativa koja teži ograničavanju verskih sloboda shvaćena je kao ozbiljan udar na jedinstvo i duhovnu autonomiju pravoslavnih crkava širom sveta.

- Pozvani smo da ostanemo ujedinjeni uprkos političkim i društvenim izazovima - poručuje Jerusalimska patrijaršija, naglašavajući potrebu za solidarnost i duhovnu saradnju.

Ukrajinska pravoslavna crkva, koja se nakon sticanja nezavisnosti Ukrajine i uspostavljanja autokefalne Pravoslavne crkve Ukrajine (PCP) našla u teškoj situaciji, suočava se sa sve većim pritiscima. Novi zakon čini se da je usmeren na crkve i zajednice koje ostaju lojalne Moskovskoj patrijaršiji, koju ukrajinska vlada vidi kao instrument ruskog uticaja, naročito u kontekstu tekućeg vojnog sukoba između Rusije i Ukrajine.

Jerusalimska patrijaršija, uz podršku drugih kanonskih pravoslavnih crkava, jasno ističe da ovakvi potezi podrivaju osnovna načela verskih sloboda i narušavaju pravo vernika da slobodno ispovedaju svoju veru. Osuda zakona naglašava duboku zabrinutost zbog prekomernog političkog mešanja u crkveni život i versku autonomiju.

Stav Jerusalimske patrijaršije dolazi u vreme povećane napetosti ne samo u Ukrajini, već i u odnosima između pravoslavnih crkava širom sveta i poziva na dijalog i duhovnu saradnju, naglašavajući ulogu Crkve u očuvanju jedinstva i nezavisnosti od političkih uticaja.

GIL COHEN-MAGEN / AFP / Profimedia
Patrijarh jerusalimski Teofil

S druge strane, ukrajinska vlada brani novi zakon kao neophodan za očuvanje nacionalne bezbednosti, pozivajući se na navodne veze UPC sa Rusijom, zemljom koja je trenutno u ratu sa Ukrajinom. Ukrajinska vlada smatra PCU zvaničnom pravoslavnom crkvom u zemlji, dok se na UPC gleda s sumnjom zbog istorijskih veza sa Rusijom.

Iako vlada nudi opravdanje za novi zakon, kritičari upozoravaju da on krši osnovna prava vernika i ugrožava verski mir u zemlji. Sukob između politike i religije, pogoršan ratom, stvorio je duboke podele unutar ukrajinskog društva, sa Crkvom na čelu tih podela.

Stav Jerusalimske patrijaršije i drugih pravoslavnih crkava ukazuje na to da međunarodna pravoslavna zajednica vidi ovo pitanje kao ključan izazov za jedinstvo i duhovni integritet Crkve. Dijalog između crkava i političkih vlasti postaje neophodan, jer je očuvanje verskih sloboda od suštinske važnosti za svaki demokratski društveni poredak.

Nastavak razvoja događaja u Ukrajini biće ključan za oblikovanje odnosa između Crkve i države, dok svet pravoslavlja pomno prati situaciju, nastojeći da očuva jedinstvo i pravo na slobodno versko izražavanje.